Fiskus uważa, że fundacja rodzinna nie może przystępować do zagranicznych spółek, które nie są podatnikami CIT w kraju swojej siedziby. Wojewódzkie sądy administracyjne coraz częściej uważają inaczej.
W najnowszym orzeczeniu z 23 kwietnia 2024 r. (sygn. akt III SA/Wa 259/24) WSA w Warszawie orzekł, że kluczowe jest to, aby fundacja rodzinna przystąpiła do spółki handlowej. Nie musi to być natomiast podatnik CIT.
Wcześniej tak samo uznał 9 kwietnia 2024 r. WSA w Łodzi (I SA/Łd 114/24).
Oba te wyroki dotyczyły przystąpienia fundacji rodzinnej do luksemburskich spółek.
Innego zdania był natomiast w podobnej sprawie, tyle że dotyczącej spółki cypryjskiej, WSA w Warszawie (wyrok z 13 marca 2024 r., III SA/Wa 2753/23).
Problematyczny przepis
Źródłem sporu jest przepis dotyczący tzw. dozwolonej działalności, którą może prowadzić fundacja rodzinna (art. 5 ustawy o fundacji rodzinnej; Dz.U. z 2023 r. poz. 326 ze zm.).
Dochody z takiej działalności są zwolnione z podatku zgodnie z art. 6 ust. 1 pkt 25 ustawy o CIT. Fundacja rodzinna płaci bowiem 15-proc. podatek dochodowy dopiero w momencie wypłaty środków na rzecz fundatora lub beneficjenta albo przekazania im mienia wskutek likwidacji samej fundacji.
Jeżeli jednak jej działalność wykroczy poza dozwolony ustawowy zakres, to od dochodów z tego tytułu fundacja musi zapłacić CIT według stawki 25 proc.
Problem jest z udziałem w niektórych zagranicznych spółkach. Artykuł 5 ust. 1 pkt 3 ustawy o fundacji rodzinnej pozwala na przystępowanie do spółek handlowych, funduszy inwestycyjnych, spółdzielni oraz podmiotów o podobnym charakterze, mających swoją siedzibę w kraju albo za granicą, a także uczestnictwo w tych spółkach, funduszach, spółdzielniach oraz podmiotach.
Tylko podatnicy CIT
Zdaniem dyrektora Krajowej Informacji Skarbowej przepis ten nie ma zastosowania w odniesieniu do zagranicznych spółek, które nie mają osobowości prawnej i nie płacą za granicą CIT.
Tak właśnie dyrektor KIS uważa w odniesieniu do spółek luksemburskich i cypryjskich. Dlatego od przystąpienia i uczestnictwa w takich spółkach oczekuje zapłaty przez fundację rodzinną 25-proc. podatku.
Twierdzi bowiem, że kluczowe jest nie tylko podobieństwo podmiotów pod względem ich struktury i prawnych podstaw funkcjonowania, lecz także podobieństwo w kwestiach podatkowych (przykładem interpretacje z 24 listopada 2023 r., sygn. 0111-KDWB.4010.16. 2023.1.KKM, i z 1 grudnia 2023 r., sygn. 0111-KDIB1-2.4010.290.2023.1.DP).
Sprzeczne wyroki
Tego samego zdania był warszawski sąd w orzeczeniu z 13 marca 2024 r. Stwierdził, że zagraniczne spółki podobne do spółki handlowej to takie, które są podatnikami CIT w kraju swojej siedziby.
Inaczej orzekły natomiast WSA w Warszawie w wyroku z 24 kwietnia 2024 r. i WSA w Łodzi w wyroku z 9 kwietnia 2024 r. Pierwszy stwierdził, że przepisy nie wymagają, aby spółka była podatnikiem CIT. Istotne jest natomiast to, czy zagraniczna spółka jest spółką handlową w świetle przepisów prawa swojej siedziby. Sąd zarzucił fiskusowi, że w ogóle tej kwestii nie zbadał.
Z kolei WSA w Łodzi wskazał, że w prawie Luksemburga spółka special limited partnership (Société en commandite spéciale) jest nazywana spółką handlową, posiada odrębny majątek od majątku wspólników, ma swoje organy, a jej prawa udziałowe mogą być zbywane. Nie ma co prawda osobowości prawnej, ale jest odrębnym od wspólników podmiotem praw i obowiązków, występuje w obrocie pod własnym imieniem, pozywa i może być pozywana.
Wszystkie trzy wyroki WSA są nieprawomocne. ©℗
Liczę na to, że NSA wytknie błąd fiskusowi
/>
W najnowszym wyroku WSA w Warszawie słusznie wskazał, że ani ustawa o CIT, ani ustawa o fundacjach rodzinnych nie wprowadzają wymogu, aby spółki, do których miałaby przystępować fundacja rodzinna, były podatnikami podatku dochodowego. Podejście organu interpretacyjnego było błędne, bo choć przepisów dotyczących zwolnień podatkowych nie można interpretować rozszerzająco, to nie można też popełnić błędu polegającego na odebraniu prawa do zwolnienia z powodu kryteriów pozaustawowych. Liczę na to, że Naczelny Sąd Administracyjny pójdzie tą samą drogą.
Przyjęcie tezy prezentowanej przez organ podatkowy będzie skutkować tym, że fundacja rodzinna jako wehikuł służący do konsolidacji majątku w Polsce będzie znacznie mniej atrakcyjna.
Na marginesie, dla stabilizacji wykładni przepisów podatkowych dotyczących fundacji rodzinnej dobrze byłoby, aby minister finansów wydał objaśnienia podatkowe w tym zakresie.
