Unijny trybunał będzie musiał rozstrzygnąć, czy przedsiębiorca, który nabywa samodzielne usługi noclegowe i następnie odsprzedaje je innym firmom, ma prawo rozliczać się według procedury VAT marża. Spytał o to w ubiegłym tygodniu NSA.
Chodzi o sytuację, w której przedsiębiorca nie świadczy typowych usług turystycznych i nie ma własnej bazy hotelowej. Zajmuje się wyłącznie zakupem usług noclegowych i ich późniejszą odsprzedażą. Powstaje w związku z tym pytanie, czy świadcząc tylko wycinek usługi turystycznej, można rozliczać się według procedury VAT marża, czyli zgodnie z art. 119 ustawy o VAT. To oznaczałoby, że podatek jest należny wyłącznie od różnicy (pomniejszonej o VAT) między ceną zakupu usługi noclegowej a ceną jej sprzedaży. To wiąże się z brakiem możliwości odliczenia podatku naliczonego.
Odliczenie dopiero od 2021 r.
Jeśli odpowiedź TSUE byłaby negatywna, to będzie to oznaczać, że taki przedsiębiorca rozlicza VAT na zasadach ogólnych. A to oznaczałoby, że dopiero od 2021 r. mógłby on odliczać podatek naliczony na podstawie art. 88 ust. 1 pkt 4 lit. c ustawy o VAT. Przepis ten pozwala obecnie na potrącanie podatku w sytuacji, gdy podatnik kupuje usługi noclegowe w celu ich dalszej odsprzedaży. Wcześniej w podobnych sytuacjach fiskus odmawiał odliczenia z uwagi właśnie na istniejący wtedy zakaz.
Spór o procedurę
Sprawa, która na razie skończyła się skierowaniem przez Naczelny Sąd Administracyjny pytania do unijnego trybunału, dotyczyła firmy nieposiadającej własnej bazy noclegowej. Spółka kupuje noclegi od innych przedsiębiorców, aby następnie odsprzedawać je własnym klientom. Większość z nich nie korzystała przy tym z oferowanych przez nią dodatkowych usług, np. doradztwa w zakresie wyboru miejsca noclegowego, pomocy w organizacji podróży.
Spółka uważała, że świadczy usługę turystyczną, więc zgodnie z art. 119 ustawy o VAT powinna płacić podatek wyłącznie od uzyskanej marży. Na poparcie swojego stanowiska przywołała definicje usługi turystycznej z art. 3 pkt 1 ustawy o usługach turystycznych z 29 sierpnia 1997 r. (t.j. Dz.U. z 2020 r. poz. 2211) oraz z art. 3 pkt 1 unijnej dyrektywy 2015/2302 z 25 listopada 2015 r. Argumentowała, że w świetle tych definicji świadczenie samodzielnej usługi hotelowej (oferowanie noclegu) powinno być uznane za turystykę.
Spółka argumentowała, że prawo do procedury VAT marża przysługuje nie tylko biurom podróży, co potwierdził już TSUE m.in. w wyroku z 22 października 1998 r. (w połączonych sprawach C-308/96 i C-94/97). Odwołała się również do potwierdzających jej stanowisko wyroków polskich sądów, m.in. do orzeczenia NSA z 26 kwietnia 2016 r. (sygn. I FSK 26/15) i WSA w Poznaniu z 9 października 2014 r. (sygn. akt I SA/Po 152/14). Podobnie orzekł NSA w wyrokach z 15 lutego 2017 r. (sygn. akt I FSK 1578/15, I FSK 1554/15).
Sam nocleg to za mało
Dyrektor KIS stwierdził jednak, że spółka nie ma prawa do procedury VAT marża. Wyjaśnił, że usługa turystyki powinna mieć charakter kompleksowy, a więc obejmować także inne cząstkowe świadczenia, bez których impreza turystyczna nie mogłaby się odbyć. Uznał więc, że turystyką są tylko zorganizowane lub indywidualne wyjazdy wypoczynkowe połączone z rekreacją i rozrywką. Nie wystarczy odsprzedaż noclegów – stwierdził dyrektor KIS. Podkreślił, że w takiej sytuacji spółka nie działa na rzecz turysty, tylko swojego biznesowego klienta. To jeszcze bardziej przemawia za tym, że nie świadczy usługi turystycznej.
Niech rozstrzygnie trybunał
Rację przyznał spółce WSA we Wrocławiu. Odwołał się do wyroku TSUE z 12 listopada 1992 r. (sygn. akt C-163/91), w którym potwierdzono, że procedura VAT marża dotyczy także agentów turystycznych, którzy oferują samo zakwaterowanie. To samo wynika z wyroku NSA z 26 kwietnia 2016 r. (sygn. akt I FSK 26/15) – przypomniał sąd. Przywołał również korzystną dla spółki definicję z art. 3 ust. 1 ustawy o usługach turystycznych.
Dyrektor KIS zaskarżył ten wyrok, a sąd kasacyjny nabrał tym razem więcej wątpliwości. Postanowił więc zawiesić postępowanie i skierować pytanie do TSUE. NSA spytał, czy art. 306 unijnej dyrektywy (którego odzwierciedleniem jest art. 119 polskiej ustawy o VAT) może dotyczyć również konsolidatora usług hotelowych, który nabywa i odsprzedaje usługi noclegowe innym podmiotom prowadzącym działalność gospodarczą, gdy transakcjom tym nie towarzyszą żadne inne usługi dodatkowe.
– Zasady opodatkowania usług turystycznych czy hotelowych są od dłuższego czasu przedmiotem wielu wątpliwości, w szczególności w zakresie stosowania procedury VAT marża czy odliczenia podatku naliczonego – komentuje Magdalena Jaworska, doradca podatkowy, radca prawny i starszy menedżer w MDDP Michalik Dłuska Dziedzic i Partnerzy.
Zwraca uwagę na to, że wątpliwości dotyczą przede wszystkim odsprzedaży nabytych wcześniej pojedynczych usług, bez oferowania ich w ramach organizowanej przez siebie imprezy turystycznej.
– Miejmy nadzieję, że werdykt TSUE definitywnie rozstrzygnie, czy w takiej sytuacji można stosować procedurę VAT marża – puentuje ekspertka.
orzecznictwo
Postanowienie NSA z 26 sierpnia 2021 r., sygn. akt I FSK 329/18 www.serwisy.gazetaprawna.pl/orzeczenia
