U podatnika, któremu umorzono część odsetek karnych, umorzone kwoty niezapłaconych odsetek od kredytu, których termin płatności upłynął, podlegają opodatkowaniu PIT.
JAKI PROBLEM ROZSTRZYGNĘŁA IZBA: Podatnik zaciągnął kredyt hipoteczny. Z przyczyn losowych pojawiły się problemy ze spłatą kredytu i bank naliczył odsetki karne. W 2007 roku po wielu negocjacjach bank przygotował specjalny program przewidujący restrukturyzację wybranych wierzytelności trudnych i zaproponował kredytobiorcom objęcie tym programem. Czy umorzenie odsetek od kredytu hipotecznego (w tym odsetek karnych) jest przychodem kredytobiorcy?
ODPOWIEDŹ IZBY: Zgodnie z art. 9 ust. 1 ustawy z 26 lipca 1991 roku o podatku dochodowym od osób fizycznych (t.j. Dz.U. z 2000 r. nr 14, poz. 176 z późn. zm.) opodatkowaniu podatkiem dochodowym podlegają wszelkiego rodzaju dochody, z wyjątkiem dochodów wymienionych w art. 21, 52, 52a i 52c ustawy o PIT oraz dochodów, od których na podstawie Ordynacji podatkowej zaniechano poboru podatku.
Umorzenie kwot niezapłaconych odsetek od kredytu zaciągniętego przez osobę fizyczną nieprowadzącą działalności gospodarczej, których termin płatności upłynął - jest przysporzeniem, skutkującym powstaniem dochodu podlegającego opodatkowaniu. Dotyczy to zarówno odsetek skapitalizowanych, jak i odsetek wymagalnych.
Natomiast odsetki karne, czyli przypadające od nieterminowo regulowanych zobowiązań wynikających z umowy należy rozpatrywać w zależności od treści umowy i szczegółowego określenia sposobu ich naliczania. Jeżeli umowa kredytowa jednoznacznie określa zasady naliczania tych odsetek od nieterminowych spłat rat kredytu i wiąże nimi strony umowy, wówczas odsetki te należy traktować w sposób analogiczny jak odsetki wymagalne. Natomiast, jeżeli umowa kredytowa daje wierzycielowi jednostronne prawo, z którego może skorzystać lub nie, do naliczania podwyższonych odsetek od nieterminowych spłat kredytów - wówczas odstąpienie przez wierzyciela od naliczania takich odsetek nie stanowi przysporzenia dla kredytobiorcy. Także odstąpienie przez wierzyciela od dochodzenia od dłużnika odsetek należnych nie wywołuje skutków podatkowych, gdyż przepisy te dają prawo dochodzenia ustawowych odsetek i nieskorzystanie z tego prawa przez wierzyciela nie stanowi przysporzenia dla dłużnika.
W omawianym przypadku umorzone części odsetek karnych i umorzone kwoty niezapłaconych odsetek od kredytu, których termin płatności upłynął, podlegają opodatkowaniu podatkiem dochodowym od osób fizycznych.
Interpretacja indywidualna dyrektora Izby Skarbowej w Warszawie z 21 listopada 2008 r. (nr IPPB2/415-1315/08-2/AS)