Skoro wierzyciel nie może korzystać z ulgi na złe długi w sytuacji, gdy jego kontrahent znajdzie się w upadłości, to nie można zobowiązywać do stosowania jej przepisów dłużnika – orzekł Naczelny Sąd Administracyjny.
Sprawa dotyczyła spółki znajdującej się w upadłości likwidacyjnej. Przed jej ogłoszeniem firma kupiła dużą ilość towarów od różnych dostawców. Termin uregulowania części należności upływał w późniejszych latach.
Gdy powołano syndyka masy upadłości, było już pewne, że spółka nie zapłaci kontrahentom w normalnym trybie. W związku z tym wierzyciele zgłosili swoje roszczenia do masy upadłości, a spółka musiała skorygować in minus podatek odliczony z faktur, których nie zapłaciła. Problem polegał na tym, że nie dla wszystkich należności minął już 150. dzień od terminu wymagalności. Termin płatności niektórych z nich mijał nawet w 2017 r.
Syndyk uważał, że nie ma na co czekać. Skoro firma jest w upadłości likwidacyjnej, to wiadomo, że już nie zapłaci i w związku z tym może dokonać korekty jednorazowo, w stosunku do wszystkich należności – zarówno tych, których termin płatności minął już 150 dni temu, jak i tych, które nie są jeszcze nawet wymagalne. Uznał, że nawet jeśli termin płatności wypada dopiero za kilka lat, to spółka i tak już nie zapłaci, a postępowanie upadłościowe ma się zakończyć wcześniej. Nie ma sensu go przedłużać, skoro można skorygować podatek odliczony od razu – argumentował syndyk. W związku z tym dokonał jednorazowo korekty dla wszystkich należności – w rozliczeniu za ostatni miesiąc poprzedzający ogłoszenie upadłości.
Dyrektor Izby Skarbowej w Łodzi był innego zdania. Stwierdził, że dłużnik – nawet ten w upadłości – musi czekać 150 dni od upływu terminu płatności, żeby dokonać korekty podatku naliczonego.
Do takich samych wniosków doszedł WSA w Opolu. Orzekł, że syndyk reprezentujący spółkę nie może korygować VAT naliczonego jednorazowo dla wszystkich należności, tylko musi czekać 150 dni od momentu, gdy każda z nich stanie się wymagalna i dopiero wtedy może dokonać korekty in minus odliczonego podatku.
Inaczej na sprawę spojrzał Naczelny Sąd Administracyjny. Odwołał się do wyroku NSA w wyroku z 1 lipca 2014 r. (sygn. akt I FSK 609/14), w którym sąd kasacyjny stwierdził, że syndycy nie mają obowiązku korygowania za dłużników podatku naliczonego w trybie art. 89b ust. 1 ustawy o VAT, w rozliczeniu za okres, w którym upłynął 150. dzień od dnia terminu płatności określonego w umowie lub na fakturze.
– Skoro wierzyciel nie może korzystać z ulgi na złe długi w sytuacji, gdy jego kontrahent znajdzie się w upadłości, to nie można zobowiązywać do stosowania jej przepisów dłużnika. Byłoby to sprzeczne z prawem upadłościowym i naprawczym, i naruszałoby zasadę proporcjonalności i neutralności podatku VAT – powiedziała sędzia Maria Dożynkiewicz.
ORZECZNICTWO
Wyrok NSA z 8 stycznia 2014 r., sygn. akt I FSK 1752/14. www.serwisy.gazetaprawna.pl/orzeczenia
