Jeżeli pracownik zdobywa lub uzupełnia wiedzę z własnej inicjatywy, świadczenia związane z dokształcaniem otrzymane od pracodawcy mogą być opodatkowane - mówi Joanna Szydlik, adwokat z zespołu kancelarii adwokackich RS Adwokaci w Poznaniu.
Pracodawcy często decydują się ponosić koszty dokształcania pracownika, zawierając z nim umowę. Jakie to ma konsekwencje podatkowe?
Decydując o rodzaju i treści zawieranej z pracownikiem umowy w zakresie podnoszenia kwalifikacji pracownika, należy mieć na uwadze wnioski płynące ze stanowiska organów podatkowych, dotyczące stosowania zwolnienia z podatku dochodowego na podstawie art. 21 ust. 1 pkt 90 ustawy o PIT. Przepis ten zmienił się w zeszłym roku, w związku ze zmianami kodeksu pracy, na skutek wyroku TK (sygn. akt K 28/08). Obecnie zwalnia on z podatku wartość świadczeń przyznanych zgodnie z odrębnymi przepisami przez pracodawcę na podnoszenie kwalifikacji zawodowych, z wyjątkiem wynagrodzeń otrzymywanych za czas zwolnienia z całości lub części dnia pracy oraz za czas urlopu szkoleniowego.
Pod pojęciem odrębnych przepisów należy rozumieć m.in. nowe regulacje kodeksu pracy, tj. art. 1031–1036. Istotne jest, że różnicują one zakres świadczeń, przysługujących pracownikowi, a tym samym treść ewentualnego porozumienia z pracodawcą, w zależności od tego, czy pracownik podnosi kwalifikacje z inicjatywy pracodawcy lub za jego zgodą, albo czyni to z własnej inicjatywy.
Jakie świadczenia może otrzymywać pracownik?
Pracownikowi, który podnosi kwalifikacje z inicjatywy pracodawcy albo za jego zgodą, przysługuje płatny urlop szkoleniowy i zwolnienie z całości lub z części dnia pracy na czas pobierania nauki, z zachowaniem prawa do wynagrodzenia. Ponadto pracodawca może np. pokryć opłaty za kształcenie, przejazd, podręczniki i zakwaterowanie, zawierając w tym zakresie umowę z pracownikiem. Świadczenia otrzymywane na podstawie takiego porozumienia są zwolnione z PIT (z wyjątkiem wynagrodzeń za czas zwolnienia z całości lub części dnia pracy oraz za czas urlopu szkoleniowego).
Pracodawcy często chcą jednak uniknąć udzielania pracownikom płatnych urlopów szkoleniowych i zwolnień z pracy. Jest to zasadniczo możliwe w sytuacji, gdy z inicjatywą zawarcia porozumienia wychodzi wyłącznie pracownik.
Jaka jest wówczas treść porozumienia?
W takim przypadku ma zastosowanie art. 1036 kodeksu pracy, który przewiduje, że pracownikowi może być przyznane zwolnienie z całości lub części dnia pracy bez zachowania prawa do wynagrodzenia i urlop bezpłatny. Na zasadzie swobody umów strony mogą dowolnie kształtować treść porozumienia w sprawie podnoszenia kwalifikacji (tj. bez zgody pracodawcy i z inicjatywy pracownika), a więc pracodawca ma możliwość przyznać świadczenie zbliżone do tych, jakie przysługują pracownikowi, podnoszącemu kwalifikacje w związku z inicjatywą pracodawcy, np. opłacić koszty kształcenia.
Czy w tym przypadku dofinansowanie jest opodatkowane?
Tak. Organy podatkowe stoją na stanowisku, że świadczenia od pracodawcy na pokrycie kosztów szkolenia objęte jest zwolnieniem podatkowym tylko, gdy pracownik podnosi kwalifikacje z inicjatywy pracodawcy lub za jego zgodą. Kodeks pracy definiuje bowiem podnoszenie kwalifikacji zawodowych jako uzupełnianie wiedzy i umiejętności przez pracownika, wyłącznie z inicjatywy pracodawcy albo za jego zgodą.
Natomiast podobne świadczenia przyznane na podstawie porozumienia, zawartego z wyłącznej inicjatywy pracownika, na innych zasadach niż ściśle określone w art. 1031–1035 kodeksu pracy podlegają opodatkowaniu. Stanowisko to zostało przedstawione w interpretacjach organów podatkowych, m.in. dyrektora Izby Skarbowej w Katowicach (nr IBPBII/1/415-516/11/HK), dyrektora izby skarbowej w Warszawie (nr IPPB4/415-811/10-4/MP).
