Władze skarbowe konsekwentnie twierdzą, że w przypadku świadczenia usług leasingu wraz z ubezpieczeniem przedmiotu leasingu koszty ubezpieczenia powiększają podstawę opodatkowania świadczonych usług. Argumentują, że w przypadku umów leasingowych ubezpieczenie nie stanowi odrębnej usługi świadczonej przez finansującego na rzecz korzystającego, ale jest elementem składowym usługi leasingu. Czy taka teza znajduje oparcie w prawie wspólnotowym?
Swoje twierdzenie władze skarbowe opierają na orzeczeniach Europejskiego Trybunału Sprawiedliwości (ETS), w szczególności wyroku w sprawie Card Protection Plan Ltd (C-349/96). Wyrok ten zapadł na tle stanu faktycznego bardzo podobnego do refakturowania ubezpieczeń przez finansujących. Card Protection Plan jest firmą świadczącą usługi w zakresie kart kredytowych i płatniczych, która oferowała w ramach swoich usług także ubezpieczenie transakcji dokonywanych kartami. Kupowała je od firm ubezpieczeniowych, a następnie refakturowała ze zwolnieniem od VAT na klientów.
Trybunał uznał, że w celu ustalenia, czy świadczenie usług obejmujące kilka części składowych należy traktować jako jedno świadczenie czy też jako dwa lub więcej świadczeń wycenianych odrębnie, należy zważyć dwie podstawowe zasady rządzące VAT. Po pierwsze, treść art. 2 (1) VI Dyrektywy, zgodnie z którym każde świadczenie usług powinno być traktowane jako odrębne i niezależne. Po drugie, fakt, że świadczenie obejmujące z ekonomicznego punktu widzenia jedną usługę nie powinno być sztucznie dzielone, co mogłoby doprowadzić do nieprawidłowości w funkcjonowaniu systemu VAT. Zdaniem ETS pojedyncze świadczenie ma miejsce zwłaszcza wtedy, gdy jedną lub więcej części składowych uznaje się za usługę zasadniczą, podczas gdy inne elementy traktuje się jako usługi pomocnicze, do których stosuje się te same zasady opodatkowania co do usługi zasadniczej. Usługę należy uznać za pomocniczą w stosunku do usługi zasadniczej, jeśli nie stanowi ona dla klienta celu samego w sobie, lecz jest środkiem do lepszego wykorzystania usługi zasadniczej.
Podążając za wskazówkami ETS, brytyjska Izba Lordów w wyroku z 31 stycznia 2001 r. uznała, że usługi ubezpieczeniowe oferowane przez spółkę stanowiły świadczenie odrębne i niezależne od kompleksowej usługi oferowanej w ramach tzw. Card Protection Plan. Tym samym wyrok Izby Lordów był dokładnie taki sam jak uchwała Sądu Najwyższego z 15 października 1998 r., która ukształtowała polską dotychczasową praktykę rynkową w tym zakresie, pozwalającą na refakturowanie kosztów ubezpieczenia przedmiotu leasingu na korzystającego ze zwolnieniem z VAT.
MARCIN CHOMIUK
dyrektor w PricewaterhouseCoopers