Od 2025 r. VAT od niezwróconych opakowań jednorazowych i wielorazowych będzie rozliczany raz w roku. Będzie go deklarował producent lub dystrybutor, który wprowadza napoje na polski rynek, ale wpłacać go będzie do urzędu skarbowego operator.

Wynika to z opublikowanego w ubiegłym tygodniu projektu nowelizacji ustawy o gospodarce opakowaniami i odpadami opakowaniowymi. Jego autorem jest Ministerstwo Klimatu i Środowiska.

Projekt zakłada zmiany w systemie kaucyjnym, o czym informowaliśmy już w artykule „Resort klimatu zdradza szczegóły zmian w systemie kaucyjnym” (DGP nr 149/2024). Teraz szczegółowo wyjaśniamy, co się zmieni w rozliczeniu VAT.

Nowy system kaucyjny na opakowania na napoje zostanie wprowadzony od 1 stycznia 2025 r. Będą nim objęte już nie tylko, jak obecnie, szklane butelki wielorazowego użytku do 1,5 l, lecz także:

  • jednorazowe butelki z plastiku o pojemności do 3 l oraz
  • metalowe puszki o pojemności do 1 l.

Przypomnijmy, że zasady pobierania kaucji w tym zakresie zostały uchwalone już w ubiegłym roku ustawą o zmianie ustawy o gospodarce opakowaniami i odpadami opakowaniowymi oraz niektórych innych ustaw (Dz.U. z 2023 r. poz. 1852). Zapisano wtedy w ustawie o VAT dwa różne sposoby rozliczania tego podatku od kaucji w zależności od tego, czy opakowania byłyby wielorazowego, czy jednorazowego użytku.

Te zasady miały wejść w życie od 2025 r., ale już wiadomo, że zostaną one znacznie zmienione. Tak wynika z opublikowanego właśnie projektu.

– Kluczowa zmiana w samym systemie kaucyjnym polega na tym, że kaucja będzie pobierana na każdym etapie dystrybucji i odprowadzana do operatora. Jeżeli opakowanie zostanie zwrócone i przekazane operatorowi, ten zwróci kaucję – wyjaśnia Tomasz Wagner, partner w firmie doradczej ALTO.

Pobierze i wpłaci operator

Natomiast VAT od kaucji od niezwróconych opakowań będzie rozliczany w taki sam sposób niezależnie od tego, czy opakowanie będzie wielorazowe, czy jednorazowe. System rozliczania VAT od kaucji ma być roczny. Podatek będzie wpłacany do urzędu skarbowego przez operatora, czyli podmiot obsługujący system kaucyjny (w praktyce działający na zlecenie np. producentów napojów). Będzie on odbierał od sklepów opakowania i przekazywał je do recyklingu i dlatego będzie zarazem płatnikiem VAT (bo będzie dysponował kwotą niezwróconej kaucji).

Należy pamiętać, że termin „operator” jest potoczny, w projekcie jest mowa o „podmiocie reprezentującym”.

Wykaże podmiot wprowadzający

Tomasz Wagner podkreśla, że chociaż operator (podmiot reprezentujący) będzie płatnikiem VAT, to rozliczyć podatek będzie musiał podmiot wprowadzający produkty w opakowaniach na napoje. W praktyce będą to producenci i podmioty sprowadzający je do Polski.

– To oni więc będą odpowiedzialni za wykazanie VAT od niezwróconych opakowań w swoim JPK_VAT – podkreśla ekspert.

Ma to wynikać z projektowanego nowego brzmienia art. 29a ust. 12a i 12b ustawy o VAT. Zgodnie z tymi przepisami, jeżeli opakowania na napoje (tj. szklane butelki wielokrotnego użytku, butelki plastikowe i puszki) nie zostaną zwrócone, przedsiębiorca (tj. wprowadzający produkty w opakowaniach na napoje) podwyższy podstawę opodatkowania na ostatni dzień roku. Zrobi to „w deklaracji podatkowej składanej za pierwszy okres rozliczeniowy następnego roku”.

Może być problem

W praktyce dojdzie więc do sytuacji, w której VAT od kaucji od opakowania wykaże fiskusowi producent napojów, ale podatek ten wpłaci na konto urzędu skarbowego operator (będzie miał na to miesiąc od zakończenia roku).

Co jeżeli operator spóźni się z zapłatą podatku? Czy producent, który będzie chciał uzyskać zaświadczenie o niezaleganiu z podatkiem, otrzyma taki dokument? Tomasz Wagner zwraca uwagę, że obecnie brak odpowiedzi na te pytania. Dlatego – jak mówi – dobrze byłoby, aby Ministerstwo Finansów ustosunkowało się do tych wątpliwości.

– Rozwiązaniem mogłoby być odpowiednie zmodyfikowanie pliku JPK_VAT, tak aby można było łatwo zidentyfikować tę kwotę, której płatnikiem jest inny podmiot – podpowiada ekspert.

W stu

Dobra wiadomość jest taka, że VAT od kaucji będzie liczony metodą „w stu” a nie „od sta”. Wynika to wprost z projektowanego nowego brzmienia ust. 12c w art. 29a ustawy o VAT.

– To dobre rozwiązanie, bo dzięki niemu ciężar podatku nie będzie przerzucany na przedsiębiorców, jak dzieje się dziś, gdy pobierają oni kaucję od szklanych butelek wielorazowych – mówi Tomasz Wagner.

Obecnie, co do zasady, jeżeli klient nie zwróci butelki w ciągu 60 dni, to sklep musi podwyższyć podstawę opodatkowania o kaucję i naliczyć od niej VAT. To on więc ponosi ciężar podatku. Co więcej, nawet jeżeli po 60 dniach klient zwróci do sklepu opakowanie, to sprzedawca musi oddać kaucję, ale nie może już odzyskać wpłaconego podatku. Ustawa o VAT nie przewiduje bowiem w tym zakresie żadnego systemu podatkowych korekt.

Resort klimatu i środowiska uwzględnił apel przedsiębiorców w tym zakresie i od 1 stycznia 2025 r. wraz z nowym systemem kaucyjnym zostanie wprowadzony nowy sposób obliczania podatku od kaucji.©℗

Podstawa prawna

Etap legislacyjny

Projekt nowelizacji ustawy o gospodarce opakowaniami i odpadami opakowaniowymi – w konsultacjach