Jedna z gmin w uchwale (regulamin targowiska) wskazała, że opłatę targową pobierają inkasenci wyznaczeni przez zarządzającego targowiskiem, czyli spółkę z o.o. (komunalną). Czy takie określenie inkasenta jest zgodne z prawem?
Odpowiedzi należy szukać w ustawie o podatkach i opłatach lokalnych. Jej art. 19 pkt 1 i 2 stanowi, że rada gminy określa w drodze uchwały zasady ustalania i poboru oraz terminy płatności i wysokość stawek opłat określonych w ustawie, w tym opłaty targowej, oraz przewiduje możliwość zarządzenia przez radę gminy poboru tych opłat w drodze inkasa, określenia inkasentów oraz wysokości wynagrodzenia za inkaso. Inkasent opłaty targowej musi być określony w sposób zindywidualizowany. Może być zatem wymieniony z imienia i nazwiska lub wskazany z pełnionej funkcji, którą w sposób niebudzący wątpliwości można utożsamić z konkretną osobą.
Z powyższego wynika, że realizacja uprawnień rady gminy w zakresie określenia inkasentów powinna nastąpić w uchwale w sposób na tyle precyzyjny, aby nie było wątpliwości, na kogo ten obowiązek nałożono. Zatem zapis w opisanej w pytaniu uchwale nie spełnia tego wymogu. Z jego treści nie wynika, kto faktycznie jest inkasentem, brak w nim bowiem określenia cech pozwalających na jego dostateczne zindywidualizowanie. Co więcej, uchwała powierzyła wykonanie uchwały innemu podmiotowi, faktycznie więc przekazała mu uprawnienia do określenia inkasentów, mimo że ustawodawca przyznaje te kompetencje wyłącznie organowi stanowiącemu, tj. radzie gminy na mocy art. 19 pkt 2 ww. ustawy.
Wojewódzki Sąd Administracyjny w Łodzi w wyroku z 10 października 2013 r. (sygn. akt I SA/Łd 972/13) wskazał, że „upoważnienie z art. 19 pkt 2 ustawy z 12 stycznia 1991 r. o podatkach i opłatach lokalnych (t.j. Dz.U. z 2010 r. nr 95, poz. 613 ze zm.) dla rad gmin co do określenia inkasentów oznacza możliwość opisania, zdefiniowania osób (podmiotów) zobowiązanych do pobrania od podatnika podatku i wpłacenia go we właściwym terminie organowi podatkowemu. Może to nastąpić przez podanie danych personalnych, przez wyliczenie cech (atrybutów) charakteryzujących osobę fizyczną, prawną lub jednostkę organizacyjną niemającą osobowości prawnej, czyli techniką tworzenia norm generalnych”.
To, że wyznaczenie inkasenta należy do wyłącznej kompetencji rady gminy i nie może być przez nią przenoszone na inne podmioty, w tym na pozostałe upoważnione przez nią organy gminy, potwierdza też WSA w Gliwicach w wyroku z 20 lutego 2013 r. (sygn. akt I SA/Gl 1297/12). Sąd podkreślił, że status inkasenta zobowiązanego do poboru opłaty targowej powinien wynikać wprost z aktu prawa miejscowego (uchwały rady gminy). Tylko wtedy uchwała mieści się w ramach upoważnienia ustawowego, precyzyjnie określonego w art. 19 pkt 2 ustawy z 12 stycznia 1991 r. o podatkach i opłatach lokalnych. Na podstawie treści aktu prawa miejscowego, uchwalonego i ogłoszonego w stosownym trybie, wszystkie zainteresowane podmioty zobowiązane do przestrzegania tego prawa mogą ustalić wszystkie nieokreślone ustawą kwestie istotne dla ich praw i obowiązków, w tym to, kto jest uprawniony do poboru daniny publicznej.
Z opisanego stanu faktycznego wynika, że osoby do poboru opłaty mają zostać wyznaczone przez zarządcę, czyli spółkę z o.o., a więc w momencie podejmowania uchwały nie są znane i zidentyfikowane. Inaczej przedstawia się sytuacja, gdy inkasentem ma być np. wójt, sołtys – osoba pełniąca określoną funkcję. Określenie w uchwale osoby pełniącej daną funkcję lub zajmującej konkretne stanowisko pozwala w sposób niebudzący wątpliwości określić, kto jest inkasentem. Kryterium identyfikacji ma więc zasadnicze znaczenie przy określeniu podmiotu mającego pełnić funkcję inkasenta, a w podanym stanie faktycznym nie zostało ono spełnione.
Tym samym należy przyjąć, że wskazany zapis uchwały narusza m.in. ww. art. 19 pkt 2 ustawy o podatkach i opłatach lokalnych.
Podstawa prawna
Art. 19 pkt 1 i 2 ustawy z 12 stycznia 1991 r. o podatkach i opłatach lokalnych (t.j. Dz.U. z 2016 r. poz. 716 ze zm.).