Fiskus sięgnie po pieniądze dłużnika nawet za granicą. Nie da się już ukryć majątku

Polski urząd skarbowy może teraz sprawniej ściągać zaległość z zagranicznego konta bankowego czy nieruchomości. Zrobi to też na prośbę instytucji innego kraju

Przykład / Dziennik Gazeta Prawna

Józef Banach, radca prawny, InCorpore Banach Szczepanik Partnerzy / Media / materialy prasowe

W życie weszły przepisy, które ułatwiają ściąganie polskich podatków z majątku zgromadzonego poza granicami kraju. Chodzi o ustawę z 11 października 2013 r. o wzajemnej pomocy przy dochodzeniu podatków, należności celnych i innych należności pieniężnych (Dz.U. poz. 1289).

– Na jej podstawie dochodzić można wszelkich podatków i ceł, a także innych należności pieniężnych, w tym środków europejskich – tłumaczy dr Janusz Fiszer, partner w PwC i docent Uniwersytetu Warszawskiego.

W praktyce oznacza to, że polski fiskus ma możliwość ściągnięcia zaległości m.in. z tytułu PIT, CIT, VAT, akcyzy, PCC czy podatku od nieruchomości.

– Dotyczy to należności, których wysokość wynosi co najmniej 1,5 tys. euro, przy czym od terminu ich płatności nie upłynęło 5 lat, a w określonych przypadkach 10 lat – dodaje dr Janusz Fiszer.

Zagraniczna egzekucja będzie możliwa także po upływie 10 lat od terminu płatności podatku, jeżeli przemawia za tym ważny interes publiczny.

– Do wszczęcia procedury konieczne jest sporządzenie wniosku o odzyskanie należności pieniężnych wraz z dołączonym do niego jednolitym tytułem wykonawczym, co pozwoli na przymusowy pobór należności publicznoprawnych za granicą w trybie egzekucji administracyjnej – podkreśla dr Fiszer.

Kolejność dochodzenia

Przepisy nowej ustawy zasadniczo nakazują organom podatkowym w pierwszej kolejności przeprowadzić egzekucję w Polsce. – Możliwe jest jednak bezpośrednie sięgnięcie do zagranicznego majątku – podkreśla Tomasz Rolewicz, doradca podatkowy, menedżer w zespole postępowań podatkowych i sądowych w dziale doradztwa podatkowego EY.

Jak wyjaśnia, dotyczy to sytuacji, gdy polskie organy podatkowe uznają, że egzekucja podatku w Polsce nie doprowadzi do całkowitego wyegzekwowania uszczuplonych podatków lub spowodowałoby to nadmierne trudności bądź też organowi nie jest znany wystarczający majątek w Polsce, a ma on wiedzę o majątku zagranicznym dłużnika. Organy podatkowe mogą być w posiadaniu takich wiadomości, szczególnie w przypadku przedsiębiorców.

– Niektóre dane, np. o rachunkach bankowych, podatnicy są bowiem zobowiązani podawać w zgłoszeniach identyfikacyjnych – mówi Tomasz Rolewicz.

Tytuł i zarzuty

Urząd skarbowy, chcąc rozpocząć egzekucję za granicą, skorzysta z pomocy centralnego biura łącznikowego (Izba Skarbowa w Poznaniu).

– Sam będzie jednak odpowiedzialny za sporządzenie wniosku oraz jednolitego tytułu wykonawczego i podanie w nim informacji o zagranicznym majątku dłużnika podatkowego, o ile jest mu on znany – mówi Tomasz Rolewicz.

Nowe przepisy przewidują także procedurę odwoławczą – zarzuty w sprawie jednolitego tytułu wykonawczego.

PIT od ukrytych dochodów: Skarb Państwa odda 120 mln zł?

– Generalnie zarzut taki można oprzeć na niezgodności z treścią pierwotnego (krajowego) tytułu wykonawczego czy też określeniu wysokości należności pieniężnych niezgodnie z treścią orzeczenia właściwego organu – wylicza Rolewicz.

Egzekucja należności

W celu ściągnięcia za granicą polskiego podatku stosowane będą odpowiednie przepisy o postępowaniu egzekucyjnym danego kraju.

– Może to być więc egzekucja z rachunku bankowego czy z posiadanego majątku, np. zajęcie i sprzedaż nieruchomości – wymienia Tomasz Rolewicz.

Nowe regulacje (oparte na przepisach dyrektywy Rady 2010/24/UE) działają w obie strony – także zaległości zagranicznych podatników będą mogły być egzekwowane z posiadanego przez nich majątku w Polsce. – Jeśli polski organ egzekucyjny otrzyma pochodzący z innego państwa jednolity tytuł wykonawczy, to rozpocznie postępowanie egzekucyjne w trybie i na zasadach przewidzianych polską ustawą o postępowaniu egzekucyjnym w administracji – stwierdza Tomasz Rolewicz. Zagraniczny podatek będzie można wyegzekwować z rachunku w polskim banku, wynagrodzenia, wierzytelności lub prawa majątkowego, a także z ruchomości lub nieruchomości.

Ucieczka poza UE też nie pomoże

Ustawa dotyczy m.in. wzajemnej pomocy w dochodzeniu należności pieniężnych dokonywanej na podstawie umów zawartych przez Polskę zarówno z państwami członkowskimi Unii Europejskiej, jak i z państwami trzecimi. Jednocześnie zapewnia szeroką wymianę informacji między krajami o podmiotach zobowiązanych do płacenia podatków (takich jak: adres zamieszkania lub siedziby, podmiotu, posiadane rachunki bankowe, ruchomości i nieruchomości, wysokość uzyskiwanych dochodów, źródła dochodów, rodzaj i miejsce zatrudnienia, rodzaj i miejsce prowadzonej działalności). Informacje te mają pomóc organowi egzekucyjnemu danego kraju podjąć decyzję, czy wystąpić do innego państwa z wnioskiem o udzielenie pomocy.