Sprawa dotyczyła przebudowy targowiska miejskiego przez gminę. Inwestycja ta należy do zadań własnych gminy, o których mowa w art. 7 ust. 1 ustawy o samorządzie gminnym, gdyż stanowi zaspokajanie zbiorowych potrzeb wspólnoty.

Gmina wskazała, że pobiera opłatę rezerwacyjną za miejsca targowe w ramach umów cywilnoprawnych, udokumentowaną fakturami VAT, a także daninę publiczną w postaci opłaty targowej. Jej zdaniem będzie mogła w całości odliczyć VAT naliczony w związku z inwestycją. Argumentowała, że przebudowane targowisko będzie służyło działalności gospodarczej, co uprawnia ją do pełnego odliczenia zgodnie z art. 86 ust. 1 ustawy o VAT.

Targowisko ogólnodostępne

Dyrektor Krajowej Informacji Skarbowej nie zgodził się z tym stanowiskiem. Uznał, że gmina, realizując przebudowę targowiska, wykonuje zadania własne jako organ władzy publicznej. Co więcej, wskazał, że targowisko ma charakter ogólnodostępny i nie służy wyłącznie działalności gospodarczej, dlatego wydatki poniesione na jego przebudowę należy uznać za związane zarówno z czynnościami opodatkowanymi, jak i niepodlegającymi opodatkowaniu VAT.

Zdaniem organu podatkowego gmina może odliczyć VAT tylko w części odpowiadającej wykorzystaniu inwestycji do działalności opodatkowanej, po uprzednim przypisaniu wydatków do konkretnego rodzaju działalności lub zastosowaniu proporcji określonej w art. 86 ust. 2a ustawy o VAT.

Gmina działa jako podatnik VAT

Wojewódzki Sąd Administracyjny w Łodzi (sygn. akt I SA/Łd 930/21) przychylił się do argumentacji gminy. Wskazał, że pobierając opłaty rezerwacyjne za miejsca handlowe, prowadzi ona działalność gospodarczą. W związku z tym – na podstawie art. 86 ust. 1 ustawy o VAT – gmina ma prawo do odliczenia podatku naliczonego z faktur dokumentujących wydatki związane z przebudową targowiska.

Sąd I instancji podkreślił, że fakt, iż przebudowa targowiska stanowi realizację zadania własnego gminy, nie wyklucza możliwości uznania, że wykonując tę inwestycję, gmina działa także jako podatnik VAT, jeżeli efektem przebudowy jest świadczenie odpłatnych usług. W ocenie WSA nie można automatycznie zakładać, że wszystkie działania w ramach zadań własnych są wyłączone spod opodatkowania.

Pełne prawo do odliczenia VAT

NSA również opowiedział się po stronie gminy, stwierdzając, że ma ona prawo do odliczenia podatku naliczonego z tytułu nakładów na rozbudowę, skoro odpłatnie udostępnia miejsca na targowisku. W ocenie sądu kasacyjnego w tym kontekście bez znaczenia pozostaje kwestia uiszczania opłaty targowej.

Jak podkreślił sędzia Zbigniew Łoboda, nie można zaaprobować przekonania organu podatkowego, zgodnie z którym targowisko będzie służyło zarówno działalności opodatkowanej, jak i tej niepodlegającej opodatkowaniu.

- Zasadnicze znaczenie ma to, iż gmina odpłatnie udostępnia miejsca na targowisku w zamian za określoną opłatę. To przesądza o charakterze działalności gminy. Doświadczenie życiowe i praktyka obrotu gospodarczego pokazują, że podmioty, które wynajmują lokale handlowe, opodatkowują całą sprzedaż z tytułu wynajmowania powierzchni handlowej, nie zastanawiając się przecież, że do lokalu będą wchodzić klienci czy inne osoby – wyjaśnił sędzia Łoboda.

Wyrok NSA z 24 czerwca 2025 r., sygn. akt I FSK 790/22