Przy rozliczeniu przychodu ze sprzedaży akcji pracowniczych otrzymanych nieodpłatnie lub za symboliczną kwotę koszty uzyskania przychodu są zazwyczaj minimalne.
Pracownicy, którzy otrzymali od pracodawcy pakiet akcji na preferencyjnych warunkach, przy rozliczeniu przychodu z ich sprzedaży mogą mieć ograniczone możliwości zmniejszenia przychodu o koszty jego uzyskania.
Przychód z odpłatnego zbycia akcji, w tym akcji pracowniczych podlega opodatkowaniu 19-proc. stawką podatku dochodowego. Dochodem jest różnica między uzyskanym przychodem a kosztami jego uzyskania, czyli poniesionymi przez podatnika wydatkami w związku z uzyskanym przychodem.
Marcin Rogalski, konsultant w dziale doradztwa podatkowego PricewaterhouseCoopers, przypomina, że co do zasady podatnicy dokonujący zbycia papierów wartościowych (w tym akcji pracowniczych) mogą przy ich sprzedaży uwzględnić dwojakiego rodzaju koszty. Wydatki poniesione na nabycie akcji są kosztem bezpośrednim i podstawowym elementem pomniejszającym przychód powstały w momencie odpłatnego zbycia. W przypadku akcji pracowniczych podatnicy często otrzymują je nieodpłatnie lub za symboliczną odpłatnością, a więc koszty te praktycznie nie występują.
Podatnicy mogą przy rozliczeniu uwzględnić tzw. koszty pośrednie, nieokreślone bezpośrednio w ustawie o podatku dochodowym od osób fizycznych.
- Należą do nich przykładowo koszty: odsetek, prowizji (zwłaszcza prowizji od sprzedaży akcji), transferu i zdeponowania papierów itd. Należą do nich także koszty niedające się przypisać do konkretnej transakcji, np. koszty prowadzenia rachunku maklerskiego. - wyjaśnia Marcin Rogalski.
Koszty te podatnik będzie mógł więc uwzględnić przy sprzedaży akcji na giełdzie papierów wartościowych. Natomiast przy sprzedaży akcji na rynku pozagiełdowym, tj. np. na podstawie umowy kupna-sprzedaży, podatnik będzie mógł uwzględnić na przykład wysokość podatku od czynności cywilnoprawnych.
Problematyczna jest jednak kwestia powstawania przychodu do opodatkowania już przy samym nieodpłatnym nabyciu akcji. W oparciu o art. 12 ustawy PIT (t.j. Dz.U. z 2000 r. nr 14, poz. 176 z późn. zm.) otrzymanie przez pracownika akcji, bez konieczności dokonania zapłaty, można uznać za nieodpłatne świadczenie ze stosunku pracy.
Marcin Rogalski zwraca uwagę, że gdy w momencie nieodpłatnego (lub częściowo odpłatnego) nabycia akcji u podatnika powstał z tego tytułu przychód podlegający opodatkowaniu podatkiem dochodowym, generalnie wartość tego przychodu stanowić będzie koszt podatkowy w momencie zbycia akcji.