Jak zawyżona na fakturze stawka podatku wpływa na prawo do odliczenia?

Mamy wątpliwości, czy na fakturze, którą otrzymaliśmy, widnieje prawidłowa stawka VAT. Czy można odliczyć cały podatek naliczony z tego dokumentu, jeśli sprzedawca zastosował wyższą stawkę niż prawidłowa?

U większości podatników proces fakturowania odbywa się za pośrednictwem systemów księgowych. Stawki VAT są zwykle przypisywane do konkretnych towarów i usług w momencie ich wprowadzania do systemu – i w razie potrzeby aktualizowane. Nawet taka procedura nie jest jednak w stanie wyeliminować wszystkich błędów w stosowanych przez sprzedawców stawkach. Nieprawidłowości mogą wynikać m.in. z opóźnień w ich aktualizacji po zmianie przepisów czy też błędnego przypisania stawki do danego towaru lub usługi.

Zastosowanie prawidłowej stawki VAT jest zasadniczo obowiązkiem wystawcy faktury, tj. dostawcy towarów czy też usług. Mnogość przewidzianych ustawą o VAT stawek oraz częstokroć brak jasnych regulacji co do tego, którą z nich zastosować w konkretnym przypadku, skutkują wątpliwościami po stronie podatników. Niektórzy z nich decydują się w takim przypadku na opodatkowanie swoich towarów i usług wyższą stawką – pozwala to bowiem na uniknięcia ryzyka powstania zaległości podatkowej po stronie sprzedawcy. Jednocześnie jest to jednak problem dla nabywcy. Pojawia się bowiem pytanie, czy organy podatkowe mogą zakwestionować prawo do odliczenia VAT wykazanego na fakturze, w sytuacji gdy zastosowana przez sprzedawcę stawka VAT była wyższa od prawidłowej.

Co do zasady prawo do odliczenia VAT naliczonego przysługuje, jeżeli istnieje związek nabytych towarów lub usług z wykonywanymi czynności opodatkowanymi (art. 86 ust. 1 ustawy o VAT). Dodatkowo nie mogą wystąpić przesłanki wykluczające prawo do odliczenia VAT wymienione wprost w przepisach ustawy (art. 88 ustawy o VAT). Zgodnie z treścią tej regulacji podatnik nie może odliczyć VAT m.in. wtedy, gdy sprzedaż została udokumentowana fakturami wystawionymi przez podmiot nieistniejący, transakcja nie podlega opodatkowaniu lub jest zwolniona z VAT czy też faktury dokumentują transakcje, które nie zostały dokonane. Przepisy nie odnoszą się do kwestii odliczenia VAT, w przypadku gdy transakcja podlega opodatkowaniu, ale zastosowano do niej niewłaściwą (zawyżoną) stawkę VAT.

W tej kwestii wypowiedział się natomiast dyrektor Krajowej Informacji Skarbowej w interpretacji indywidualnej z 6 czerwca 2022 r. (nr 0112-KDIL1-3.4012.148.2022.1.MR). Organ uznał, że aby podatnikowi przysługiwało prawo do odliczenia VAT naliczonego, oprócz fundamentalnych przesłanek (tj. status nabywcy jako podatnika VAT, związek zakupów z czynnościami opodatkowanymi oraz fakt zrealizowania transakcji), najważniejsze jest, aby transakcja nie korzystała ze zwolnienia z VAT, a nabyte towary lub usługi podlegały opodatkowaniu VAT. Kwestia zastosowanej stawki z punktu widzenia nabywcy ma drugorzędne znaczenie – odliczeniu podlega kwota wykazana na fakturze.

Analogiczne stanowisko zostało przedstawione również we wcześniejszych interpretacjach dyrektora KIS, np. w interpretacji z 5 stycznia 2021 r. (nr 0112-KDIL1-1.4012.618.2020.1.HW) oraz z 15 października 2020 r. (nr 0111-KDIB3-1.4012.653.2020.2.WN).

Linia interpretacyjna jest zatem korzystna dla podatników i potwierdza, że nabywcy przysługuje prawo do odliczenia pełnej kwoty z faktury, nawet jeżeli dostawca zastosował stawkę wyższą niż prawidłowa (np. 23 proc. zamiast 8 proc.). Trzeba jednak pamiętać, że zasadniczo interpretacje indywidualne chronią jedynie podatników, dla których zostały wydane. Ponadto sprzedawca może być zobowiązany do korekty faktury w tym zakresie, a w takim wypadku nabywca będzie miał obowiązek ujęcia faktury korygującej zmniejszającej również w swoich rejestrach VAT. ©℗