O tym, czy niedobory towarów i materiałów powstały w sposób zawiniony, decyduje fiskus, a nie kierownik jednostki w protokole inwentaryzacji – wynika z wyroku NSA.
Sprawa dotyczyła spółki, w której w trakcie inwentaryzacji wykryto w magazynie znaczne niedobory towarów i materiałów. Problem polegał na tym, że przy ich zakupie spółka odliczyła podatek naliczony. Tymczasem, zgodnie z ustawą o VAT, prawo do odliczenia przysługuje wyłącznie w odniesieniu do towarów wykorzystywanych w działalności opodatkowanej. Jeśli okaże się, że nie zostały one wykorzystane w tym celu, to podatnik musi skorygować podatek naliczony (art. 86 ust. 1 w zw. z art. 91 ust. 7d ustawy o VAT).
Odstępstwo od tej zasady wprowadza art. 185 ust. 2 dyrektywy o VAT. Zwalnia on z obowiązku korekty w przypadku należycie udokumentowanego lub potwierdzonego zniszczenia, zagubienia lub kradzieży, a więc sytuacji niezależnych od podatnika.
Spółka wyjaśniała, że znaczna część niedoborów powstała u niej w 2009 r. na skutek niewłaściwej gospodarki magazynowej. Wynikało to – jak twierdziła – z małej obsady pracowniczej, spiętrzenia dokumentów, związanych z tym pomyłek i braku odpowiedzialności materialnej pracowników za powstałe szkody.
Komisja powołana do rozliczenia różnic inwentaryzacyjnych uznała, że są to braki niezawinione. Z tego powodu spółka była przekonana, że nie będzie musiała korygować odliczonego już VAT. Podkreślała przy tym, że powstałe ubytki stanowią zaledwie ułamek jej przychodu.
Organy podatkowe stwierdziły jednak, że spółka powinna skorygować podatek od niedoborów. Uznały, że trudno mówić o braku winy w sytuacji, gdy niedobór powstał w wyniku naruszenia zasad gospodarności, braku kontroli pracowników i dokumentów, niedbalstwa i lekkomyślności.
Spółka się z tym nie zgadzała. Twierdziła, że organ podatkowy nie jest uprawniony do przekwalifikowania ubytków, bo decyzję o tym, czy są one zawinione, może podjąć wyłącznie kierownik jednostki na podstawie wiedzy o funkcjonowaniu spółki.
Spółka przegrała jednak w sądach administracyjnych. Zarówno Wojewódzki Sąd Administracyjny w Kielcach, jak i NSA orzekły, że samo stwierdzenie w protokole z inwentaryzacji, iż niedobory należy uznać za niezawinione, nie może przesądzić o braku obowiązku korekty podatku. Organ podatkowy może bowiem na podstawie dostępnych informacji i dokumentów dojść do odmiennych wniosków i uznać ubytki za zawinione, jeśli okaże się, że powstały na skutek braku należytej staranności podatnika.©?
ORZECZNICTWO
Wyrok NSA z 6 października 2015 r., sygn. akt I FSK 889/14. www.serwisy.gazetaprawna.pl/orzeczenia
