W postępowaniu upadłościowym wierzyciele np. osoby prywatne, bank, urząd skarbowy mogą zgłaszać prawo do majątku upadłego podmiotu, które wynika z niezapłaconych należności.
Trzeba też pamiętać, że na podstawie art. 116 ustawy z 29 sierpnia 1997 r. – Ordynacja podatkowa (t.j. Dz.U. z 2005 r. nr 8, poz. 60 z późn. zm.) za zaległości podatkowe spółki z ograniczoną odpowiedzialnością, spółki z ograniczoną odpowiedzialnością w organizacji, spółki akcyjnej lub spółki akcyjnej w organizacji odpowiadają solidarnie całym swoim majątkiem członkowie jej zarządu, jeżeli egzekucja z majątku spółki okazała się w całości lub w części bezskuteczna, a członek zarządu nie wykazał, że:
● we właściwym czasie zgłoszono wniosek o ogłoszenie upadłości lub wszczęto postępowanie zapobiegające ogłoszeniu upadłości (postępowanie układowe) albo
● niezgłoszenie wniosku o ogłoszenie upadłości lub niewszczęcie postępowania zapobiegającego ogłoszeniu upadłości (postępowania układowego) nastąpiło bez jego winy.
Radosław Druć, konsultant podatkowy w TPA Horwath, przypomina, że postępowanie upadłościowe przeprowadza się w celu równego zaspokojenia wierzycieli niewypłacalnego dłużnika, którego majątek często nie wystarcza na pokrycie wszystkich należności.
– W celu ochrony pewnych kategorii wierzytelności funkcjonuje system oparty na ustalonej kolejności ich zaspokajania w zależności od osoby wierzyciela i charakteru wierzytelności – mówi Radosław Druć.
W konsekwencji ustalonej kolejności zaspokojenia wierzycieli fundusz masy upadłościowej dzielony jest między należności zaliczone do poszczególnych kategorii. System ten oparty jest na zasadzie pierwszeństwa, zgodnie z którą zaspokojenie należności dalszej kategorii nastąpi, gdy w całości zaspokojone zostały należności kategorii poprzedniej, co określa art. 344 ustawy z 28 lutego 2003 r. – Prawo upadłościowe i naprawcze (t.j. Dz.U. z 2009 r. nr 175, poz. 1361 z późn. zm.).
● Kolejność regulowania należności podatkowych zależy m.in. od czasu ich powstania. Co do zasady należności podatkowe przypadające za czas po ogłoszeniu upadłości (np. związane z czynnościami syndyka) zalicza się do tzw. kosztów postępowania upadłościowego niezbędnych dla osiągnięcia celu tego postępowania. Są one uprzywilejowane nie tylko poprzez umieszczenie ich w pierwszej kategorii. Umożliwiają syndykowi ich realizację niezwłocznie w miarę wpływu do masy upadłości stosownych sum pieniężnych. Dopiero gdy nie zostaną zaspokojone w ten sposób, reguluje się je w drodze podziału funduszy masy upadłości.
Nasz rozmówca przypomina, że żadna z kategorii odsetek (także od zaległości podatkowych) nie zalicza się do kosztów tego postępowania upadłościowego.
– Z kolei należności podatkowe powstałe przed ogłoszeniem upadłości, nie zaliczone do tych kosztów, wraz z ewentualnymi odsetkami i kosztami egzekucji mieszczą się dopiero w kategorii trzeciej – mówi Radosław Druć.
Oznacza to, że są traktowane w sposób mniej uprzywilejowany chociażby od zaliczonych do kategorii drugiej należności rolników z tytułu umów o dostarczenie produktów z własnego gospodarstwa.