ORZECZENIE
Koszty wykonawstwa zastępczego, które nierzetelny kontrahent zwraca głównemu wykonawcy, nie są wynagrodzeniem za świadczenie usług, tylko mają charakter odszkodowania za niewywiązanie się z umowy – uznał NSA.
Chodziło o spółkę, która była generalnym wykonawcą robót budowlanych i zawierała umowy podwykonawcze z kontrahentami. Problem w tym, że nie wszyscy z nich wywiązywali się ze swoich obowiązków w terminie lub niesolidnie wykonywali zlecone im prace. W takich sytuacjach spółka musiała naprawiać szkody i zaniedbania we własnym zakresie lub też zlecać roboty innym podwykonawcom.
Spór sprowadzał się do tego, czy czynność polegająca na usunięciu szkód po nierzetelnym kontrahencie będzie podlegała opodatkowaniu VAT. Spółka uważała, że nie, bo koszty wykonawstwa zastępczego, które nierzetelny kontrahent jest zobowiązany ponieść, nie są wynagrodzeniem za świadczenie usług – mają charakter odszkodowania z tytułu niewywiązania się z umowy. Wskazała, że w takiej sytuacji nie dochodzi do żadnego świadczenia wzajemnego, które podlegałoby opodatkowaniu w świetle art. 5 ust. 1 ustawy o VAT.
Dyrektor izby skarbowej był innego zdania. Uznał, że działanie spółki zwalniało kontrahenta z obowiązku wykonania powierzonych mu prac. W jego ocenie czynność likwidacji szkód była odpłatnym świadczeniem usług, które podlega opodatkowaniu w świetle art. 8 ust. 1 ustawy o VAT.
Sądy były jednak zgodne, że stanowisko organu jest błędne, bo główny wykonawca, naprawiając szkody, nie świadczy usługi nierzetelnemu kontrahentowi. Zarówno WSA w Krakowie, jak i NSA uznały, że koszty wykonawstwa zastępczego mają charakter odszkodowania. Sędzia Arkadiusz Cudak dodał, że trudno mówić, aby to niesolidny podwykonawca był beneficjentem świadczenia, który wypłaca spółce wynagrodzenie za to, że ta zwolniła go ze swoich obowiązków. ⒸⓅ
ORZECZNICTWO
Wyrok NSA z 9 września 2016 r., sygn. akt I FSK 262/15. www.serwisy.gazetaprawna.pl/orzeczenia