ANALIZA

Rady nadzorcze i zarządy będą odpowiadały za kwestie podatkowe firm. Związane jest to ze zmianami w ustawie o rachunkowości wynikającymi z konieczności dostosowania przepisów do prawa unijnego, które mają zastosowanie po raz pierwszy do sprawozdań finansowych za 2008 rok. W przypadku organów nadzorczych została wprowadzona odpowiedzialność za sprawozdania na równi z kierownikiem jednostki (np. zarządem). Ponadto w raportach za 2008 rok spółki mają obowiązek ujawniania informacji o transakcjach zawartych przez przedsiębiorcę z podmiotami powiązanymi na zasadach innych niż rynkowe.

Możliwe nowe kary

Małgorzata Sobońska, adwokat, partner w firmie doradczej MDDP, twierdzi, że wszystkie osoby wchodzące w skład zarządów i organów nadzorczych stają się potencjalnie narażone na odpowiedzialność karną z art. 77 pkt 2 ustawy o rachunkowości, jeśli zdarzy się im (umyślnie) nie podać lub podać niekompletne dane o transakcjach zawartych z podmiotami powiązanymi na nierynkowych warunkach.

- Za tego rodzaju przestępstwo może być orzeczona kara grzywny lub kara pozbawienia wolności do lat dwóch lub obie te kary łącznie - podkreśla nasza rozmówczyni.

Dodaje, że zagrożenie tak dotkliwą sankcją karną z pewnością skłoni zarządy spółek oraz funkcjonujące w nich organy nadzorcze do ostrożniejszej oceny transakcji zawieranych z podmiotami powiązanymi. Pewna forma tej ostrożności już była realizowana w związku z istnieniem art. 9a ustawy o CIT. Przepis ten w odniesieniu do każdej transakcji zawieranej z podmiotami powiązanymi zobowiązuje podatnika do sporządzenia określonej dokumentacji mającej na celu de facto wykazanie rynkowości przyjętych cen.

Małgorzata Sobońska podkreśla, że obecnie odpowiedzialność karna skarbowa częściej dotyka głównego księgowego lub dyrektora finansowego niż zarządy czy rady nadzorcze.

Wymogi biegłego rewidenta

Z kolei Aneta Błażejewska-Gaczyńska, dyrektor w Zespole Cen Transferowych Ernst & Young, zwraca uwagę, że nowe przepisy są istotne z perspektywy relacji audytora i spółki, która musi przekonać go do jego rzetelności. Ocena ryzyka podatkowego wynikającego ze stosowania nierynkowych cen była już przedmiotem zainteresowania audytorów.

- Wprowadzenie konieczności ujawniana transakcji nierynkowych daje dodatkowe podstawy do dyskusji między nimi i zarządami spółek w tym zakresie - twierdzi nasza rozmówczyni.

Audytorzy mogą żądać dowodów na rzetelność prezentowanego w sprawozdaniu wyniku finansowego.

Według Anety Błażejewskiej-Gaczyńskiej pomóc może solidna dokumentacja podatkowa. Należy ją stworzyć nie tylko w zakresie wymaganym przez art. 9a ustawy o CIT, lecz głównie uzasadniającym rynkowy charakter cen transferowych. Będzie to dla spółki podstawą do rozwiązania nie tylko problemów podatkowych, lecz także wspomnianych wymogów i wynikających z nich ryzyk.