Zgodnie z art. 7 typowej międzynarodowej umowy o unikaniu podwójnego opodatkowania dochodu, opartej na modelowej konwencji OECD (MK OECD), dochody z bezpośredniej działalności gospodarczej przedsiębiorstwa z jednego państwa na terytorium drugiego państwa (tzw. zyski przedsiębiorstw, czyli business Profits) mogą być opodatkowane w tym drugim państwie tylko wtedy, gdy wspomniane przedsiębiorstwo działa tam przez swój tzw. zakład. Kiedy możemy mówić o powstaniu zakładu?
Postanowienia art. 5 MK OECD definiują to pojęcie, podając przykładowe formy tworzące zakład. Jednocześnie jednak przepisy art. 5 ust. 4 – 7 MK OECD określają sytuacje, w których – pomimo istnienia stałej placówki, wykonywania określonych działań przez zależnego przedstawiciela lub powiązań o charakterze zależności lub dominacji pomiędzy spółkami – zakład nie powstaje.
Na szczególną uwagę zasługuje w tym kontekście treść art. 5 ust. 7 MK OECD, zgodnie z którym to, że spółka mająca siedzibę w jednym z państw stron umowy kontroluje lub jest kontrolowana przez spółkę, która ma siedzibę w drugim państwie stronie umowy albo która prowadzi działalność w tym drugim państwie (przez posiadany tam zakład albo w inny sposób), nie wystarcza, aby którąkolwiek z tych spółek uważać za zakład drugiej spółki. Tym samym więc wyłącznie powiązanie kapitałowe (nawet w sytuacji, gdzie 100 proc. kapitału zakładowego jednej ze spółek jest własnością drugiej spółki) samo w sobie nie stanowi o istnieniu zakładu. Oficjalny komentarz OECD art. 5 ust. 7 MK OECD wskazuje, że jest to prosta konsekwencja tego, że obie spółki stanowią odrębne jednostki – osoby prawne.
Jednak spółka zależna może niekiedy stać się zakładem spółki dominującej – albo odwrotnie – w sytuacji, gdy poza relacjami kapitałowymi wystąpią inne okoliczności, np. dzialanie przez jedną ze spółek jako pełnomocnika drugiej spółki i zawieranie w jej imieniu umów albo udostępnienie własnych pomieszczeń na potrzeby działalności drugiej spółki.
not. EM