Dyskonto papierów wartościowych wymienia się jako źródło przychodów w ramach przychodów z kapitałów pieniężnych w obowiązującej ustawie z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (t.j. Dz.U. nr 14, poz. 176 z późn. zm.). Jak powinny być rozliczane dochody z tego rodzaju dyskonta?

dr Janusz Marciniuk doradca podatkowy Marciniuk i Wspólnicy Dochody z tytułu dyskonta podlegają ryczałtowemu opodatkowaniu w wysokości 19 proc. uzyskanego dochodu. Nie łączy się ich z pozostałymi dochodami opodatkowanymi na zasadach ogólnych, tj. wg skali podatkowej. Do poboru podatku zobowiązany jest podmiot dokonujący wypłaty, czyli emitent. W przypadku gdy beneficjent podlega ograniczonemu obowiązkowi podatkowemu w Polsce, do ustalenia sposobu opodatkowania w Polsce dochodu z tytułu dyskonta papierów wartościowych uwzględnić należy regulacje wynikające z odpowiedniej dla danego przypadku umowy o unikaniu podwójnego opodatkowania. Warunkiem zastosowania stawki podatkowej wynikającej z umowy międzynarodowej lub na zwolnienie takiego dochodu od opodatkowania na tej podstawie uwarunkowane jest uzyskaniem od podatnika certyfikatu rezydencji. Osoby o nieograniczonym obowiązku podatkowym, które uzyskały dochody z dyskonta poza granicami Polski i które zostały opodatkowane w państwie źródła, mają prawo do uniknięcia podwójnego opodatkowani poprzez skorzystanie z tzw. kredytu podatkowego. Podatnik jest bowiem uprawniony do odliczenia od podatku należnego od dyskonta w Polsce podatku zapłaconego w państwie źródła. Odliczenie to nie może jednak przekroczyć 19 proc. Podatek zapłacony za granicą należy przeliczyć na złote według kursu banku, z którego korzystał podatnik, a jeżeli nie jest to możliwe, to według kursu Narodowego Banku Polskiego z dnia uzyskania dyskonta. Podstawa opodatkowania dyskonta papierów wartościowych wynika wprost z jego definicji. Za dyskonto uznaje się mianowicie różnicę między kwotą uzyskaną z wykupu papieru wartościowego przez emitenta a ceną zakupu papieru wartościowego na rynku pierwotnym lub wtórnym. Natomiast nowelizacja ustawy, która weszła w życie 1 stycznia 2007 r., uzupełniła tę definicję o sytuację nabycia papierów wartościowych w drodze spadku lub darowizny. W takim przypadku dyskonto oznacza różnicę pomiędzy ceną wykupu a ceną zakupu tych papierów przez spadkodawcę lub darczyńcę. Dzięki tej zmianie rozwiały się wątpliwości dotyczące ustalenia wartości dyskonta, w przypadku gdy podatnik otrzymał dyskontowane papiery wartościowe w wyniku spadku lub darowizny. W takim przypadku cena zakupu była bowiem równa zeru. Oznaczało to, że podstawę opodatkowania stanowiła cała kwota uzyskana z wykupu przez emitenta. Stanowisko takie potwierdzały organy skarbowe. Dla podatników była to sytuacja zdecydowanie niekorzystna. Niejednokrotnie musieli opłacić z tytułu otrzymanych papierów wartościowych podatek od spadków i darowizn, który w żaden sposób nie mógł być uwzględniony przy ustalaniu podstawy opodatkowania podatkiem dochodowym. W przypadku gdy wykupowi podlegają te same papiery wartościowe, których ceny zakupu były różne, należy przyjąć, że dyskontowane są kolejno te nabyte przez podatnika najwcześniej (tzw. zasada FIFO). Organy skarbowe stały na stanowisku, że zasadę FIFO należy stosować także w sytuacji, gdy konieczne jest ustalenie, czy podatnik dokonuje sprzedaży obligacji zwolnionych od podatku czy też niekorzystających z tego zwolnienia. Zwolnione z opodatkowania są co do zasady dochody z tytułu dyskonta papierów wartościowych wyemitowanych przez skarb państwa oraz obligacji wyemitowanych przez jednostki samorządu terytorialnego, pod warunkiem że zostały nabyte przed 1 grudnia 2001 r.