Samorządy mogą odliczyć podatek od wydatków wykorzystywanych m.in. w bieżącej działalności administracyjnej - mówi Przemysław Szywacz,doradca podatkowy w KPMG.
Coraz więcej jednostek samorządu terytorialnego decyduje się na optymalizację rozliczeń oraz odliczenie VAT od towarów i usług nabywanych do wykonywania czynności opodatkowanych, zwolnionych oraz niepodlegających opodatkowaniu. Na jakiej podstawie dokonują takich rozliczeń?
Zgodnie z art. 90 ust. 1 ustawy o VAT w stosunku do towarów i usług, które są wykorzystywane przez podatnika do wykonywania czynności, w związku z którymi przysługuje prawo do obniżenia kwoty podatku należnego, jak i czynności, w związku z którymi takie prawo nie przysługuje, należy odrębnie określać kwoty podatku naliczonego związane z czynnościami, w stosunku do których podatnikowi przysługuje prawo do obniżenia kwoty podatku należnego. Jeżeli nie jest możliwe wyodrębnienie całości lub części kwot, podatnik może pomniejszyć kwotę podatku należnego o taką część kwoty podatku naliczonego, którą można proporcjonalnie przypisać czynnościom, w stosunku do których przysługuje prawo do obniżenia kwoty podatku należnego.
Proporcję tę ustala się jako udział rocznego obrotu z tytułu czynności, w związku z którymi przysługuje prawo do obniżenia kwoty podatku należnego, w całkowitym obrocie uzyskanym z tytułu czynności, w związku z którymi przysługuje prawo do obniżenia kwoty podatku należnego, oraz czynności, w związku z którymi nie przysługuje takie prawo.
Problem, który do niedawna budził wątpliwości, dotyczył uwzględnienia w tej proporcji czynności niepodlegających opodatkowaniu VAT. W uchwale z 24 października 2011 r. (sygn. akt I FPS 9/10) NSA rozstrzygnął tę kwestię. Jak to uzasadnił?
Wskazał, że tego typu czynności nie mogą wpłynąć na zakres prawa do odliczenia podatku naliczonego. Orzeczenie to otworzyło wielu podmiotom drogę do odliczenia znacznych kwot VAT, gdy wykorzystywali nabywane towary i usługi do wykonywania czynności zarówno opodatkowanych, jak i niepodlegających opodatkowaniu.
Przykładem podmiotów, które świadczą zarówno czynności podlegające opodatkowaniu, jak i czynności niepodlegające opodatkowaniu, są organy władzy publicznej.
To prawda. Przepisy przewidują, że nie uznaje się za podatnika organów władzy publicznej oraz urzędów obsługujących te organy w zakresie realizowanych zadań nałożonych odrębnymi przepisami prawa, dla realizacji których zostały one powołane, z wyłączeniem czynności wykonywanych na podstawie umów cywilnoprawnych.
Wyrokami z 25 maja 2010 r. (sygn. akt I FSK 852/09) oraz 11 października 2011 r. (sygn. akt I FSK 965/11) NSA potwierdził, że jednostki samorządu terytorialnego realizujące zadania z zakresu władzy publicznej stanowią „organ władzy publicznej” w rozumieniu art. 15 ust. 6 ustawy o VAT. W konsekwencji znaczna część czynności wykonywanych przez jednostki samorządu terytorialnego nie podlega VAT.
Czy zatem samorządy mają prawo do odliczenia całości VAT od towarów i usług nabytych w związku z inwestycją wykorzystywaną do wykonywania czynności niepodlegających opodatkowaniu oraz czynności opodatkowanych?
Tak. Odliczenie VAT nie musi jednak ograniczyć się wyłącznie do wydatków typowo inwestycyjnych. W interpretacji z 1 grudnia 2011 r. dyrektor Izby Skarbowej w Poznaniu (nr ILPP1/443-1173/11-4/BD) uznał bowiem, że gmina może również odliczyć VAT naliczony od wydatków poniesionych na nabycie towarów i usług wykorzystywanych w bieżącej działalności administracyjnej, takich jak: zakup mediów, materiałów biurowych czy wyposażenia urzędu miasta.
