Pojawiła się szansa dla podatników, którzy nie złożyli w odpowiednim terminie pisemnego oświadczenia o wyborze podatku liniowego lub ryczałtu, ale zapłacili zaliczki na podatek i wskazali to w tytule przelewu do urzędu skarbowego.
Naczelny Sąd Administracyjny uznał, że prawidłowo opisany przelew wystarczy, aby skutecznie wybrać formę opodatkowania (wyrok NSA z 22 lutego 2024 r., sygn. akt II FSK 710/21). Fiskus i sądy administracyjne były dotąd innego zdania. Najnowszy wyrok może więc być przełomowy dla dużej grupy podatników, którzy nie dopełnili w terminie formalności.
– Jeśli w kolejnych orzeczeniach sądy administracyjne przyjmą podobną wykładnię, podatnicy będą mogli się obronić przed fiskusem, że skuteczny był dokonany przez nich wybór opodatkowania nie tylko podatkiem liniowym, jak w najnowszym wyroku, lecz także ryczałtem od przychodów ewidencjonowanych – mówi Agnieszka Fijałkowska-Wocial, doradca podatkowy w kancelarii LTCA.
Fiskus wymaga formalności
Przypomnijmy, że podstawową formą opodatkowania jest skala podatkowa (12 proc. i 32 proc. PIT). Podatnik może również wybrać opłacanie 19-proc. podatku liniowego lub ryczałtu od przychodów ewidencjonowanych.
W obu przypadkach powinien jednak złożyć naczelnikowi urzędu skarbowego (albo za pośrednictwem Centralnej Ewidencji i Informacji o Działalności Gospodarczej) pisemne oświadczenie o wyborze podatku liniowego lub ryczałtu. Trzeba to zrobić do 20. dnia następującego po miesiącu, w którym został osiągnięty pierwszy przychód w roku podatkowym, albo do końca roku podatkowego, jeśli pierwszy przychód został osiągnięty w grudniu. Podstawą prawną są: art. 9a ust. 2 ustawy o PIT i art. 9 ust. 1 ustawy o zryczałtowanym podatku od niektórych przychodów osiąganych przez osoby fizyczne (t.j. Dz.U. z 2022 r. poz. 2540 ze zm.).
Oświadczenie, ale jakie?
Problem tkwi w definicji oświadczenia „złożonego na piśmie właściwemu naczelnikowi urzędu skarbowego”. Część podatników uważa, że wystarczy prawidłowo opisać przelew do US. Zgodnie z art. 60 kodeksu cywilnego (t.j. Dz.U. z 2023 r. poz. 1610 ze zm.) „wola osoby dokonującej czynności prawnej może być wyrażona przez każde zachowanie się tej osoby, które ujawnia jej wolę w sposób dostateczny, w tym również przez ujawnienie tej woli w postaci elektronicznej”. Podatnicy uważają więc, że wystarczy złożyć przelew w terminie i zawrzeć w nim zastrzeżenie, że płatność dotyczy ryczałtu albo podatku liniowego.
Takiego zdania był np. podatnik, którego dotyczyła interpretacja indywidualna dyrektora KIS z 21 lipca 2023 r. (0113-KDIPT2-1.4011. 369.2023.2.HJ). Tłumaczył, że złożył dyspozycję przelewu płatności podatku do US i wskazał w niej podatnika, NIP, nr mikrorachunku podatkowego, oznaczył typ płatności (PIT-28 – zryczałtowany podatek dochodowy). Dyrektor KIS wyjaśnił jednak, że przelew, nawet najlepiej opisany, nie jest tym samym co złożenie oświadczenia o wyborze ryczałtu.
Podobnej sytuacji dotyczył najnowszy wyrok NSA. Chodziło o podatnika, który chciał się rozliczać liniowym PIT. W poleceniach przelewów do urzędu skarbowego pisał, że kwoty są płacone tytułem „zaliczki na podatek PIT-36L”. Był przekonany, że złożył w ten sposób prawidłowe oświadczenie o wyborze formy opodatkowania. Wysokości wpłacanych przez niego zaliczek na PIT fiskus nigdy nie kwestionował. W kwietniu 2020 r. podatnik złożył wniosek o wydanie interpretacji indywidualnej. Argumentował, że ustawodawca nie wymaga żadnego formularza do złożenia oświadczenia o wyborze podatku liniowego, a więc może być nim także prawidłowo opisany przelew.
Przelew to za mało
Innego zdania był dyrektor KIS. Jego zdaniem z art. 9a ust. 2 ustawy o PIT wynika, że podatnik, który chciał opłacać podatek liniowy, powinien był terminowo złożyć pisemne oświadczenie o wyborze formy opodatkowania w urzędzie skarbowym lub za pośrednictwem CEIDG. Sam przelew do urzędu skarbowego nie wystarczy. Takiego zdania był też Wojewódzki Sąd Administracyjny w Szczecinie (wyrok z 13 stycznia 2021 r., sygn. akt I SA/Sz 696/20).
Po stronie podatnika stanął dopiero NSA. Sąd kasacyjny uznał, że rolą fiskusa było prześledzenie, czy podatnik wyraził swoją wolę w sposób należyty, nawet gdy nastąpiło to w poleceniu przelewu.
– Nie chodzi o funkcję przelewu jako takiego, lecz o to, co znalazło się w jego tytule – wyjaśniał sędzia Tomasz Kolanowski.
Skoro podatnik w poleceniu przelewu wskazał, że opłaca podatek liniowy, to należy uznać, że złożył skutecznie oświadczenie o wyborze takiej formy opodatkowania – stwierdził NSA.
Agnieszka Fijałkowska-Wocial zwraca uwagę, że stanowisko NSA jest dobrą nowiną m.in. dla podatników, którzy nie złożyli skutecznie oświadczenia o wyborze formy opodatkowania z uwagi na problemy informatyczne systemu CEIDG.
Kolejna szansa ryczałtowców
Chodzi o sytuację, którą opisaliśmy w artykule „Nie doszli ryczałtowcy dostaną od fiskusa drugą szansę”.
Z uwagi na zmiany wprowadzone przez Polski Ład, czyli nowelizację ustaw o podatkach dochodowych z 29 października 2021 r. (Dz.U. z 2021 r. poz. 2105 ze zm.), wielu podatników zdecydowało się zmienić formę opodatkowania na ryczałt. Jednak system informatyczny w wielu przypadkach nie zadziałał prawidłowo i po kilku miesiącach podatnicy otrzymywali z urzędów skarbowych wezwania do korekty rozliczeń. Dla większości z nich oznaczałoby to nie tylko dodatkową pracę biurokratyczną, ale przede wszystkim dopłaty.
Wiceminister finansów i szef Krajowej Administracji Skarbowej Marcin Łoboda wyjaśnił 29 grudnia 2023 r., że podatnicy, którzy uprawdopodobnią, iż złożyli oświadczenie, mogą liczyć na ulgowe potraktowanie przez fiskusa.
– Orzeczenie sądu kasacyjnego może być dla takich podatników kolejną szansą – mówi Agnieszka Fijałkowska-Wocial. ©℗
Czas odejść od przesadnego formalizmu
/>
Stanowisko NSA cieszy. Przepisy prawa podatkowego cechują się dużym rygoryzmem, często zbędnym, a należycie opisany przelew może być dla organu podatkowego takim samym źródłem wiedzy jak sformalizowane pisemne oświadczenie. Warto przy tym wskazać, że w wypadku podatku dochodowego od osób prawnych zlikwidowano wymóg pisemnego informowania o wyborze zaliczek w formie uproszczonej. Przy obecnym rozwoju techniki ograniczanie się do form pisemnych jest anachronizmem. Zastosowanie powinna znaleźć dynamiczna interpretacja przepisów prawa podatkowego, która uwzględnia różne możliwości i kanały komunikacji z organami podatkowymi.
Z zastrzeżeniem wyjątków w ustawie przewidzianych, wola osoby dokonującej czynności prawnej może być wyrażona przez każde zachowanie się tej osoby, które ujawnia jej wolę w sposób dostateczny, w tym również przez ujawnienie tej woli w postaci elektronicznej (oświadczenie woli).