Czynności wykonywane pomiędzy różnymi jednostkami policji to zadania organów władzy publicznej nieobjęte VAT, a płatności za nie to tylko zwrot poniesionych wydatków – orzekł WSA we Wrocławiu, a NSA umorzył postępowanie kasacyjne.

Podobne wnioski płyną z tegorocznych orzeczeń wojewódzkich sądów administracyjnych: w Kielcach z 29 lutego 2024 r. (sygn. akt I SA/Ke 42/24) i w Warszawie z 11 stycznia 2024 r. (VIII SA/Wa 699/23). Oba są nieprawomocne, ale zgodne z wykładnią Naczelnego Sądu Administracyjnego zaprezentowaną 13 stycznia 2023 r. (sygn. akt I FSK 1594/19) i 10 stycznia 2023 r. (I FSK 830/19).

Spory z fiskusem dotyczą przede wszystkim holowania i parkowania pojazdów (nie tylko samochodów) w celach dochodzeniowo-śledczych. Chodzi więc o czynności wpisujące się w szeroki zakres działań polegających na przechowywaniu dowodów rzeczowych oraz śladów kryminalistycznych.

Ale w sprawach rozpatrzonych przez NSA sporne były także: wynajem hangarów, przystani wodnych, zakwaterowanie policjantów z powodu czynności prowadzonego postępowania, powoływanie biegłych i tłumaczy przysięgłych.

Holowanie i parkowanie

W sprawie rozpatrzonej przez wrocławski sąd chodziło o Komendę Wojewódzką Policji we Wrocławiu, która w ramach tzw. pomocy prawnej świadczy wiele usług na rzecz mniejszych jednostek na Dolnym Śląsku albo w województwach sąsiednich. Polegają one m.in. na holowaniu i parkowaniu pojazdów przechowywanych w celach dochodzeniowo-śledczych. W związku z tym wrocławska komenda ponosi zwiększone wydatki na paliwo oraz holowanie i parkowanie.

Sama komenda jest zarejestrowana jako czynny podatnik VAT. Jej komendant uważał jednak, że realizując te zadania, komenda nie powinna wystawiać faktur.

Argumentował, że w tym zakresie nie prowadzi ona żadnej działalności gospodarczej, ale jedynie wykonuje zadania w ramach władzy publicznej, na podstawie następujących przepisów: art. 1 ust. 1 w zw. z art. 7 ust. 1 pkt 2 i w zw. z art. 14 ust. 1 ustawy o Policji (t.j. Dz.U. z 2024 r. poz. 145), art. 298, 311 par. 2 i art. 325a par. 1 kodeksu postępowania karnego oraz na podstawie zarządzenia nr 4 Komendanta Głównego Policji z 9 lutego 2017 r. w sprawie niektórych form organizacji i ewidencji czynności dochodzeniowo-śledczych Policji oraz przechowywania przez Policję dowodów rzeczowych uzyskanych w postępowaniu karnym (Dz.Urz. KGP z 2017 r. poz. 9 ze zm.).

Ponadto – dodał – komendy policji są jednostkami organizacyjnymi Skarbu Państwa.

Z VAT…

Dyrektor Krajowej Informacji Skarbowej stwierdził jednak, że zakres czynności, które wrocławska komenda wykonuje na zlecenie innych jednostek policji, wpisuje się w jej działalność gospodarczą. Doszedł do wniosku, że są to odpłatne usługi, podlegające opodatkowaniu, które powinny być udokumentowane fakturą, a komenda powinna płacić od nich VAT.

Interpretację tę uchylił WSA we Wrocławiu (sygn. akt I SA/Wr 1038/19). Przypomniał, że zgodnie z art. 15 ust. 6 ustawy o VAT nie uznaje się za podatnika organów władzy publicznej oraz urzędów obsługujących te organy w zakresie realizowanych zadań nałożonych odrębnymi przepisami prawa, dla realizacji których zostały one powołane, z wyłączeniem czynności wykonywanych na podstawie zawartych umów cywilnoprawnych.

…jednak bez

Sąd nie miał wątpliwości, że działając na zlecenie innych jednostek policji, wrocławska komenda zachowuje się jak organ władzy publicznej, a nie jak podmiot gospodarczy (przedsiębiorca). Podkreślił, że czynności wykonywane w postępowaniach przygotowawczych należą tylko do kompetencji organów policji i nie powodują zakłóceń konkurencji, a sposób ich realizacji przez komendę oraz wewnętrzne rozliczenia finansowe z tego tytułu zostały określone na podstawie przepisów wewnętrznych.

Te zadania nie mogą być wykonywane przez działające na rynku podmioty komercyjne i nie jest możliwe zawarcie umowy cywilnoprawnej dotyczącej tych czynności – podkreślił WSA.

Nie zgodził się też z fiskusem, że wykonując te zadania, wrocławska komenda dostaje od „zlecającej” jednostki policji wynagrodzenie. Jest to wyłącznie zwrot poniesionych wydatków – orzekł WSA.

Fiskus wycofuje skargę

Dyrektor KIS wniósł skargę na to orzeczenie, bo uznał, że narusza ono przepisy ustawy o VAT. Jednak po prawie czterech latach rozmyślił się i 7 maja 2024 r. cofnął skargę kasacyjną.

W związku z tym NSA umorzył postępowanie kasacyjne. Tym samym wyrok wrocławskiego WSA się uprawomocnił.©℗

orzecznictwo

Podstawa prawna

Postanowienie NSA z 22 maja 2024 r., sygn. akt I FSK 1232/20