Mniej spółek będzie badać swoje sprawozdania, a więcej może stosować uproszczenia. Ponadto dla firm usługowo prowadzących księgi rachunkowe wzrosła minimalna suma gwarancyjna przy zakupie polis
Dziś wchodzą w życie przepisy nowego rozporządzenia dotyczące minimalnej sumy gwarancyjnej OC dla przedsiębiorców usługowo prowadzących księgi. To oznacza, że biura rachunkowe muszą się ubezpieczać tylko wówczas, gdy zajmują się księgami rachunkowymi. Nie trzeba się ubezpieczać, gdy podmiot prowadzi podatkową księgę przychodów i rozchodów lub wypełnia tylko deklaracje podatkowe (pod warunkiem że nie posiada uprawnień np. doradcy podatkowego). Suma gwarancyjna w przypadku pełnych ksiąg wynosi równowartość 10 tys. euro. Mimo nowych zasad – przelicznik sumy podanej w euro jest taki sam jak dotychczas – decyduje kurs ogłoszony przez Narodowy Bank Polski po raz pierwszy w roku, w którym umowa ubezpieczenia została zawarta. Dla umów ubezpieczenia zawartych w 2015 r. wartość w euro należy przeliczyć według średniego kursu euro ogłoszonego przez Narodowy Bank Polski 2 stycznia 2015 r., tj. 4,3078 za euro, co po przeliczeniu wynosi 43 078 zł (w 2014 r. suma ta wynosiła 41 631 zł).
Trzeba pamiętać, że nadal nie ma możliwości wykupienia polisy ubezpieczeniowej wstecz. Obowiązek ubezpieczenia powstaje najpóźniej w dniu poprzedzającym dzień rozpoczęcia wykonywania działalności. Brak ubezpieczenia w przypadku usługowego prowadzenia ksiąg rachunkowych podlega grzywnie albo karze ograniczenia wolności.
Analogicznie jest w przypadku biegłych rewidentów. Minimalna suma gwarancyjna ubezpieczenia OC w odniesieniu do jednego zdarzenia i wszystkich zdarzeń w okresie ubezpieczenia nie dłuższym niż 12 miesięcy, których skutki są objęte umową ubezpieczenia OC, wynosi 400 tys. euro (tj. 1 723 120 zł), jeżeli przedmiotem działalności są czynności rewizji finansowej. Dla innych czynności, takich jak prowadzenie ksiąg rachunkowych czy doradztwo, wynosi ona po 10 tys. euro (tj. 43 078 zł).
Badanie
Kurs z 2 stycznia ma zastosowanie do sumy gwarancyjnej ubezpieczenia OC. Z kolei do niektórych limitów zawartych w ustawie o rachunkowości zobowiązujących do badania sprawozdań finansowych – zastosowanie ma średni kurs Narodowego Banku Polskiego ogłoszony na dzień bilansowy, tj. 31 grudnia (gdy rok obrotowy pokrywa się z kalendarzowym).
Dwa warunki
Przykładowo dotyczy to kryteriów dla określonych w art. 64 ust. 1 pkt 4 ustawy o rachunkowości tzw. pozostałych podmiotów, np. spółek z o.o. (nie dotyczy to m.in. banków czy spółek akcyjnych), które mają obowiązek badania sprawozdania finansowego. Zgodnie z tym przepisem sprawozdania za 2015 r. muszą być poddane badaniu przez rewidenta, jeżeli w 2014 r. podmioty te spełniły co najmniej dwa z trzech następujących warunków:
– średnioroczne zatrudnienie (w przeliczeniu na pełne etaty) wyniosło co najmniej 50 osób,
– suma aktywów osiągnęła co najmniej równowartość 2,5 mln euro, tj. 10 655 750 zł (według kursu z 31 grudnia 2014 r., wynoszącego 4,2623 zł za euro),
– wartość przychodów netto ze sprzedaży towarów i produktów oraz operacji finansowych stanowiła minimum równowartość 5 mln euro, tj. 21 311 500 zł.
Przekroczenie tych limitów wiąże się nie tylko z koniecznością wybrania biegłego rewidenta, ale utratą możliwości stosowania uproszczeń. Badane podmioty nie mogą zrezygnować z ewidencji aktywów i rezerw z tytułu podatku odroczonego (chodzi tu o podatników CIT), a także dokonać kwalifikacji umowy leasingu według zasad określonych w przepisach podatkowych. Muszą zaś stosować rozporządzenie ministra finansów z 12 grudnia 2001 r. w sprawie szczegółowych zasad uznawania, metod wyceny, zakresu ujawniania i sposobu prezentacji instrumentów finansowych (Dz.U. nr 149, poz. 1674 ze zm.).
Oczywiście na marginesie warto zaznaczyć, że powyższe rozporządzenie już nie może być stosowane w przypadku podmiotów badanych przez rewidenta, które stanowią mikropodmioty. One bowiem do wyceny aktywów i pasywów nie mogą stosować wartości godziwej ani skorygowanej ceny nabycia.
Jeśli wspominamy o uproszczeniach, to warto też przypomnieć informacje ważne dla małych firm. Chodzi o to, że mimo wprowadzania do ustawy o rachunkowości (od 5 września 2014 r.) uproszczeń dla mikropodmiotów, ustawodawca nie zdecydował się na uchylenie uproszczeń wynikających z art. 50 ustawy o rachunkowości. Taki ruch planowany jest przy kolejnej zmianie, która wprowadzi uproszczenia dla małych firm. Jednak pomysł ten jest dopiero na etapie projektu.
To oznacza, że podmioty tworząc sprawozdania za 2014 rok, mogą nadal, na podstawie art. 50 ustawy o rachunkowości, wykazywać w sprawozdaniu finansowym tylko te pozycje, które we wzorze sprawozdania, stanowiącym załącznik nr 1 do ustawy o rachunkowości, oznaczone są literami i cyframi rzymskimi. Przykładowo ujmuje się ogólną kwotę dotyczącą rzeczowych aktywów trwałych bez wyszczególniania poszczególnych środków trwałych, środków trwałych w budowie czy zaliczek na nie. Można też pominąć informacje dotyczące poszczególnych pozycji sprawozdania finansowego, gdy nie wystąpiły one w jednostce zarówno w roku obrotowym, za który sporządzane jest sprawozdanie, jak i za rok go poprzedzający. W formie uproszczonej można też sporządzić informację dodatkową.
Dostępne ułatwienia
Za mniejsze podmioty, które mogą korzystać z tych ułatwień, sporządzając sprawozdanie za 2014 rok, uważane są te, które w 2013 i 2014 roku nie osiągnęły dwóch z trzech określonych wielkości dotyczących zatrudnienia, aktywów i przychodów. I tak:
– średnioroczne zatrudnienie w przeliczeniu na pełne etaty wyniosło nie więcej niż 50 osób,
– suma aktywów bilansu na koniec roku obrotowego w walucie polskiej nie przekroczyła równowartości 2 mln euro, tj. 8 294 400 zł za 2013 rok (po kursie z 31 grudnia 2013 r. – 4,1472 zł/euro) i 8 524 600 zł za 2014 rok (po kursie z 31 grudnia 2014 r. – 4,2623 zł/euro) i
– przychody netto ze sprzedaży produktów i towarów oraz operacji finansowych w walucie polskiej nie przekroczyły równowartości 4 mln euro, tj. 16 588 800 zł za 2013 rok i 17 049 200 zł za 2014 rok.
Przy tym należy pamiętać, że nowo powstałe spółki za pierwszy rok obrotowy nie mogą korzystać z tych uproszczeń. Prawo do wykazywania mniejszej ilości danych (w sprawozdaniu finansowym sporządzanym za drugi rok) przysługuje dopiero, gdy wymienione warunki są spełnione za dwa kolejne lata.
Skonsolidowane
Przepisy pozwalają na niesporządzanie sprawozdania skonsolidowanego np. w przypadku małych grup kapitałowych. Dla celów sprawozdania za 2014 rok są nimi te, które nie osiągnęły na koniec 2013 i 2014 roku dwóch z trzech następujących wartości:
– łączne średnioroczne zatrudnienie w przeliczeniu na pełne etaty wyniosło nie więcej niż 250 osób
– łączna suma bilansowa w walucie polskiej nie przekroczyła równowartości 7,5 mln euro, tj. 31 104 000 zł za 2013 rok (po kursie z 31 grudnia 2013 r. – 4,1472 zł/euro) i 31 967 250 zł za 2014 rok (po kursie z 31 grudnia 2014 r. – 4,2623 zł/euro)
– łączne przychody netto ze sprzedaży produktów i towarów oraz operacji finansowych w walucie polskiej nie przekroczyły na 31 grudnia 2013 r. (15 mln euro x 4,1472 zł/euro) – 62 208 000 zł, z kolei na 31 grudnia 2014 r. (15 mln euro x 4,2623 zł/euro) – 63 934 500 zł.
Podstawa prawna
Rozporządzenie ministra finansów z 6 listopada 2014 r. w sprawie obowiązkowego ubezpieczenia odpowiedzialności cywilnej przedsiębiorców wykonujących działalność z zakresu usługowego prowadzenia ksiąg rachunkowych (Dz.U. z 2014 r. poz. 1616). Rozporządzenie ministra finansów z 3 grudnia 2009 r. w sprawie obowiązkowego ubezpieczenia odpowiedzialności cywilnej podmiotów uprawnionych do badania sprawozdań finansowych (Dz.U. z 2009 r. nr 205, poz. 1583). Ustawa z 29 września 1994 r. o rachunkowości (t.j. Dz.U. z 2013 r. poz. 330 ze zm.).