1 marca zacznie obowiązywać nowa ustawa akcyzowa. Dzięki tej nowelizacji opodatkowanie energii będzie zgodne z prawem UE. Firmy będą musiały nauczyć się stosować nowe zasady.
RAPORT
Ustawa z 6 grudnia 2008 r. o podatku akcyzowym wprowadza zupełnie nowe zasady opodatkowania podatkiem akcyzowym energii elektrycznej. Zmiany te są spowodowane koniecznością dostosowania polskich przepisów wewnętrznych do regulacji europejskich.
- Już od 1 marca 2009 r. podatnicy będą musieli stosować zupełnie nowy model opodatkowania akcyzą energii - podkreślają eksperci Deloitte Doradztwo Podatkowe.

Przedmiot opodatkowania

Obecnie obowiązujące przepisy akcyzowe zaliczały energię elektryczną do wyrobów akcyzowych, a w konsekwencji wykonywanie określonych czynności, których przedmiotem była energia elektryczna, również rodziło obowiązek obliczenia i zapłaty podatku akcyzowego. Od 1 marca zmieni się etap obrotu, na którym energia elektryczna będzie opodatkowana akcyzą. Z dotychczasowego pierwszego etapu obrotu pobór akcyzy przesunie się co do zasady na etap dostawy energii elektrycznej do nabywcy końcowego.
- Jedną z podstawowych czynności podlegających opodatkowaniu będzie teraz sprzedaż energii na terytorium kraju na rzecz nabywcy końcowego - wyjaśnia Teresa Sławińska, doradca podatkowy, menedżer w zespole podatków pośrednich Deloitte Doradztwo Podatkowe.
Dodaje, że polskie przepisy zawierają legalną definicję nabywcy końcowego. Jest to podmiot nabywający energię elektryczną, nieposiadający koncesji na wytwarzanie, przesyłanie, dystrybucję lub obrót tą energią w rozumieniu przepisów ustawy - Prawo energetyczne, z wyłączeniem spółki prowadzącej giełdę towarową w rozumieniu ustawy o giełdach towarowych.
- Wystarczające jest zatem posiadanie którejkolwiek z wymienionych koncesji, aby nabywający energię elektryczną był uznany za niebędącego nabywcą końcowym. Wówczas dokonywana na jego rzecz sprzedaż energii nie będzie podlegać opodatkowaniu - wskazuje Teresa Sławińska.
Drugą czynnością podlegającą opodatkowaniu w odniesieniu do energii elektrycznej będzie jej zużycie, które podlega opodatkowaniu w następujących sytuacjach: zużycie przez podmiot posiadający którąkolwiek z koncesji; zużycie przez podmiot nieposiadający koncesji, który wyprodukował tę energię elektryczną; zużycie przez nabywcę końcowego, jeżeli nie została od niej zapłacona akcyza w należnej wysokości i nie można ustalić podmiotu, który dokonał sprzedaży tej energii elektrycznej nabywcy końcowemu.
Kolejnymi czynnościami podlegającymi opodatkowaniu w odniesieniu do energii elektrycznej przemieszczanej z krajów trzecich lub państw członkowskich - jak tłumaczy Teresa Sławińska - jest odpowiednio import lub nabycie wewnątrzwspólnotowe, ale wyłącznie wtedy, gdy dokonywane jest do nabywcy końcowego. Import lub nabycie wewnątrzwspólnotowe dokonane na rzecz podmiotu posiadającego którąkolwiek z wymienionych koncesji nie będzie podlegać opodatkowaniu.
- Nowy sposób opodatkowania zakłada, że wolne od podatku akcyzowego będą straty w energii elektrycznej powstałe podczas przesyłu lub dystrybucji energii elektrycznej. Do tych strat nie będą jednak zaliczane ilości energii zużytej w związku z jej przesyłaniem lub dystrybucją - mówi Teresa Sławińska.
Argumentuje, że obecny model opodatkowania oparty na opodatkowaniu na pierwszym etapie obrotu powodował, że wszelkie powstające straty dotyczyły już energii opodatkowanej.



Podatnicy akcyzy

Podatnikami akcyzy od energii elektrycznej będą podmioty, które dokonują czynności podlegających opodatkowaniu akcyzą lub wobec których zaistniał stan faktyczny podlegający opodatkowaniu. Jak podaje nam Radosław Pietrzak, doradca podatkowy, starszy konsultant w zespole podatków pośrednich Deloitte Doradztwo Podatkowe, będą to: podmioty sprzedające energię nabywcy końcowemu na terytorium kraju; podmioty, u których występuje opodatkowane zużycie energii elektrycznej; podmioty dokonujące nabycia wewnątrzwspólnotowego energii elektrycznej jako nabywca końcowy - w tym przypadku jako podatnik może występować również podmiot reprezentujący; podmioty dokonujące importu energii elektrycznej jako nabywca końcowy.
- Jednak w przypadku dokonywania nabycia wewnątrzwspólnotowego jako podatnik co do zasady występuje podmiot reprezentujący - stwierdza Radosław Pietrzak.
Tłumaczy, że jest to podmiot wyznaczony przez podmiot zagraniczny dostarczający energię do nabywcy końcowego na terytorium kraju, który spełnia następujące warunki: posiada siedzibę na terytorium kraju; złożył zgłoszenie rejestracyjne, w którym wskaże reprezentowany przez niego podmiot zagraniczny; spełnia warunki z art. 48 ust. 1 pkt 2-4 nowej ustawy akcyzowej.
Nabywca końcowy będzie z tytułu dokonywanego na jego rzecz nabycia wewnątrzwspólnotowego podatnikiem akcyzy tylko, gdy: nie wyznaczono podmiotu reprezentującego; organy podatkowe odmówiły przyjęcia zgłoszenia rejestracyjnego podmiotu reprezentującego; nieprzesłana została w terminie 14 dni od otrzymania przez nabywcę końcowego kopia faktury do podmiotu reprezentującego.
- Wszyscy podatnicy akcyzy są zobowiązani co do zasady przed wykonaniem pierwszej czynności podlegającej opodatkowaniu zarejestrować się dla potrzeb tego podatku, a następnie dokonywać stosownych aktualizacji danych objętych rejestracją - mówi Anna Stachura, doradca podatkowy, menedżer w zespole podatków pośrednich Deloitte Doradztwo Podatkowe.
Przestrzega jednak, że rejestracja nie dotyczy już podatników zarejestrowanych jako podatnicy akcyzy na gruncie obecnie obowiązujących przepisów. Podmioty te traktowane są jako zarejestrowani podatnicy od 1 marca 2009 r.

Obowiązek podatkowy

Eksperci Deloitte zwracają jeszcze uwagę na nowe regulacje w zakresie obowiązku podatkowego, który powstaje w związku z rozliczaniem energii elektrycznej. Jak podkreśla Anna Stachura, obowiązek podatkowy będzie powstawał z dniem:
• wydania energii elektrycznej nabywcy końcowemu w przypadku sprzedaży energii elektrycznej na terytorium kraju;
• nabycia wewnątrzwspólnotowego energii elektrycznej przez nabywcę końcowego;
• zużycia energii elektrycznej, jeśli zużycie podlega opodatkowaniu;
• powstania długu celnego w przypadku importu energii elektrycznej przez nabywcę końcowego.
Nowa ustawa akcyzowa przewiduje odmienne od dotychczasowego zasady deklarowania zobowiązania podatkowego, które nie będą wprost związane z powstającym obowiązkiem podatkowym.