Nieodpłatne nabycie rzeczy lub praw majątkowych m.in. w drodze spadkobrania podlega w Polsce opodatkowaniu. Uzyskane w ten sposób przysporzenie majątkowe nie jest jednak przedmiotem podatku dochodowego od osób fizycznych, lecz podatku od spadków i darowizn. Na daleko idące preferencje w zakresie opodatkowania tym podatkiem mogą liczyć nabywający majątek członkowie najbliższej rodziny. Zasadą jest, że takie osoby zwolnione są z podatku. Jednak jak każde zwolnienie podatkowe, również i to podlega ograniczeniom.

Podmioty i zakres zwolnienia

Ustawodawca w art. 4a ustawy o podatku od spadków i darowizn wyraźnie określa, kogo zalicza do grona osób najbliższych, zwolnionych od zapłaty podatku. Należą do niego:
● małżonek,
● zstępni (dzieci, wnuki itd.),
● wstępni (rodzice, dziadkowie itd.),
● pasierb,
● rodzeństwo,
● ojczym,
● macocha.
Nie płacą oni podatku od spadku bez względu na wartość nabytego majątku. Zwolnienie obejmuje wszystkie rodzaje nabycia na wypadek śmierci będące przedmiotem opodatkowania podatkiem od spadków i darowizn. A zatem są to: dziedziczenie, zapis, dalszy zapis, polecenie testamentowe, a także zachowek.
Pod pojęciem dziedziczenia rozumie się przejście ogółu praw i obowiązków zmarłego na jedną lub kilka osób. Krąg takich osób przy dziedziczeniu testamentowym wyznacza wola spadkodawcy, a przy dziedziczeniu ustawowym – przepis ustawy. Z kolei zapis (dalszy zapis) i polecenie testamentowe są to tzw. rozrządzenia testamentowe. Zapisem określa się dyspozycję spadkodawcy, którą nakłada on na spadkobiercę lub zapisobiercę (dalszy zapis) obowiązek dokonania pewnego przysporzenia majątkowego na rzecz innej osoby. Osoba ta nie staje się spadkobiercą, lecz z chwilą otwarcia spadku uzyskuje roszczenie do spadkobiercy (lub zapisobiercy) o wykonanie zapisu. Polecenie testamentowe nakłada natomiast na spadkobiercę lub zapisobiercę obowiązek oznaczonego działania lub zaniechania bez czynienia kogokolwiek wierzycielem. Zachowek to instytucja chroniąca najbliższych krewnych zmarłego, którzy zostali pominięci w testamencie. Chodzi tu o zstępnych, małżonka i rodziców spadkodawcy. Zachowek to przysługujące im roszczenie do spadkobiercy o zapłatę określonej sumy pieniężnej.
To jest tylko część artykułu, zobacz pełną treść w e-wydaniu Dziennika Gazety Prawnej: Kiedy rodzina nie płaci za spadek.
W pełnej wersji artykułu dowiesz się więcej na temat:

- Warunków zwolnienia
- Terminu na zgłoszenie
- Braku zgłoszenia