Jak rozliczyć w PIT sprzedaż auta wykupionego z leasingu konsumenckiego

Czytelnik (polski rezydent podatkowy), który nie jest przedsiębiorcą i nigdy nie prowadził działalności gospodarczej, 30 grudnia 2020 r. zawarł umowę leasingu konsumenckiego, w ramach której finansujący przekazał mu do odpłatnego korzystania samochód osobowy. Umowa została zawarta na czas określony do 30 grudnia 2023 r., a wartość początkową przedmiotu leasingu określono w niej na 64 000 zł netto.

Czytelnik (polski rezydent podatkowy), który nie jest przedsiębiorcą i nigdy nie prowadził działalności gospodarczej, 30 grudnia 2020 r. zawarł umowę leasingu konsumenckiego, w ramach której finansujący przekazał mu do odpłatnego korzystania samochód osobowy. Umowa została zawarta na czas określony do 30 grudnia 2023 r., a wartość początkową przedmiotu leasingu określono w niej na 64 000 zł netto. W ramach tej umowy czytelnik zapłacił finansującemu 6000 zł netto jako wpłatę początkową, 54 000 zł netto w ratach miesięcznych oraz 4000 zł netto za przeniesienie własności. Całkowita kwota zapłacona przez czytelnika wyniosła 64 000 zł netto, tj. 78 720 zł brutto. Zgodnie z umową leasingu wraz z wpłatami kolejnych rat następowała spłata wartości przedmiotu leasingu. Wszystkie wpłaty zostały udokumentowane fakturami wystawianymi przez finansującego na czytelnika. Dodatkowo czytelnik płacił finansującemu odsetki leasingowe. Zgodnie z umową 30 grudnia 2023 r. finansujący przeniósł własność pojazdu na czytelnika. Uiszczona opłata początkowa oraz raty miesięczne zostały uwzględnione przy wyliczeniu opłaty końcowej za przeniesienie własności. Zgodnie z umową prawo do wykupu samochodu było uzależnione od zapłaty wszystkich wcześniejszych rat. W lutym 2024 r. czytelnik sprzedał ten samochód za 87 000 zł brutto (cena rynkowa). Czy przy zbyciu pojazdu osobowego czytelnik ma prawo rozpoznać wszystkie raty leasingowe (w tym początkową, comiesięczne oraz końcową) jako koszt jego nabycia przy wyliczeniu dochodu ze zbycia w rozumieniu art. 24 ust. 6 ustawy o PIT?

które źródło

Zgodnie z zasadą powszechności opodatkowania, zawartą w art. 9 ust. 1 ustawy o PIT, opodatkowaniu podatkiem dochodowym podlegają wszelkiego rodzaju dochody, z wyjątkiem tych zwolnionych z podatku oraz tych, od których zaniechano poboru podatku. Ustawa o PIT rozróżnia źródła przychodów oraz sposób opodatkowania dochodów z poszczególnych źródeł. Odrębnym źródłem przychodów jest np. określone w art. 10 ust. 1 pkt 8 lit. d ustawy o PIT odpłatne zbycie (z zastrzeżeniem art. 10 ust. 2 ustawy o PIT) innych rzeczy (tj. rzeczy ruchomych), jeżeli nie następuje ono w wykonaniu działalności gospodarczej i zostało dokonane przed upływem pół roku, licząc od końca miesiąca, w którym nastąpiło nabycie.

Z kolei art. 10 ust. 2 ustawy o PIT stanowi, że art. 10 ust. 1 pkt 8 ustawy o PIT nie stosuje się do odpłatnego zbycia:

• na podstawie umowy przewłaszczenia w celu zabezpieczenia wierzytelności, w tym pożyczki lub kredytu – do czasu ostatecznego przeniesienia własności przedmiotu umowy;
• w formie wniesienia wkładu niepieniężnego do spółki lub spółdzielni środków obrotowych, środków trwałych lub wartości niematerialnych i prawnych;
• składników majątku, o których mowa w art. 14 ust. 2 pkt 1 ustawy o PIT (tj. m.in. składników majątku ujętych w ewidencji środków trwałych oraz wartości niematerialnych i prawnych), z zastrzeżeniem art. 10 ust. 3 ustawy o PIT (dotyczącego nieruchomości mieszkalnych), nawet jeżeli przed zbyciem zostały wycofane z działalności gospodarczej, a między pierwszym dniem miesiąca następującego po miesiącu, w którym składniki majątku zostały wycofane z działalności, i dniem ich odpłatnego zbycia nie upłynęło sześć lat;
• składników majątku, o których mowa w art. 14 ust. 2 pkt 19 ustawy o PIT (tj. rzeczy ruchomych wykorzystywanych na potrzeby związane z działalnością gospodarczą lub przy prowadzeniu działów specjalnych produkcji rolnej, na podstawie umowy leasingu operacyjnego), nawet jeżeli przed zbyciem zostały wycofane z działalności gospodarczej, a między pierwszym dniem miesiąca następującego po miesiącu, w którym składniki te zostały wycofane z działalności gospodarczej, i dniem ich odpłatnego zbycia nie upłynęło sześć lat.

Z wyżej przywołanych przepisów wynika zatem, że źródłem przychodu z tytułu odpłatnego zbycia rzeczy ruchomych jest tylko taka sprzedaż, która łącznie spełnia następujące przesłanki:

• nie nastąpiła w wykonywaniu działalności gospodarczej,
• została dokonana przed upływem pół roku, licząc od końca miesiąca, w którym nastąpiło nabycie.

W razie sprzedaży prywatnego samochodu, który nie był wykorzystywany do działalności gospodarczej, lecz służył wyłącznie celom osobistym, przychód powstanie więc tylko wtedy, gdy między nabyciem samochodu a jego sprzedażą nie upłynął okres sześciu miesięcy, licząc od końca miesiąca, w którym nastąpiło nabycie pojazdu. Natomiast sprzedaż samochodu po tym terminie będzie obojętna podatkowo. W analizowanej sprawie wykupiony z leasingu konsumenckiego samochód służył wyłącznie celom osobistym, ponadto jego sprzedaż nastąpiła przed upływem sześciu miesięcy (wykup pojazdu – grudzień 2023 r., a sprzedaż – luty 2024 r.). Zatem w związku ze sprzedażą tego samochodu u czytelnika powstał przychód ze źródła, o którym mowa w art. 10 ust. 1 pkt 8 lit. d ustawy o PIT. W świetle przedstawionego stanu faktycznego wyłączenia zawarte w art. 10 ust. 2 ustawy o PIT nie znajdą zastosowania w analizowanej sprawie.

jak ustalić wysokość przychodu

Podstawę opodatkowania podatkiem dochodowym z tytułu odpłatnego zbycia rzeczy stanowi dochód. Zgodnie z art. 24 ust. 6 ustawy o PIT dochodem z odpłatnego zbycia rzeczy określonych w art. 10 ust. 1 pkt 8 lit. d ustawy o PIT – jeżeli przychód z odpłatnego zbycia nie stanowi przychodu z działalności gospodarczej – jest różnica pomiędzy przychodem uzyskanym z odpłatnego zbycia rzeczy a kosztem ich nabycia, zmniejszona o wartość nakładów poczynionych w czasie posiadania rzeczy.

Przychodami są otrzymane lub postawione do dyspozycji podatnika w roku kalendarzowym pieniądze i wartości pieniężne oraz wartość otrzymanych świadczeń w naturze i innych nieodpłatnych świadczeń (art. 11 ust. 1 ustawy o PIT). Przychodem z odpłatnego zbycia nieruchomości lub praw majątkowych oraz innych rzeczy, o których mowa w art. 10 ust. 1 pkt 8, jest ich wartość wyrażona w cenie określonej w umowie, pomniejszona o koszty odpłatnego zbycia. Jeżeli jednak cena, bez uzasadnionej przyczyny, znacznie odbiega od wartości rynkowej tych rzeczy lub praw, to przychód ten określa organ podatkowy w wysokości wartości rynkowej (art. 19 ust. 1 ustawy o PIT). Wartość rynkową rzeczy lub praw majątkowych określa się na podstawie cen rynkowych stosowanych w obrocie rzeczami lub prawami tego samego rodzaju i gatunku, z uwzględnieniem w szczególności ich stanu i stopnia zużycia oraz czasu i miejsca odpłatnego zbycia (art. 19 ust. 3 ustawy o PIT).

co można uwzględnić w kosztach

Przy ustalaniu dochodu z odpłatnego zbycia prywatnego samochodu są uwzględniane koszty jego odpłatnego zbycia, koszty jego nabycia, a także nakłady poczynione na samochód w czasie jego posiadania. Należy wskazać, że zgodnie z art. 22 ust. 1 ustawy o PIT kosztami uzyskania przychodów są koszty poniesione w celu osiągnięcia przychodów lub zachowania albo zabezpieczenia źródła przychodów, z wyjątkiem kosztów wymienionych w art. 23 ustawy o PIT. Zatem, aby dany wydatek mógł być uznany za koszt uzyskania przychodu, powinien spełniać łącznie następujące warunki:

• pozostawać w związku przyczynowo-skutkowym z przychodem lub źródłem przychodu i być poniesiony w celu osiągnięcia przychodu lub zachowania albo zabezpieczenia źródła przychodu,
• nie znajdować się na liście wydatków nieuznawanych za koszty uzyskania przychodów, enumeratywnie wymienionych w art. 23 ust. 1 ustawy o PIT,
• być właściwie udokumentowany.

Co prawda ustawodawca nie nakłada szczególnych wymogów w zakresie dokumentowania wydatków uznawanych za koszty uzyskania przychodów z tytułu odpłatnego zbycia innych rzeczy, jednak osoby fizyczne, które nie prowadzą działalności gospodarczej i osiągają dochody z tytułu sprzedaży innych rzeczy, nie mają obowiązku prowadzenia podatkowej księgi przychodów i rozchodów (ani ksiąg rachunkowych), powinny jednak gromadzić dokumenty wskazujące zarówno wysokość osiąganych przychodów, jak i poniesionych w celu uzyskania tych przychodów wydatków.

Z przedstawionego stanu faktycznego wynika, że wszystkie wpłaty poniesione na podstawie zawartej umowy leasingu konsumenckiego (tj. opłata początkowa, miesięczne raty, odsetki oraz opłata końcowa, czyli cena wykupu) zostały udokumentowane fakturami wystawianymi przez finansującego na czytelnika.

Należy zauważyć, że przez umowę leasingu finansujący zobowiązuje się, w zakresie działalności swego przedsiębiorstwa, nabyć rzecz od oznaczonego zbywcy na warunkach określonych w tej umowie i oddać tę rzecz korzystającemu do używania albo używania i pobierania pożytków przez czas oznaczony, a korzystający zobowiązuje się zapłacić finansującemu w uzgodnionych ratach wynagrodzenie pieniężne, równe co najmniej cenie lub wynagrodzeniu z tytułu nabycia rzeczy przez finansującego (art. 7091 kodeksu cywilnego). Jeżeli finansujący zobowiązał się, bez dodatkowego świadczenia, przenieść na korzystającego własność rzeczy po upływie oznaczonego w umowie czasu trwania leasingu, korzystający może żądać przeniesienia własności rzeczy w terminie miesiąca od upływu tego czasu, chyba że strony uzgodniły inny termin (art. 70916 kodeksu cywilnego).

W analizowanej sprawie umowa leasingu wskazuje, że wraz z wpłatami kolejnych rat następuje spłata wartości przedmiotu leasingu, wpłacona opłata początkowa oraz raty miesięczne zostały uwzględnione przy wyliczeniu opłaty końcowej za przeniesienie własności, a nieuiszczenie którejkolwiek z rat skutkowałoby brakiem możliwości przeniesienia własności samochodu na leasingobiorcę. Zatem należy uznać, że ustalając dochód z odpłatnego zbycia tego samochodu, czytelnik – zgodnie z art. 24 ust. 6 ustawy o PIT – ma prawo pomniejszyć przychód ze sprzedaży auta o poniesione przez siebie wydatki na jego nabycie, tj. wszystkie raty leasingowe w części dotyczącej spłaty wartości samochodu. Łącznie wydatki te (tj. opłata początkowa, raty kapitałowe i cena wykupu) to 78 720 zł brutto.

ile wyniesie dochód

Uzyskany przychód wyniósł 87 000 zł (ewentualne koszty odpłatnego zbycia nie są wskazane w opisie sprawy) i odpowiada wartości rynkowej. Zatem w analizowanej sprawie dochód, o którym mowa w art. 24 ust. 6 ustawy o PIT, z tytułu zbycia auta wyniesie 8280 zł (87 000 zł – 78 720 zł). Dochód ten czytelnik powinien rozliczyć w zeznaniu rocznym składanym za 2024 r.

Zaprezentowane stanowisko podzielają organy podatkowe (por. interpretacja indywidualna dyrektora Krajowej Informacji Skarbowej z 6 listopada 2023 r., nr 0113-KDIPT2-2.4011.615.2023.3.SR). ©℗

Czytaj też: Nowa opłata od aut spalinowych. Oto wielka zmiana dla kierowców