Za przychód z praw majątkowych uważa się m.in. przychody z praw autorskich i praw pokrewnych. Honoraria, podobnie jak wynagrodzenie z umowy o pracę, należy rozliczyć w zeznaniu podatkowym i zapłacić od nich podatek. Istnieje także możliwość uwzględnienia wyższych, 50-proc. kosztów uzyskania przychodów.
Czy od honorarium pobierana jest zaliczka
Czy pracodawca wypłacający honoraria z tytułu praw autorskich powinien pobrać zaliczkę na podatek dochodowy od osób fizycznych?
Tak
Osoby prawne i ich jednostki organizacyjne, które dokonują wypłaty należności osobom fizycznym mającym miejsce zamieszkania na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej z tytułu działalności wykonywanej osobiście, są zobowiązane jako płatnicy pobierać zaliczki na podatek dochodowy w wysokości 19 proc. należności pomniejszonej o koszty uzyskania przychodów w określonej wysokości oraz pomniejszonej o składki potrącone przez płatnika w danym miesiącu na ubezpieczenia emerytalne i rentowe oraz na ubezpieczenie chorobowe.
Zaliczkę od tych dochodów zmniejsza się o kwotę składki na ubezpieczenie zdrowotne pobranej przez płatnika, zgodnie z przepisami o świadczeniach opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych.
Zaliczki te płatnik ma obowiązek przekazać w terminie do dnia 20 następnego miesiąca po miesiącu, w którym te zaliczki pobrano na rachunek urzędu skarbowego. Zatem dla wynagrodzeń autorskich należy zastosować koszty uzyskania przychodów w wysokości 50 proc. przychodów i zaliczkę na podatek w wysokości 19 proc. należności.
Podstawa prawna
■ Art. 41 ustawy z 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (t.j. Dz.U. z 2000 r. nr 14, poz. 176 z późn. zm.).
Czy odziedziczenie prawa to przychód
Czy otrzymanie w spadku prawa autorskiego wiąże się automatycznie z uzyskaniem z tego tytułu przychodu i koniecznością zapłaty podatku dochodowego od osób fizycznych?
Nie
Nabycie prawa majątkowego (praw autorskich) w drodze spadku nie jest tożsame - w świetle prawa podatkowego - z realizacją tego prawa i uzyskiwaniem z niego przychodu. Prawo autorskie jako prawo majątkowe stanowi źródło przychodów, a dochody uzyskane z tego prawa podlegają podatkowi dochodowemu.
Podstawa prawna
■ Art. 18 ustawy z 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (t.j. Dz.U. z 2000 r. nr 14, poz. 176 z późn. zm.).
Czy można korzystać z 50-proc. kosztów
Czy uzyskując przychody z praw autorskich, a dokładnie z tytułu publikowanych w prasie artykułów, można w rozliczeniu rocznym uwzględniać wyższe koszty uzyskania przychodów?
Tak
Koszty uzyskania przychodów z tytułu korzystania przez twórców z praw autorskich i artystów wykonawców z praw pokrewnych, w rozumieniu odrębnych przepisów, lub rozporządzania przez nich tymi prawami ustala się w wysokości 50 proc. uzyskanego przychodu, z tym że koszty te oblicza się od przychodu pomniejszonego o potrącone przez płatnika w danym miesiącu składki na ubezpieczenia emerytalne i rentowe oraz na ubezpieczenie chorobowe, których podstawę wymiaru stanowi ten przychód.
Podstawa prawna
■ Art. 22 ustawy z 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (t.j. Dz.U. z 2000 r. nr 14, poz. 176 z późn. zm.).
Czy prawa autorskie można amortyzować
Czy uzyskując przychody z tytułu praw autorskich, można je amortyzować?
Tak
Amortyzacji podlegają m.in. nabyte nadające się do gospodarczego wykorzystania w dniu przyjęcia do używania autorskie lub pokrewne prawa majątkowe. Wartość początkową praw majątkowych, w tym licencji i autorskich praw majątkowych, stanowi cena nabycia tych praw. Jeżeli wynagrodzenie (opłaty) wynikające z umowy licencyjnej albo z umowy o przeniesienie innych praw majątkowych są uzależnione od wysokości przychodów z licencji lub praw uzyskanych przez licencjobiorcę albo nabywcę - przy ustalaniu wartości początkowej praw majątkowych, w tym licencji, nie uwzględnia się tej części wynagrodzenia. Amortyzując prawa autorskie, trzeba również wiedzieć, że okres dokonywania odpisów amortyzacyjnych od licencji (sublicencji) na programy komputerowe oraz od praw autorskich wynosi 24 miesiące.
Podstawa prawna
■ Art. 22b, art. 22g, art. 22m ustawy z 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (t.j. Dz.U. z 2000 r. nr 14, poz. 176 z późn. zm.).
Czy honorarium męża może być kosztem
Podatniczka prowadzi wydawnictwo. Zamierza wydać książkę, której autorem jest jej mąż. Warunkiem wydania książki jest przeniesienie praw autorskich na wydawnictwo po wypłacie honorarium. Czy koszt honorarium będzie kosztem uzyskania przychodów prowadzonej działalności?
Nie
Wydawca zobowiązany jest do uzyskania od autora utworu autorskiego prawa majątkowego do danej publikacji. Wydatek związany z uzyskaniem przez wydawnictwo majątkowego prawa autorskiego do wydawanego dzieła jako niezbędny do jego wydania spełnia wymogi dla uznania go za koszt podatkowy. Jednak ustawa o PIT wyklucza jako koszt podatkowy pracę małżonka podatnika, jeśli świadczona jest ona w ramach prowadzonej działalności gospodarczej (jednego źródła przychodów), tj. ma na celu uzyskiwanie przychodów z tej działalności, niezależnie od formy, w jakiej praca jest świadczona (bezumownie, na podstawie umowy o pracę, w ramach umowy cywilnoprawnej, tj. umowy zlecenia czy umowy o dzieło).
Pojęcie praca jest obszerne. Swoim zakresem obejmuje zarówno działania o charakterze technicznym, fizycznym, jak i intelektualnym. Jest to świadoma, celowa działalność zmierzająca do wytworzenia określonych dóbr materialnych lub kulturalnych; praca twórcza, literacka, publicystyczna.
Ustawa o podatku dochodowym od osób fizycznych nie określa, w jaki sposób należy ustalić wartość pracy podatnika.
W związku z tym wydatek związany z wypłatą honorarium z tytułu przeniesienia praw autorskich do książki, w sytuacji gdy autorem utworu jest małżonek wydawcy, nie może stanowić dla wydawcy kosztu uzyskania przychodu w prowadzonej działalności gospodarczej.
Podstawa prawna
■ Art. 22, art. 23 ustawy z 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (t.j. Dz.U. z 2000 r. nr 14, poz. 176 z późn. zm.).
Czy katalog praw można poszerzyć
Ustawa o podatku dochodowym od osób fizycznych wymienia wśród przychodów z praw majątkowych kilka ich rodzajów. Czy ten katalog można poszerzać?
Tak
Ustawa o podatku dochodowym od osób fizycznych wymienia jedynie przykładowo przychody, bo używa zwrotu w szczególności. Do kilku rodzajów praw majątkowych ustawa zalicza prawa autorskie, prawa do projektów wynalazczych, prawa do topografii układów scalonych, znaków towarowych i wzorów zdobniczych. Jest to jednak katalog otwarty, a zatem jest możliwe zaliczenie do niego także innych praw, nigdzie w ustawie niewymienionych.
Podstawa prawna
■ Art. 18 ustawy z 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (t.j. Dz.U. z 2000 r. nr 14, poz. 176 z późn. zm.).
Czy zagraniczną wypłatę rozlicza się w Polsce
Podatnik otrzymał od paryskiego biura honorarium za opracowanie działu w encyklopedii. Obsługujące podatnika biuro obliczeniowe kwotę otrzymanego honorarium doliczyło do dochodu objętego opodatkowaniem. Czy honorarium uzyskane od organizacji międzynarodowych podlega opodatkowaniu w Polsce?
Tak
Osoby fizyczne, jeśli mają miejsce zamieszkania w Polsce, podlegają obowiązkowi podatkowemu od całości swoich dochodów bez względu na miejsce położenia źródeł przychodów (nieograniczony obowiązek podatkowy). Źródłami przychodów są m.in. działalność wykonywana osobiście (np. literacka, naukowa, oświatowa i publicystyczna). Koszty uzyskania przychodów z tytułu korzystania przez twórców z praw autorskich i artystów wykonawców z praw pokrewnych, w rozumieniu odrębnych przepisów, lub rozporządzania przez nich tymi prawami wynoszą 50 proc. uzyskanego przychodu.
W omawianym przypadku podatnik otrzymał honorarium z Francji za opracowanie działu encyklopedii. Podatnicy osiągający dochody bez pośrednictwa płatników są zobowiązani wpłacać w ciągu roku podatkowego zaliczki na podatek dochodowy w wysokości 19 proc. dochodu za miesiące, w których uzyskali ten dochód, w terminie do dnia 20 następnego miesiąca za miesiąc poprzedni. Za dochód taki uważa się uzyskane w ciągu miesiąca przychody po odliczeniu 50-proc. kosztów uzyskania przychodów.
Podatnik przy obliczaniu zaliczki może stosować zamiast stawki 19 proc. odpowiednio stawkę 30 i 40 proc. Tak obliczoną zaliczkę zmniejsza się o kwotę składki na ubezpieczenie zdrowotne, jaka została opłacona w danym miesiącu, zgodnie z przepisami o świadczeniach opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych.
Podstawa prawna
■ Art. 3, art. 10, art. 44 ustawy z 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (t.j. Dz.U. z 2000 r. nr 14, poz. 176 z późn. zm.).
Czy od honorarium na urlopie są wyższe koszty
Wynagrodzenie nauczyciela akademickiego składa się z dwóch części: płacy zasadniczej, stanowiącej 25 proc. wynagrodzenia, oraz honorarium za prace twórcze, stanowiące 75 proc. Czy można uwzględnić 50-proc. koszty w stosunku do części wynagrodzenia nauczyciela należnego mu za czas urlopu wypoczynkowego?
Nie
Nauczycielowi akademickiemu przysługuje w okresie urlopu wypoczynkowego wynagrodzenie, jakie otrzymywałby, gdyby w tym czasie pracował. Mimo że wysokość wynagrodzenia za okres urlopu wypoczynkowego na podstawie przepisów o szkolnictwie wyższym nie różni się od wynagrodzenia za okres wykonywania pracy, to nie można stwierdzić, że w czasie urlopu wypoczynkowego nauczyciel akademicki wykonuje pracę, wypełnia obowiązki twórczego działania o indywidualnym charakterze, którego efektem jest powstanie utworu w rozumieniu prawa autorskiego i praw pokrewnych.
W związku z tym wynagrodzenie za okres urlopu wypoczynkowego objęte jest kosztami uzyskania wynikającymi z art. 22 ust. 2 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, a więc takimi, jakie przysługują w przypadku przychodów z tytułu stosunku służbowego, stosunku pracy, spółdzielczego stosunku pracy oraz pracy nakładczej.
Podstawa prawna
■ Art. 22 ustawy z 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (t.j. Dz.U. z 2000 r. nr 14, poz. 176 z późn. zm.).
■ Art. 153 ustawy z 7 lipca 2005 r. Prawo o szkolnictwie wyższym (Dz.U. nr 164, poz. 1365 z późn. zm.).
Przygotowała EWA MATYSZEWSKA