Rozliczenie PIT z dzieckiem a 800 plus. Pobieranie świadczenia nie zawsze oznacza samotne wychowywanie

Rozliczenie PIT z dzieckiem bywa niemożliwe, nawet jeżeli 800 plus na córkę pobiera wyłącznie matka, a takie samo świadczenie na syna – tylko ojciec. Wspólne rozliczenie nie przysługuje, gdy oboje rodzice uczestniczą w wychowywaniu dzieci, zajmują się ich rozwojem osobistym, dbają o ich codzienne potrzeby, zdrowie i edukację – tłumaczy dyrektor KIS.

• Najczęściej (choć nie zawsze) ten problem dotyczy rodziców, którzy na mocy wyroku sądu sprawują opiekę naprzemienną nad dziećmi. Przypomnijmy, że preferencja dla samotnych rodziców wynika z art. 6 ust. 4c i 4d ustawy o PIT i polega na rozliczeniu się z PIT wspólnie z dzieckiem. To pozwala:
• podwójnie wykorzystać kwotę wolną od podatku (30 tys. zł rocznie x 2 = 60 tys. zł),

uniknąć przekroczenia progu dochodów (120 tys. zł rocznie), powyżej którego stawka PIT wynosi 32 proc.

Rozliczenie PIT z dzieckiem a opieka naprzemienna

Z art. 6 ust. 4f ustawy o PIT wynika, że z preferencji nie skorzysta osoba, „która wychowuje wspólnie z drugim rodzicem albo opiekunem prawnym co najmniej jedno dziecko, w tym również gdy dziecko jest pod opieką naprzemienną, w związku z którą obydwojgu rodzicom zostało ustalone świadczenie wychowawcze”.

Chodzi o 800 plus. Ustala się je każdemu z rodziców po połowie, „gdy dziecko, zgodnie z orzeczeniem sądu, jest pod opieką naprzemienną obydwojga rodziców rozwiedzionych, żyjących w separacji lub żyjących w rozłączeniu, sprawowaną w porównywalnych i powtarzających się okresach” (art. 5 ust. 2a ustawy o pomocy państwa w wychowywaniu dzieci, t.j. Dz.U. z 2024 r. poz. 1576). A zatem sama opieka naprzemienna nie wyklucza preferencji dla samotnych rodziców. Jest tak dopiero wtedy, gdy obojgu rodzicom zostało ustalone świadczenie wychowawcze.

Potwierdza to odpowiedź Ministerstwa Finansów z 6 lutego 2025 r. na pytanie mediów. Wynika z niej, że samotnie wychowującymi dzieci mogą być oboje rodzice sprawujący opiekę naprzemienną. Ale tylko jedno z nich może się rozliczyć preferencyjnie. „A i to pod warunkiem, że nie zostało mu ustalone świadczenie 800 plus na zasadach przewidzianych dla rodziców sprawujących naprzemienną opiekę, czyli każdemu z rodziców w wysokości połowy kwoty przysługującego za dany miesiąc świadczenia wychowawczego” – tłumaczy resort (patrz: ramka). Jeżeli 800 plus zostało przyznane obojgu rodzicom, to podatkowa preferencja nie przysługuje, choćby każdy z rodziców zajmował się pociechą w innym czasie i w innym miejscu – wyjaśnił dyrektor Krajowej Informacji Skarbowej w interpretacji z 5 listopada 2024 r. (sygn. 0113-KDIPT2-2.4011.580.2024.2.EC).

W sprawie, do której odniósł się dyrektor KIS w interpretacji z 3 lutego 2025 r. (0113-KDIPT2-2.4011.905.2024.2.KR), sąd nie orzekł opieki naprzemiennej. Po rozwodzie rodzice uzgodnili, że:

• żona wystąpi o 800 plus na mieszkającą z nią córkę, ponieważ ponosi większość kosztów jej utrzymania,
• ojciec wystąpi o 800 plus na mieszkającego z nim syna, ponieważ praktycznie sam opłaca wydatki na niego.

Rozliczenie PIT z dzieckiem bez opieki naprzemiennej

Mimo to – jak stwierdził dyrektor KIS – żadne z rodziców nie rozliczy się preferencyjnie. Z wniosku o interpretację wynikało, że choć syn mieszka z ojcem, a córka z matką, to cała czwórka jest w bieżącym kontakcie. Bywa, że syn przebywa u matki, czasem zostaje na noc i w tym czasie matka zapewnia mu wyżywienie. Kupuje też synowi upominki i pokrywa inne spontaniczne wydatki. Podobnie córka – nie ma żadnych ograniczeń w kontakcie z ojcem, odwiedza jego i brata, czasem zostaje na noc. Ojciec wspomaga też matkę córki finansowo w zakresie wyższym, niż wynika to z wyroku sądu, bo córka wymaga leczenia. Wszystko to sprawiło, że w ocenie dyrektora Krajowej Informacji Skarbowej, choć rodzice są po rozwodzie i każde z nich mieszka z innym dzieckiem, na które pobiera odrębne 800 plus, to w praktyce nie są samotnymi opiekunami.

Całkiem inaczej wyglądała sytuacja w sprawie, do której dyrektor KIS odniósł się w interpretacji z 30 stycznia 2025 r. (0113-KDIPT2-2.4011.919.2024.2.KR). W tym wypadku również sąd nie orzekł opieki naprzemiennej, zobowiązał tylko ojca do płacenia alimentów na każdego z synów. Nie pozbawił go władzy rodzicielskiej.

W praktyce to matka zajęła się opieką nad synami, w związku z czym tylko ona pobiera 800 plus na każdego z nich. Ojciec spotyka się z dziećmi tylko dwa razy w tygodniu po południu i w co drugi weekend, jeśli nie koliduje to z jego planami osobistymi. Dyrektor Krajowej Informacji Skarbowej nie miał wątpliwości: utrzymywanie kontaktów pomiędzy dziećmi i ojcem nie pozbawia matki prawa do rozliczenia się z PIT jako samotny rodzic. Podobnie wyglądała sytuacja w sprawie, do której dyrektor KIS odniósł się w interpretacji z 14 lutego 2025 r. (0113-KDIPT2-2.4011.971.2024.2.DA). ©℗