NSA uprzedza, że będzie konsekwentny i zamierza analizować, czy fiskus bierze pod uwagę należytą staranność przedsiębiorców odliczających VAT. To oznacza, że bardzo poważnie traktuje unijne orzecznictwo w tym zakresie.
Przedsiębiorca nie może być karany za to, że na wcześniejszych etapach obrotu pomiędzy kontrahentami dochodziło do fikcyjnych transakcji i wyłudzeń VAT. Jeśli nie wiedział lub nie mógł się dowiedzieć, że jego bezpośredni partner handlowy popełnił przestępstwo, to organy nie mogą kwestionować jego prawa do odliczenia podatku naliczonego.
Tak uznał Naczelny Sąd Administracyjny w sprawie spółki Drop, której urząd kontroli skarbowej odmówił prawa do odliczenia VAT i nakazał zapłatę ponad 360 tys. zł wraz z odsetkami. NSA, uzasadniając wyrok, powołał się na tegoroczne orzeczenia Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej – z 21 czerwca 2012 r. w sprawie C-80/11 Mahageben kft oraz w sprawie Peter David (C-142/11), a także z 6 grudnia 2012 r. w sprawie Bonik (C-285/11).
Sąd pokreślił, że po tych wyrokach trybunału NSA konsekwentnie będzie przyjmował stanowisko, że w transakcjach wieloetapowych organy powinny badać to, czy przedsiębiorca, który kupił określone towary, dochował należytej staranności. Dopiero jeśli udowodnią, że wiedział lub przy zachowaniu należytej staranności mógł się dowiedzieć, że towary, które kupuje, nie pochodzą od tego dostawcy, który wystawił mu za nie faktury, mogą kwestionować prawo do odliczenia VAT z tych faktur. W przeciwnym wypadku jest to niedopuszczalne, ponieważ podatnik działał w dobrej wierze.
W sprawie spółki Drop, która zajmuje się recyklingiem, urząd kontroli skarbowej zakwestionował odliczenie w 2005 r. VAT naliczonego przy zakupie złomu. Urząd wykrył, że kontrahentem spółki był przedsiębiorca zajmujący się wystawianiem pustych faktur, służących wyłącznie wyłudzaniu VAT. Dlatego zakwestionował dostawę złomu do Dropu i w konsekwencji odmówił spółce prawa do odliczenia VAT związanego z zakupami od tego partnera handlowego.
Po rozstrzygnięciu NSA sprawa zostanie ponownie rozpoznana przez Wojewódzki Sąd Administracyjny w Warszawie, z uwzględnieniem wytycznych sądu II instancji. Wcześniej Sąd I Instancji przyznał rację organom podatkowym. Wyrok jest prawomocny.
ORZECZNICTWO
Wyrok NSA z 18 grudnia 2012 r., sygn. akt I FSK 1694/11.