Podatnik, który składa do sądu wniosek o zwolnienie z kosztów postępowania, musi udowodnić utratę bieżącego dochodu, przedkładając odpowiednie dokumenty.
Tak też będzie, jeśli strona powoła się na utratę dochodu w postaci czynszu z tytułu dzierżawy nieruchomości po tym, jak dzierżawca wypowiedział mu umowę. Naczelny Sąd Administracyjny stwierdził, że w takiej sytuacji obraz sytuacji majątkowej podatnika jest niejasny, a sąd nie może sam poszukiwać dodatkowych dowodów, uzasadniających potrzebę zwolnienia z kosztów. Zdaniem NSA niewystarczające jest jednak samo przedłożenie umowy dzierżawy, która nie zawiera żadnych postanowień związanych z jej wypowiedzeniem.
Już na etapie postępowania przed sądem I instancji sędzia wyraził wątpliwość co do rzeczywistej utraty dochodu podatnika z tytułu dzierżawy. Stwierdził, że jeśli umowa nie zawierała żadnych postanowień związanych z jej wypowiedzeniem, to w tym zakresie zastosowanie mają ogólne przepisy Kodeksu cywilnego. Sąd przytoczył art. 704 kodeksu, który określa, że w przypadku braku odmiennego postanowienia dzierżawę gruntu rolnego można wypowiedzieć na jeden rok naprzód na koniec roku dzierżawnego, inną zaś dzierżawę - na sześć miesięcy naprzód przed upływem roku dzierżawnego. Tym samym podatnik był zabezpieczony przed utratą z dnia na dzień dochodu z czynszu dzierżawnego i to uprawnienie powinien szczególnie egzekwować w sytuacji, gdy popadł w trudności finansowe.
Zgodnie z procedurą postępowania przed sądem administracyjnym prawo pomocy w sądzie może być przyznane w zakresie całkowitym lub częściowym. Prawo pomocy w zakresie całkowitym obejmuje zwolnienie od kosztów sądowych oraz ustanowienie adwokata, radcy prawnego lub doradcy podatkowego. Prawo pomocy w zakresie częściowym obejmuje zwolnienie od opłat sądowych w całości lub w części lub obejmuje ustanowienie profesjonalnego pełnomocnika.
ORZECZNICTWO
Postanowienie NSA z 20 września 2012 r. (sygn. akt II FZ 589/12), prawomocne.