Nowelizacja ustawy o VAT, która weszła w życie 1 stycznia 2008 r., miała na celu m.in. ułatwienia w opodatkowaniu VAT wyrobów spożywczych przekazywanych nieodpłatnie na rzecz organizacji pożytku publicznego. Czy taka zmiana była potrzebna?
JERZY MARTINI
doradca podatkowy Baker & McKenzie
Cel szczytny i zgodny z zasadami wynikającymi z prawa wspólnotowego. Niestety, samo sformułowanie przepisów może budzić wątpliwości.
Opodatkowanie VAT nieodpłatnie wydawanych towarów ma na celu objęcie podatkiem również tych przypadków konsumpcji, które nastąpiły pod tytułem darmym. Podstawa opodatkowania w takim przypadku powinna odpowiadać faktycznej wartości tej konsumpcji. Artykuł 74 Dyrektywy 2006/112 wskazuje, że podstawą opodatkowania powinna być cena lub wartość przekazanych towarów określona w momencie ich przekazania. Zatem gdy przedmiotem nieodpłatnego wydania towarów używanych lub których wartość jest obniżona z innego powodu, podstawa opodatkowania powinna odpowiadać rzeczywistej wartości konsumpcji określonej w momencie wydania. Przykładowo - podstawą opodatkowania przy przekazaniu używanego sprzętu komputerowego nie powinna być historyczna cena nabycia, lecz dużo niższa faktyczna jego wartość określona w momencie wydania. W przeciwnym razie opodatkowanie VAT takiego nieodpłatnego wydania byłoby niewspółmiernie wysokie w porównaniu z rzeczywistą wartością konsumpcji, czyli sprzeczne byłoby z istotą systemu VAT.
Zgodnie z art. 29 ust. 10a ustawy o VAT, podstawą opodatkowania nieodpłatnej dostawy towarów, której przedmiotem są produkty spożywcze przekazywane na rzecz organizacji pożytku publicznego, jest co do zasady kwota, jaką w celu uzyskania w danym momencie takich towarów nabywca musiałby w warunkach uczciwej konkurencji zapłacić niezależnemu dostawcy na terytorium kraju. Istotą tego przepisu jest określenie podstawy opodatkowania tak, aby uwzględniona była jego faktyczna wartość. Aby skorzystać z podstawy opodatkowania określonej w ten sposób, podatnik powinien określić cenę, jaką nabywca musiałby zapłacić za taki wyrób spożywczy.
W przypadku wyrobów spożywczych, których termin przydatność do spożycia jest krótki, częstą praktyką jest wyłącznie nieodpłatne wydawanie takich towarów organizacjom pożytku publicznego. Wtedy teoretycznie nie istnieje rynek na ten wyrób. Powstaje więc pytanie, jak określić podstawę opodatkowania.
Biorąc pod uwagę cel przepisu oraz fakt, że dany towar bliski przeterminowaniu wydawany jest wyłącznie nieodpłatnie, można byłoby przyjąć, że cena na rynku wynosi 0. Czyli wydania takie nie byłoby objęte VAT.
Not. EM
