Koszty pracownicze, a ulga na ekspansję. Fiskus raz wygrywa, raz przegrywa

Ale uwaga, 24 stycznia 2024 r. WSA w Białymstoku (sygn. akt I SA/Bk 465/23) orzekł całkiem inaczej, a jego wyrok jest już prawomocny, natomiast orzeczenie poznańskiego sądu pozostaje na razie nieprawomocne. Zapadło ono 31 lipca br. Niedawno opublikowano jego uzasadnienie (sygn. akt. I SA/Po 207/24).

Przypomnijmy, że początkowo odliczenie kosztów pracowniczych w ramach ulgi na ekspansję w ogóle nie było przedmiotem sporu. Dyrektor Krajowej Informacji Skarbowej wydawał w tej kwestii korzystne rozstrzygnięcia, czego przykład stanowi interpretacja indywidualna z 14 listopada 2022 r. (0111 KDIB1–3.4010.366.2022.1.MBD). Dyrektor KIS potwierdził w niej, że spółka może potrącić w ramach ulgi na ekspansję wynagrodzenia m.in. pracowników marketingu za czas, gdy byli oni zaangażowani w działania sprzedażowe i marketingowe, obsługę strony internetowej firmy.

Zwrot w wykładni

Sytuacja zmieniła się diametralnie, gdy Ministerstwo Finansów opublikowało we wrześniu 2023 r. projekt objaśnień w sprawie ulgi na ekspansję (do tej pory objaśnienia są w fazie projektu). Wytłumaczyło w nim, że w ramach tej preferencji można odliczyć tylko koszty związane z uczestnictwem pracowników w targach, i to jedynie wydatki na bilety lotnicze dla zatrudnionych oraz ich zakwaterowanie i wyżywienie.

Natomiast ulga nie obejmuje kosztów wynagrodzeń pracowników zaangażowanych w działania generujące koszty wymienione w art. 18eb ust. 7 pkt 2–5 ustawy o CIT i art. 26gb ustawy o PIT – stwierdziło MF. Tym samym wykluczyło z ulgi wynagrodzenia m.in. pracowników wykonujących czynności promocyjno-informacyjne.

Zdanie w tej kwestii zmienił również dyrektor Krajowej Informacji Skarbowej. Przykładem jest interpretacja z 22 stycznia 2024 r. (0111-KDIB1-3.4010.659.2023.2.JG) – ta, która została uchylona przez WSA w Poznaniu.

Na ekspansję

Przypomnijmy, że ulga na ekspansję obowiązuje od 2022 r. i pozwala po raz drugi potrącić wydatki poniesione w celu zwiększenia przychodów ze sprzedaży produktów. Raz są one odliczane jako koszty uzyskania przychodu, drugi raz – w ramach preferencji, nie więcej jednak niż 1 mln zł rocznie.

Warunkiem jest jakikolwiek wzrost przychodów ze sprzedaży produktów w okresie dwóch lat lub uzyskanie przychodu ze zbycia nowych produktów.

Preferencja ta dotyczy kosztów (wymienionych w art. 18eb ust. 7 pkt 1–5 ustawy o CIT i art. 26gb ust. 7 pkt 1–5 ustawy o PIT):

1) uczestnictwa w targach poniesionych na:

a. organizację miejsca wystawowego,

b. zakup biletów lotniczych dla pracowników,

c. zakwaterowanie i wyżywienie dla pracowników i podatnika;

2) działań promocyjno-informacyjnych, w tym zakupu przestrzeni reklamowych, przygotowania strony internetowej, publikacji prasowych, broszur, katalogów informacyjnych i ulotek dotyczących produktów;

3) dostosowania opakowań produktów do wymagań kontrahentów;

4) przygotowania dokumentacji umożliwiającej sprzedaż produktów, w szczególności dotyczącej certyfikacji towarów oraz rejestracji znaków towarowych;

5) przygotowania dokumentacji niezbędnej do przystąpienia do przetargu, a także w celu składania ofert innym podmiotom.

Fiskus odmówił, WSA uchylił

Wyrok WSA w Poznaniu zapadł w sprawie spółki produkcyjnej, która chciała odliczać w ramach ulgi wynagrodzenia:

• pracowników działu badań rynków i ofertacji (BRO), zajmujących się głównie badaniem i poszukiwaniem nowych rynków zbytu, zbieraniem i analizowaniem informacji o procesach zachodzących na rynku, przygotowywaniem oferty cenowej,
• pracowników i dyrektorów innych działów zaangażowanych w proces ofertacji,
• prezesa spółki za zaangażowanie w proces ofertacji.

Chciała też potrącić wynagrodzenia pracowników zajmujących się działaniami promocyjno-informacyjnymi, którzy:

• prowadzą stronę internetową spółki,
• organizują wydarzenia, na których jest promowana działalność spółki, i uczestniczą w nich,
• poświęcają czas na zamawianie materiałów reklamowych, przygotowywanie i wystawianie postów w mediach społecznościowych, zbieranie i przygotowywanie danych do gazety firmowej.

Dyrektor KIS odmówił prawa do odliczenia tych kosztów w ramach ulgi. Wprawdzie nie powołał się na projekt objaśnień MF, ale użył tych samych argumentów: „Zakresem ulgi na ekspansje nie są objęte koszty wynagrodzeń pracowników zaangażowanych w działania generujące koszty, scharakteryzowane w art. 18eb ust. 7 pkt 2–5 ustawy o CIT” – stwierdził.

Nie zgodził się z tym sąd w Poznaniu. Stwierdził, że co innego wynika z brzmienia poszczególnych punktów art. 18eb ust. 7 ustawy o CIT. Zwrócił uwagę, że w pkt 1 wymieniono koszty uczestnictwa w targach i wyraźnie podkreślono, co wchodzi w zakres tych kosztów. Są to koszty poniesione na organizację miejsca wystawowego (lit. a), koszty poniesione na zakup biletów lotniczych dla pracowników (lit. b) oraz zakwaterowanie i wyżywienie dla pracowników (lit. c) – wskazał WSA.

Natomiast w żadnym z pozostałych punktów art. 18eb ust. 7 nie wyszczególniono już kosztów pracowniczych. A zatem należałoby przyjąć, że tylko wśród kosztów uczestnictwa w targach ustawodawca zawęził koszty pracownicze do konkretnych pozycji – zauważył sąd. Uznał więc, że w pozostałym zakresie nie ma takich ograniczeń i można odliczać koszty pracownicze.

Skoro zatem dział BRO zajmuje się m.in. procesem ofertacji, to spółka może zaliczyć wydatki pracownicze do kosztów przygotowania dokumentacji niezbędnej do przystąpienia do przetargu, a także w celu składania ofert innym podmiotom (art. 18eb ust. 7 pkt 5 ustawy o CIT) – orzekł WSA.

Z wyroku wynika, że odliczyć można również koszty wynagrodzeń pracowników, którzy wykonują działania promocyjno-informacyjne dotyczące produktów pracodawcy (podatnika). Chodzi m.in. o prowadzenie stron internetowych.

Inne rozstrzygnięcie

Niekorzystny wyrok z 24 stycznia 2024 r. dotyczył natomiast możliwości odliczenia wynagrodzeń pracowników:

• za czas pracy poświęcony na uczestnictwo w kongresie (jako wydatki promocyjno-informacyjne),
• działu handlowego, działu konstrukcyjnego oraz działu technologicznego za czas pracy poświęcony na przygotowanie kalkulacji cenowej produktów (jako wydatki dotyczące przygotowania dokumentacji umożliwiającej sprzedaż produktów).

W tym przypadku dyrektor KIS użył tego samego argumentu. Stwierdził, że jedynymi rodzajami kosztów pracowniczych, które można odliczyć w ramach ulgi na ekspansję są wydatki poniesione na zakup biletów lotniczych dla pracowników oraz koszty zakwaterowania i wyżywienia pracowników.

WSA w Białymstoku to potwierdził.©℗

Wykładnia dyrektora KIS preferuje umowy B2B zamiast o pracę

WSA w Poznaniu jako pierwszy w Polsce stanął po stronie podatników, stwierdzając, że pensje pracowników stanowią koszty kwalifikowane w ramach ulgi na ekspansję. Dotychczas dyrektor KIS, a za nim WSA w Białymstoku, odmawiały podatnikom prawa do zaliczenia w ramach ulgi na ekspansję innych kosztów pracowniczych niż te wymienione w art. 18eb ust. 7 pkt 1 lit b i c ustawy CIT (analogicznie art. 26gb ustawy PIT).

Poznański WSA słusznie zauważył, że tylko w odniesieniu do kosztów uczestnictwa w targach ustawodawca zawęził prawo do zaliczenia w kosztach kwalifikowanych innych kosztów pracowniczych niż zakup biletów lotniczych oraz zakwaterowanie i wyżywienie. Brak jest natomiast podstawy prawnej do wyłączenia z ulgi kosztów wynagrodzeń pracowników zaangażowanych w czynności wskazane w art. 18eb ust. 7 pkt 2–5. Czynności te muszą zostać przez kogoś wykonane i nie ma podstaw, aby wykluczać z preferencji zatrudnienie pracowników.

Zgadzam się z WSA, że gdyby wykluczyć z kosztów kwalifikowanych pensję pracowników, to promowani byliby ci podatnicy, którzy zamiast zatrudniać na podstawie umowy o pracę, wybierają współpracę B2B albo korzystają z usług zewnętrznych firm, które i tak zatrudniają pracowników. W konsekwencji te same wydatki poniesione w ramach umowy B2B mogłyby stanowić koszt kwalifikowany, a w ramach umowy o pracę – nie.©℗

orzecznictwo