Za błędny VAT z faktury dla obecnego użytkownika wieczystego nieruchomości odpowiada właściciel, a nie użytkownik.
Czytelnicy, którzy są użytkownikami wieczystymi nieruchomości komunalnych czy państwowych, dziwią się, że otrzymują z urzędów informacje o obowiązku uiszczenia opłaty za użytkowanie powiększone raz o 22 proc., a innym razem o 23 proc. VAT. Taka sytuacja spotkała mężczyznę, który zawarł z gminą umowę użytkowania wieczystego gruntu w 2010 r. i płacił roczną daninę z tego tytułu powiększoną o 22 proc. VAT. W tym roku otrzymał jednak informację o nowej wysokości opłaty z wyższą o jeden punkt procentowy stawką podatku.
Zgodnie z ustawą o VAT (t.j. Dz.U. z 2011 r. nr 177, poz. 1054 z późn. zm.) roczna opłata z tytułu użytkowania wieczystego gruntów opodatkowana jest według stawki podstawowej. Z początkiem 2011 r. rząd podwyższył ją z 22 do 23 proc.
Generalnie do dostaw towarów należy stosować stawkę obowiązującą w czasie powstania obowiązku podatkowego. Czyli jeśli np. obowiązek ten powstał w 2010 r., to właściwa jest stawka 22 proc., a jeśli w 2011 r. i latach kolejnych, to odpowiednia jest stawka 23 proc. Od tej reguły jest wyjątek.
Adrian Kozakiewicz, konsultant podatkowy w Instytucie Studiów Podatkowych, mówi, że w przypadku ustanowienia użytkowania wieczystego o stawce podatku decyduje moment wykonania czynności, a nie chwila powstania obowiązku podatkowego z tytułu ponoszonych opłat. Wynika to z art. 41 ust. 14a ustawy o VAT. W jego ocenie kluczowy dla ustalenia właściwej stawki będzie moment pierwotnego ustanowienia prawa użytkowania wieczystego. Późniejsze wstąpienie w to prawo innego podmiotu, w drodze np. sprzedaży czy dziedziczenia, nie skutkuje koniecznością zmiany stawki podatku z tytułu rocznych opłat.
Oznacza to, że opłaty dotyczące praw użytkowania wieczystego ustanowione od 1 maja 2004 r. (wejście w życie ustawy o VAT) do końca 2010 r. pozostają opodatkowane stawką w wysokości 22 proc.
Taka praktyka jest stosowana m.in. w Chorzowie. Urząd tego miasta poinformował DGP, że w sytuacji gdy zmieni się użytkownik wieczysty nieruchomości i przejdzie na niego prawo użytkowania, to nowy podmiot dalej płaci 22 proc. VAT, jeśli pierwotnie użytkowanie wieczyste zostało ustanowione przed 2011 r. Jeśli grunt zostanie przekazany w użytkowanie wieczyste w późniejszym terminie, stosowana jest stawka 23 proc.
Również Poznań i Łódź rozliczają się z użytkownikami wieczystymi w ten właśnie sposób. – Dla określenia wysokości podatku znaczenie ma data ustanowienia użytkowania wieczystego, nie zaś jego dalsze zbycie – poinformował nas poznański magistrat. Urząd łódzki wyjaśnił z kolei, że opłaty za użytkowanie wieczyste nie podlegają obecnie VAT, jeśli zostały ustanowione przed 1 maja 2004 r. Wynika to z uchwały Naczelnego Sądu Administracyjnego z 8 stycznia 2007 r. (sygn. akt I FPS 1/06).
Adrian Kozakiewicz tłumaczy, że w przypadku gdy np. gmina stosuje błędną stawkę podatku na fakturach, obciążając użytkownika wieczystego stawką 23 proc. zamiast 22 proc., będzie on musiał odprowadzić podatek w takiej wysokości, jaka wynika z wystawionej faktury. Jeśli jest przedsiębiorcą, to może odliczyć kwotę podatku naliczonego według tej stawki.