Obowiązek meldunkowy zostanie zniesiony dopiero od 1 stycznia 2014 r. Taki termin wynika z poprawek wniesionych przez Komisję Administracji i Spraw Wewnętrznych do rządowego projektu ustawy o ewidencji ludności. My postanowiliśmy sprawdzić, jak ta zmiana wpłynie na rozliczenia podatkowe.
Obecnie meldunek jest ważny przy zbyciu nieruchomości nabytych w latach 2008–2009. Podatnicy, którzy sprzedają mieszkania lub domy nabyte w tym czasie, mogą uniknąć PIT od przychodów uzyskanych z takiej transakcji, jeśli m.in. przez co najmniej 12 miesięcy byli zameldowani na pobyt stały w zbywanej nieruchomości.
Drugim istotnym zwolnieniem, dla którego meldunek ma kluczowe znaczenie, jest ulga mieszkaniowa w podatku od spadków i darowizn. W tym przypadku podatnik nie zapłaci podatku od zbycia nieruchomości nabytej w drodze spadku lub darowizny, jeśli będzie w niej mieszkał przez co najmniej pięć lat, będąc zameldowanym.
Eksperci uspokajają: zmiany w meldunku nie powinny znacząco wpłynąć na obowiązki podatkowe.

Meldunek w podatkach

Przepisy ustaw podatkowych rzadko uzależniają konsekwencje podatkowe danych czynności od okresu czy miejsca zameldowania podatnika.
Tomasz Rysiak, ekspert w Kancelarii Prawniczej Magnusson, zwraca uwagę, że obecnie najistotniejszą regulacją uzależniającą konsekwencje podatkowe od zameldowania podatnika jest art. 16 ustawy o podatku od spadków i darowizn. Zgodnie z tym przepisem jedną z przesłanek zastosowania ulgi przy spadku lub darowiźnie mieszkania jest zameldowanie podatnika w mieszkaniu przez okres 5 lat.
– W praktyce organów podatkowych zdarza się również, że meldunek na terenie Polski jest jedną z przesłanek istnienia centrum interesów życiowych podatników w Polsce, a tym samym powstania nieograniczonego obowiązku podatkowego – dodaje Tomasz Rysiak.
Ekspert dodaje, że poza wskazanymi przypadkami przepisy podatkowe posługują się przede wszystkim kryterium miejsca zamieszkania (m.in. do określenia właściwego urzędu skarbowego), które nie musi być miejscem zameldowania podatnika.
– W konsekwencji zniesienie obowiązku meldunkowego nie zmieni istotnie praw i obowiązków podatników oraz nie powinno wprowadzić zamieszania w działalności organów podatkowych – ocenia nasz rozmówca.



Potrzebna synchronizacja

Ministerstwo Finansów nie zapomniało tym razem o tzw. uldze mieszkaniowej, przewidzianej w ustawie o podatku od spadków i darowizn. Marek Janikowski, asystent podatkowy w ITA Doradztwo Podatkowe, zauważa, że ulga ta zostanie utrzymana, przy czym obowiązek meldunku na pobyt stały zastąpi konieczność zarejestrowania się w nabytym lokalu jako podstawowym miejscu zamieszkania. Zaktualizowane zostaną również przepisy ustawy o zasadach ewidencji i identyfikacji podatników i płatników w zakresie nadania NIP. Z kolei od 1 stycznia 2009 roku nie obowiązuje tzw. ulga meldunkowa przewidziana w ustawie o PIT, którą uchylono m.in. z uwagi na planowane zniesienie obowiązku meldunkowego. Ze zwolnienia tego korzystają obecnie tylko ci podatnicy, którzy nabyli do niej prawo, tj. stali się właścicielami mieszkań lub domów w okresie 2007–2008.
– Zniesienie obowiązku meldunkowego nie przyniesienie podatnikom rewolucyjnych zmian, jednak może stanowić zachętę do rozliczania się z podatku w miejscu faktycznego zamieszkania – uważa Marek Janikowski.
Jego zdaniem, mimo że obecnie istnieje taka możliwość, nie korzysta z niej wielu podatników. Opóźnienie zniesienia obowiązku meldunkowego może okazać się korzystne, gdyż do 2014 roku administracja publiczna powinna być już przygotowana do zmian w tym zakresie.

Ważne zamieszkanie

Planowana zmiana powinna wpłynąć na większe przestrzeganie zasady płacenia podatków w miejscu zamieszkania. Aleksandra Mazur, ekspert z Ernst & Young, wyjaśnia, że istniejący obowiązek meldunkowy powoduje, że panuje błędne przekonanie, że podatki należy płacić w miejscu zameldowania, które często różni się od faktycznego miejsca zamieszkania.
Z drugiej strony konieczne jest zapewnienie, aby organy wiedziały, gdzie w danym czasie mieszka podatnik – choćby na potrzeby doręczania pism z urzędu. Ma to szczególne znaczenie wobec planowanego zniesienia NIP dla osób fizycznych. Jak jednak wynika z informacji co do kształtu przyszłych regulacji, utrzymany ma zostać obowiązek informowania organów o zmianie miejsca zamieszkania – który dzisiaj można realizować także za pośrednictwem organów wydających dowody osobiste.