Gmina, która wybudowała infrastrukturę wodociągowo-kanalizacyjną i przez dwa lata używała jej do czynności niepodlegających opodatkowaniu, może po zmianie jej przeznaczenia odliczyć podatek naliczony.
To sedno wczorajszego wyroku 7 sędziów Naczelnego Sądu Administracyjnego.
Spór w tej sprawie miała rozstrzygnąć uchwała (sygn. akt I FPS 4/16), ale NSA odstąpił od jej wydania. Wcześniej bowiem, 25 lipca 2018 r. zapadło orzeczenie Trybunału Sprawiedliwości UE w sprawie polskiej gminy Ryjewo (sygn. C-140/17), na które czekał NSA. Jego wczorajszy wyrok jest więc pokłosiem trybunalskiego orzeczenia.
Świetlica w Ryjewie
TSUE orzekł, że podmiot prawa publicznego może odliczyć podatek naliczony od zrealizowanej inwestycji z chwilą, gdy zacznie wykorzystywać ją do czynności opodatkowanych.
Gmina Ryjewo wybudowała świetlicę wiejską i przekazała ją nieodpłatnie w zarząd gminnego ośrodka kultury. Na tym etapie nie odliczyła VAT od wydatków poniesionych na budowę, bo świetlica była wykorzystywana do celów nieopodatkowanych. Po czterech latach gmina zmieniła jednak jej przeznaczenie i zaczęła ją komercyjnie wynajmować (np. na imprezy okolicznościowe).
Uważała, że zmiana przeznaczenia daje jej prawo do odliczenia podatku. Chciała więc odejmować VAT przez pozostałe sześć lat (z 10-letniego okresu, który przysługuje na korektę) – w tej części, w jakiej świetlica będzie wykorzystywana do czynności opodatkowanych.
Fiskus się temu sprzeciwiał. Przekonywał, że warunkiem odliczenia VAT naliczonego jest to, by podmiot już w chwili ponoszenia wydatków działał w charakterze podatnika VAT, a nie – jak gmina Ryjewo – jako organ władzy publicznej. Przegrał jednak w Luksemburgu.
Kanalizacja w Krośnie Odrzańskim
Wczorajsza sprawa była bardzo podobna. Chodziło o gminę, która wybudowała i zmodernizowała infrastrukturę wodociągowo-kanalizacyjną na swoim obszarze. Po zakończeniu inwestycji przekazała ją nieodpłatnie spółce komunalnej, w której miała 100 proc. udziałów.
Spółka komunalna wykorzystywała inwestycję do czynności opodatkowanych, świadcząc usługi dostawy wody i odbioru ścieków na rzecz mieszkańców (objęte VAT). Była jednak odrębnym podatnikiem, w związku z czym gmina nie mogła odliczyć VAT zapłaconego przy ponoszeniu wydatków na budowę i modernizację infrastruktury.
Gmina postanowiła więc, że wydzierżawi tę inwestycję spółce. Później zmieniła plany i zamierzała wnieść ją aportem. Uważała, że w związku z tym dojdzie do zmiany przeznaczenia i że będzie miała prawo do odliczenia VAT. Sądziła, że przy dzierżawie prawo to będzie jej przysługiwać w trybie 10-letnim, a przy aporcie – jednorazowo z chwilą jego dokonania.
Argumentacja fiskusa była identyczna jak w sprawie Ryjewa. Stwierdził, że późniejsza zmiana przeznaczenia nie przywróci gminie prawa do odliczenia, bo powstaje ono w momencie ponoszenia wydatków. Podkreślił, że inwestycja, przez dwa lata nieodpłatnego jej udostępniania spółce komunalnej, nie była używana do działalności gospodarczej, tylko wyłączona z systemu VAT.
Fiskus powołał się też na wyrok TSUE z 2 czerwca 2005 r. (sygn. C-378/02). Trybunał stwierdził w nim, że podmiot prawa publicznego, który nabywa dobro inwestycyjne jako władza publiczna (a zatem nie działając w charakterze podatnika), a następnie je sprzedaje, nie zyskuje w ten sposób prawa do odliczenia podatku naliczonego.
Po stronie gminy stanął WSA w Gorzowie Wielkopolskim. Uznał, że po zmianie przeznaczenia inwestycji gminie wolno jest odliczyć podatek naliczony w systemie wieloletniej korekty. Argumentem było orzeczenie TSUE z 5 czerwca 2014 r. w sprawie gminy Międzyzdroje (sygn. C-500/13). Trybunał potwierdził w nim prawo samorządu do odliczenia VAT od wydatków poniesionych przez gminę na budowę hali sportowej, która następnie została wydzierżawiona spółce.
Dwa lata bez znaczenia
Prawo to potwierdziło wczoraj także 7 sędziów NSA. Sędzia Małgorzata Niezgódka-Medek wyjaśniła, że wyrok TSUE, na który powołał się fiskus, jest nieadekwatny. Podkreśliła, że w tej sprawie, inaczej niż w tamtej, gmina kupowała towary i usługi potrzebne do zrealizowania inwestycji, będąc zarejestrowanym podatnikiem VAT. Działała więc na takich samych zasadach jak inni podatnicy.
– To, że inwestycja w okresie przejściowym była używana do czynności niepodlegających opodatkowaniu, nie może odbierać gminie prawa do odliczenia podatku od poniesionych wydatków – stwierdziła sędzia, przywołując najnowszy wyrok TSUE w sprawie Ryjewa.
orzecznictwo
Wyrok 7 sędziów NSA z 1 października 2018 r., sygn. akt I FSK 294/15. www.serwisy.gazetaprawna.pl/orzeczenia
