Nie można pozbawić podatnika prawa do odliczenia VAT, jeśli zachował należytą staranność – orzekł Trybunał Sprawiedliwości UE.
Trybunał Sprawiedliwości UE rozstrzygnął sprawę bułgarskiej spółki Bonik (skarżąca), która kupiła pszenicę i słoneczniki od dwóch innych firm bułgarskich, odliczyła podatek naliczony, a następnie sprzedała towary przedsiębiorstwu z Rumunii. Organy podatkowe przeprowadziły kontrole zarówno w spółce Bonik, jak też w innych firmach – u ich dostawców.
Stwierdziły następnie, że nie ma potwierdzenia, iż dostawcy firm EOOD faktycznie sprzedali im towar, ponieważ nie mieli wystarczającej ilości surowców. Organy wywnioskowały więc, że nie mogło dojść również do dostawy na rzecz spółki Bonik i pozbawiły ją prawa do odliczenia podatku naliczonego z tytułu transakcji z firmami EOOD.
Spór sprowadzał się do rozstrzygnięcia, czy bułgarski fiskus miał prawo pozbawić spółkę Bonik prawa do odliczenia. Trybunał Sprawiedliwości UE uznał, że to krajowy sąd musi ocenić okoliczności sprawy i ustalić, czy Bonik może skorzystać z prawa do odliczenia.
– Jeżeli z oceny tej wynikałoby, że do dostawy towarów rzeczywiście doszło, a towary te zostały wykorzystane na dalszym etapie obrotu przez Bonik na potrzeby jej opodatkowanych transakcji, to spółce nie można odmówić prawa do odliczenia – orzekł Trybunał. Przypomniał również, że krajowe organy administracyjne i sądowe mogą odmówić prawa do odliczenia, jeżeli zostanie udowodnione na podstawie obiektywnych przesłanek, że skorzystanie z tego prawa wiązałoby się z przestępstwem lub nadużyciem.
Tomasz Olkiewicz, radca prawny i partner w MDDP Sobońska Olkiewicz i Wspólnicy Kancelaria Adwokatów i Radców Prawnych, przyznaje, że wyrok wpisuje się w linię orzeczeń Trybunału Sprawiedliwości w sprawie kryteriów ochrony podatników działających w dobrej wierze. Chodzi o wyroki m.in. w sprawach Kittel i Recolta Recycling oraz Mahageben i David.
– We wszystkich tych sprawach kluczowe dla oceny prawa do odliczenia VAT jest, czy nabywca towarów wiedział lub powinien był wiedzieć, przy zachowaniu zwykłej staranności kupieckiej, że na poprzednich lub kolejnych etapach obrotu doszło do przestępstwa lub wyłudzenia podatku VAT – mówi Tomasz Olkiewicz. Jeśli nie wiedział i nie mógł wiedzieć, to nie można pozbawić go prawa do odliczenia VAT. Ekspert wskazuje, że najnowszy wyrok TSUE jest ważny również dla toczących się postępowań wobec polskich podatników.
ORZECZNICTWO
Wyrok TSUE z 6 grudnia 2012 r. w sprawie C-285/11 Bonik EOOD.
