Podpisana wczoraj w Paryżu, również przez Polskę, tzw. wielostronna konwencja może zmienić setki umów o unikaniu podwójnego opodatkowania, bez konieczności przeprowadzania dwustronnych renegocjacji.
Wielostronna konwencja (w skrócie z ang. MLI) jest umową międzynarodową wypracowaną w ramach projektu BEPS (Base Erosion and Profit Shifting) prowadzonego przez OECD i G20. Inicjatywa BEPS ma na celu przeciwdziałanie agresywnemu planowaniu podatkowemu, którego skutkiem jest sztuczne zmniejszanie podstaw opodatkowania oraz przesuwanie dochodów do krajów, gdzie podlegają one niższym stawkom lub w ogóle nie są opodatkowane. Ma ona doprowadzić do opodatkowywania dochodów w krajach, gdzie prowadzona jest rzeczywista działalność generująca dochody.
Aby uzgodnione przez państwa działania w ramach BEPS mogły przynieść zamierzony skutek, konieczna jest m.in. zmiana istniejących bilateralnych umów o unikaniu podwójnego opodatkowania. Przy tradycyjnym podejściu oznaczałoby to renegocjowanie każdej umowy. Przy liczbie umów rzędu 3000 (sama Polska ma ich ok. 90) taki proces trwałby latami.
Co dalej
Wielostronna konwencja będzie podlegała ratyfikacji przez poszczególne kraje. W uproszczeniu, wejdzie w życie po 3 miesiącach od momentu, gdy zostanie ratyfikowana przez co najmniej pięć państw i notyfikowane przez OECD.
Przykładowo, jeżeli Polska oraz cztery inne kraje dokonają ratyfikacji konwencji i notyfikacji do listopada 2017 r., to postanowienia konwencji w odniesieniu do tych krajów wejdą w życie w marcu 2018 r., a przyjęte zmiany zaczną obowiązywać od 1 września 2018 r., przy czym w zakresie podatków u źródła – od 1 stycznia 2019 r. Rzeczywiste terminy zależą jednak od kilku czynników i mogą różnić się od przykładu.
Skutki konwencji
Konwencja nie zastępuje poszczególnych umów bilateralnych, a jedynie modyfikuje ich stosowanie. Każdorazowo trzeba będzie analizować oba dokumenty.
Konwencja obejmuje swoim zakresem obszary BEPS, które mają na celu:
● wyeliminowanie korzyści podatkowych w związku z wykorzystaniem tzw. struktur hybrydowych,
● zapobieganie przyznawaniu korzyści z umów o unikaniu podwójnego opodatkowania w niewłaściwych okolicznościach,
● przeciwdziałanie unikaniu statusu zakładu osoby zagranicznej w państwie, w którym dochód został osiągnięty,
● usprawnienie procedury rozwiązywania sporów.
Wpływ MLI na rozliczenia polskich podatników będzie zależał od zakresu wybranych przez Polskę oraz pozostałe kraje opcji, jakie oferuje MLI, a także od terminów ratyfikacji przez poszczególne kraje.
W praktyce można oczekiwać, iż zmiany spowodują konieczność:
● ustalania i monitorowania, jakie konkretnie zmiany i w jakim czasie wprowadza MLI – co wobec braku jednolitych tekstów umów może być w początkowym okresie dość problematyczne,
● ponownej oceny struktury holdingowej, finansowania, transakcji transgranicznych i wewnątrzgrupowych, biorąc pod uwagę wymogi MLI.
Jednocześnie zastosowanie mechanizmów MLI, a w szczególności tzw. klauzuli celu podstawowego (principal purpose test – PPT), będzie niejednokrotnie ocenne i może powodować problemy analogiczne do tych, jakie wiążą się chociażby ze stosowaniem klauzuli obejścia prawa podatkowego.
W zależności od wybranych przez kraje opcji oraz sytuacji danego podatnika, zmiany mogą wpłynąć m.in. na:
● możliwość zastosowania zwolnienia lub niższej stawki z umowy o unikaniu podwójnego opodatkowania do odsetek, należności licencyjnych, dywidend oraz określonych kategorii usług,
● opodatkowanie zbycia udziałów w spółce nieruchomościowej,
● opodatkowanie działalności za granicą, która dotychczas nie tworzyła tzw. zakładu osoby zagranicznej; po zmianach prawdopodobieństwo powstania i opodatkowania zakładu może wzrosnąć, co dotyczy zarówno polskich podmiotów działających za granicą, jak i podmiotów zagranicznych obecnych w Polsce.