Jak dokonać korekty błędnie wykazanego świadczenia usługi budowlanej, dla której podatnikiem jest nabywca Kiedy powstaje przychód z działalności gospodarczej w przypadku sprzedaży nieruchomości Jak rozliczyć opłacane gotówką zakupy od rolników ryczałtowych Czy trzeba zawiadomić naczelnika urzędu skarbowego o prowadzeniu PKPiR.
Podatnik prowadzący firmę budowlaną korzysta z usług podwykonawców i rozlicza VAT jako nabywca świadczonych przez nich usług budowlanych. W jednym przypadku okazało się, że obowiązek podatkowy w VAT z tytułu nabytej usługi budowlanej powstał w marcu 2018 r., natomiast podatnik przez pomyłkę rozliczył podatek należny i naliczony w deklaracji VAT-7 za kwiecień 2018 r. Jak w tym przypadku dokonać korekty podatku należnego i naliczonego?
O tym, kiedy dokonywane przez podatników czynności podlegające opodatkowaniu wywołują skutki w VAT, decyduje co do zasady moment powstania obowiązku podatkowego. Dotyczy to również momentu i zakresu ujmowania tych czynności w ewidencji VAT (a w konsekwencji w przesyłanych plikach JPK_VAT) oraz w deklaracjach VAT-7/VAT-7K.
W przedstawionej sytuacji obowiązek podatkowy z tytułu świadczenia usług budowlanych, dla których – na podstawie art. 17 ust. 1 pkt 8 ustawy o VAT – podatnikiem jest nabywca, powstał w marcu 2018 r. W konsekwencji podatek należny z tego tytułu należy wykazać w drodze korekty deklaracji VAT-7 za marzec 2018 r. Jednocześnie, co należy podkreślić, niewykazanie podatku należnego we właściwej deklaracji VAT-7 spowodowało, że u podatnika nie powstało prawo do odliczenia tego podatku jako podatku naliczonego. Prawo do odliczania kwot podatku należnego – jako kwot podatku naliczonego – dotyczących świadczenia usług, dla których podatnikiem jest nabywca, powstaje bowiem m.in. pod warunkiem, że podatnik uwzględni kwotę podatku należnego z tytułu wewnątrz wspólnotowego nabycia towarów w deklaracji podatkowej, w której jest on obowiązany rozliczyć ten podatek, nie później niż w terminie trzech miesięcy od upływu miesiąca, w którym w odniesieniu do nabytych towarów powstał obowiązek podatkowy (zob. art. 86 ust. 10b pkt 2 lit. b ustawy o VAT). W przypadku późniejszego wykazania podatku należnego podatek naliczony można wykazać tylko w bieżącej deklaracji VAT-7/VAT-7K, tj. deklaracji składanej za okres, dla którego w momencie dokonywania korekty podatku należnego nie upłynął jeszcze termin do złożenia deklaracji VAT-7/VAT-7K (zob. art. 86 ust. 10b pkt 3 w zw. z art. 86 ust. 10i ustawy o VAT).
W przedstawionej sytuacji trzymiesięczny okres, o którym mowa, upłynął z końcem czerwca 2018 r. Powoduje to, że – o ile podatek należny podatnik wykaże najpóźniej 25 października 2018 r. (w tym dniu upływa termin złożenia deklaracji VAT-7 za wrzesień 2018 r.) – podatnik będzie uprawniony do wykazania w ramach deklaracji VAT-7 za wrzesień 2018 r. tego podatku jako podatku naliczonego. A zatem w przedstawionej sytuacji podatnik powinien:
1) wykazać podatek należny, o którym mowa, w drodze korekty deklaracji VAT-7 za marzec 2018 r.,
2) wyłączyć w drodze korekty deklaracji VAT-7 za kwiecień j 2018 r. wykazane w niej błędnie kwoty podatku należnego oraz naliczonego,
3) kwotę podatku naliczonego wykazać w deklaracji VAT-7 za wrzesień 2018 r. (o ile podatek należny, o którym mowa, podatnik wykaże w drodze korekty deklaracji VAT-7 za marzec 2018 r. złożonej najpóźniej 25 października 2018 r.).
Odpowiednio podatnik powinien skorygować pliki JPK_VAT przesłane za marzec i kwiecień 2018 r. i wykazać kwotę podatku naliczonego w pliku JPK_VAT przesyłanym za wrzesień 2018 r.
Podstawa prawna
Art 17 ust. 1 pkt 8, art. 19a oraz art. 86 ustawy z 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług (t.j. Dz.U. z 2017 r. poz. 1221 ze zm.).
Podatnik (osoba fizyczna prowadząca działalność gospodarczą) sprzedał niepotrzebny mu lokal użytkowy (stanowiący dotychczas jego środek trwały). Umowa w formie aktu notarialnego została podpisana 26 września 2018 r., a wydanie lokalu nabywcy nastąpiło 3 października 2018 r. Kiedy podatnik powinien rozpoznać przychód ze sprzedaży lokalu – 26 września czy 3 października 2018 r.?
Na podstawie art. 14 ust. 2 pkt 1 lit. a ustawy o PIT do przychodów z działalności gospodarczej zaliczane są również przychody z odpłatnego zbycia składników majątku będących środkami trwałymi podatników. Od zasady tej istnieje co prawda wyjątek (zob. art. 14 ust. 2c ustawy o PIT), lecz nie ma on zastosowania do przychodów ze sprzedaży stanowiących środki trwałe lokali użytkowych. A zatem przychód uzyskany ze sprzedaży wskazanego lokalu użytkowego stanowi dla podatnika przychód z pozarolniczej działalności gospodarczej.
Mając to na uwadze, wyjaśnić pragnę, że datę powstawania przychodów z pozarolniczej działalności gospodarczej ustala się w oparciu o przepisy art. 14 ust. 1c–1j ustawy o PIT. Z przepisów tych wynika zasada, że za datę powstania przychodu uważa się dzień wydania rzeczy, zbycia prawa majątkowego lub wykonania usługi albo częściowego wykonania usługi, nie później niż dzień wystawienia faktury albo uregulowania należności (zob. art. 14 ust. 1c ustawy o PIT). W świetle tego przepisu przyjmuje się, iż przychody ze sprzedaży nieruchomości powstają – o ile wcześniej nie doszło do wystawienia faktury lub uregulowania należności – w dacie zbycia prawa własności. Jak czytamy w wyroku Naczelnego Sądu Administracyjnego z 10 marca 2016 r. (sygn. akt II FSK 3991/13) „przepis (...) mówiący o momencie powstania przychodu należnego z chwilą wydania rzeczy nie może być rozumiany tak, że przez wydanie rzeczy rozumieć należy także i samą tylko możliwość dysponowania prawem własności w rozumieniu art. 535 par 1 k.c. Skoro zbycie prawa własności nieruchomości jako prawa majątkowego generuje przychód jako przychód należny to – zgodnie z art. 14 ust. 1c ustawy o PIT – przychód ze zbycia prawa własności nieruchomości jako prawa majątkowego z pozarolniczej działalności gospodarczej powstaje z dniem zbycia tego prawa, a nie z dniem wydania nieruchomości – chyba, żeby w dniu tym doszło do wydania nieruchomości”.
A zatem przychód ze sprzedaży lokalu powstał w przedstawionej sytuacji w dniu jego sprzedaży, tj. 26 września 2018 r. Jest tak mimo że do wydania lokalu nabywcy doszło dopiero 3 października 2018 r.
Podstawa prawna
Art. 14 ustawy z 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (t.j. Dz.U. z 2018 r. poz. 1509 ze zm.).
Czynny podatnik VAT kupuje produkty rolne od rolników i wystawia im faktury VAT RR. Niestety wielu rolników nie zgadza się na inną metodę płatności niż gotówką, w związku z tym podatnik nie może odliczać VAT z faktur VAT RR. Czy istnieje możliwość rezygnacji z wystawiania faktur VAT RR rolnikom, dzięki czemu podatnik nie będzie musiał doliczać VAT, którego nie może odliczyć? Jeżeli nie, to czy na podstawie faktur VAT RR opłacanych gotówką podatnik może w podatkowej księdze przychodów i rozchodów rozpoznawać koszty uzyskania przychodów w kwotach brutto?
Obowiązek wystawiania tzw. faktur VAT RR wynika z art. 116 ust. 1 ustawy o VAT. Przepis ten stanowi, że podatnik zarejestrowany jako podatnik VAT czynny nabywający produkty rolne od rolnika ryczałtowego wystawia w dwóch egzemplarzach fakturę dokumentującą nabycie tych produktów. Oryginał faktury jest przekazywany dostawcy.
Mając to na uwadze, pragnę wyjaśnić, że obowiązek wystawiania faktur VAT RR ma charakter bezwzględny. W konsekwencji w zakresie, w jakim podatnik nabywa produkty rolne od rolników ryczałtowych (czyli rolników, którzy nie zrezygnowali ze zwolnienia od VAT i nie zarejestrowali się jako czynni podatnicy VAT), ma on bezwzględny obowiązek wystawiania faktur VAT RR. Jest tak, mimo że w związku z dokonywaniem płatności gotówką podatnik ten nie jest uprawniony do odliczania wykazywanych na tych fakturach kwot zryczałtowanego zwrotu podatku (zob. art. 116 ust. 6 ustawy o VAT). A zatem podatnik nie może w przedstawionej sytuacji zrezygnować z wystawiania rolnikom ryczałtowym faktur VAT RR.
Jednocześnie należy zauważyć, że kwoty zryczałtowanego zwrotu podatku, które ze względu na niespełnienie warunków określonych przepisami art. 116 ustawy o VAT nie stanowią kwot podatku naliczonego, nie mogą być zaliczane do kosztów uzyskania przychodów. Stanowisko takie reprezentują zarówno organy podatkowe (zob. przykładowo interpretację indywidualną dyrektora Izby Skarbowej w Bydgoszczy z 2 czerwca 2015 r., nr ITPB1/4511-494/15/AD czy interpretację indywidualną dyrektora Izby Skarbowej w Poznaniu z 8 czerwca 2016 r., nr ILPB1/4511-1-256/16-3/AK), jak i sądy administracyjne. Jak orzekł NSA w wyroku z 3 marca 2016 r. (sygn. akt II FSK 212/14), „w sytuacji, gdy podatnikowi przysługiwało uprawnienie do obniżenia kwoty podatku należnego, lecz uprawnienie to utracił na skutek nieprzestrzegania rygorów przewidzianych w ustawie o podatku od towarów i usług, brak jest podstaw prawnych do zaliczenia tego podatku do kosztów uzyskania przychodów”.
Powoduje to, że faktur VAT RR opłacanych gotówką podatnik nie może ujmować w kwotach brutto w podatkowej księdze przychodów i rozchodów. Powinien to czynić w kwotach netto, gdyż nie przysługuje mu prawo do zaliczania do kosztów uzyskania przychodów kwot zryczałtowanego zwrotu podatku, które są na tych fakturach wykazywane.
Powyższego podatnik może uniknąć tylko w jeden sposób, tj. rezygnując z dokonywania zakupów u rolników ryczałtowych, którzy nie zgadzają się na otrzymywanie zapłaty na rachunek bankowy. Decydując się na dokonywanie zakupów u rolników ryczałtowych żądających zapłaty w gotówce, podatnikowi pozostaje się pogodzić z brakiem możliwości odliczania wykazywanych na fakturach VAT RR kwot zryczałtowanego zwrotu podatku, jak również z brakiem możliwości zaliczania tych kwot do kosztów uzyskania przychodów.
Podstawa prawna
Art. 109 ust. 3, art. 115 oraz 116 ustawy z 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług (t.j. Dz.U. z 2017 r. poz. 1221 ze zm.).
Zamierzam rozpocząć prowadzenie działalności gospodarczej. W przeszłości prowadziłem już firmę i pamiętam, że na początku musiałem zawiadomić pisemnie urząd skarbowy o założeniu podatkowej księgi przychodów i rozchodów. Czy nadal jest to konieczne?
Z początkiem 2018 r. uchylone zostały m.in. art. 24a ust. 3a–3c ustawy o PIT. Przepisy te nakładały na podatników obowiązek zawiadamiania w formie pisemnej naczelnika urzędu skarbowego o założeniu podatkowej księgi przychodów i rozchodów oraz powierzeniu prowadzenia księgi biuru rachunkowemu. Uchyleniu tych regulacji nie towarzyszyło jednak uchylenie par. 8 ust. 1 pkt 1 oraz par. 10 ust. 2 rozporządzenia w sprawie PKPiR, które również określały wskazane obowiązki. Można się było w związku z tym spotkać ze stanowiskiem, że obowiązki te nadal istnieją. Co prawda Ministerstwo Finansów informowało, że od 1 stycznia 2018 r. podatnicy nie mają obowiązku zawiadamiania naczelnika urzędu skarbowego o prowadzeniu podatkowej księgi przychodów i rozchodów, jednak sytuacja nie była do końca jasna.
Niedawno jednak omawiana kwestia się wyjaśniła. 15 września 2018 r. weszły bowiem w życie zmiany w rozporządzeniu w sprawie PKPiR wprowadzone rozporządzeniem ministra finansów z 12 września 2018 r. zmieniającym rozporządzenie w sprawie prowadzenia podatkowej księgi przychodów i rozchodów. Do zmian tych należało m.in. uchylenie par. 8 ust. 1 pkt 1 oraz par. 10 ust. 2 rozporządzenia w sprawie PKPiR.
Obecnie zatem nie ulega wątpliwości, że podatnicy nie mają obowiązku zawiadamiania w formie pisemnej naczelnika urzędu skarbowego o założeniu podatkowej księgi przychodów i rozchodów oraz powierzeniu prowadzenia księgi biuru rachunkowemu. Co więcej, z par. 2 rozporządzenia zmieniającego wynika, że znowelizowane przepisy rozporządzenia w sprawie PKPiR stosuje się do dochodów uzyskanych i strat poniesionych od 1 stycznia 2018 r. Tym samym minister finansów potwierdził, że wskazane obowiązki nie ciążyły na podatnikach w okresie od 1 stycznia do 14 września 2018 r.
A zatem nie ma obecnie obowiązku zawiadamiania naczelnika urzędu skarbowego o założeniu podatkowej księgi przychodów i rozchodów. Nie ma również obowiązku zawiadomienia naczelnika urzędu skarbowego o powierzeniu prowadzenia podatkowej księgi przychodów i rozchodów biuru rachunkowemu.
Podstawa prawna
Rozporządzenie ministra finansów z 26 sierpnia 2003 r. w sprawie prowadzenia podatkowej księgi przychodów i rozchodów (t.j. Dz.U. z 2017 r. poz. 728 ze zm.).
Par. 1 i 2 rozporządzenia ministra finansów z 12 września 2018 r. zmieniającego rozporządzenie w sprawie prowadzenia podatkowej księgi przychodów i rozchodów (Dz.U. poz. 1779).
