Firma ma prawo odliczyć VAT naliczony, gdy organizuje firmowe wydarzenia z udziałem nie tylko pracowników, lecz także członków ich rodzin oraz osób, których obecność podnosi rangę imprezy – orzekł WSA we Wrocławiu w dwóch wyrokach.

rozwiń ›

W uzasadnieniu sędzia Marta Semiczek wyjaśniła, że wydatki, które jeszcze kilkanaście lat temu wydawały się słabo związane z działalnością gospodarczą, obecnie mogą być uznawane za celowe.

Imprezy, konkursy i turnieje...

W obu sprawach chodziło o spółkę, która na organizowane przez siebie imprezy integracyjne, turnieje (np. piłki nożnej), bale jubilata, wigilie firmowe zaprasza w szczególności pracowników i członków ich rodzin, ale także osoby z nią współpracujące (np. radców prawnych) oraz osoby trzecie – przedstawicieli miejscowego samorządu i lokalnych stowarzyszeń, z którymi spółka utrzymuje relacje.

Zapraszani są też pracownicy i członkowie rodzin spółek powiązanych.

Spółka chciała się upewnić, że może odliczać VAT naliczony, który płaci w cenie m.in. wynajmu pomieszczeń, cateringu, usług fotografa, wideofilmowania, transportu oraz nagród rzeczowych, które kupuje, by rozdawać zwycięzcom organizowanych przez nią konkursów.

Argumentowała, że organizowane przez nią wydarzenia mają związek z prowadzoną przez nią działalnością, a więc z czynnościami opodatkowanymi VAT. Tłumaczyła, że mają one służyć integracji pracowników, pobudzać ich innowacyjność i kreatywność, zwiększać motywację do pracy, a także budować pozytywny wizerunek jej samej.

Argumentowała, że udział w tych wydarzeniach członków rodzin pracowników podnosi morale i motywację do pracy samych zatrudnionych.

Co z VAT

Spółka uważała, że w części, w jakiej uczestnikami wydarzeń są jej pracownicy i członkowie ich rodzin, powinna wykazywać VAT należny w odniesieniu do towarów przekazywanych zwycięzcom w charakterze wygranych (nagród rzeczowych). Takiego obowiązku nie ma natomiast z tytułu samej organizacji imprez integracyjnych, turniejów i innych wydarzeń – sądziła.

Co innego, gdy w wydarzeniach tych uczestniczą pracownicy spółek powiązanych i członkowie ich rodzin. Firma obciąża te spółki częścią kosztów ogólnych organizacji wydarzeń oraz kosztami wygranych, które zostały przyznane tym osobom. Dlatego uważała, że powinna wystawić fakturę na spółkę powiązaną w odniesieniu do usługi organizacji wydarzenia, natomiast notę – w odniesieniu do kosztów nabycia towarów przekazywanych jako wygrane pracownikom tych spółek i członkom ich rodzin.

Co do VAT naliczonego, to spółka była zdania, że może go odliczyć wtedy, gdy kupuje zarówno towary i usługi służące organizacji wydarzeń, jak i nagrody rzeczowe przekazywane zwycięzcom konkursów.

Kiedy następuje odliczenie…

Dyrektor Krajowej Informacji Skarbowej zgodził się ze spółką w części dotyczącej pracowników spółek powiązanych i członków ich rodzin (interpretacje z 9 stycznia 2023 r., nr 0111-KDIB3-1.4012. 726.2022.2.AMA, oraz z 17 sty cznia 2023 r., nr 0112-KDIL1-1.4012.519.2022.2.HW). Potwierdził również, że spółka może odliczyć VAT w części dotyczącej uczestnictwa w imprezach jej pracowników oraz osób współpracujących ze spółką – prowadzących działalność gospodarczą (np. radców prawnych).

…a kiedy go nie ma

Stwierdził natomiast, że jeżeli w imprezach i konkursach uczestniczą członkowie rodzin pracowników, to w tym zakresie spółka nie ma prawa do odliczenia VAT naliczonego. Uznał bowiem, że nie ma związku między uczestnictwem członków rodzin pracowników a czynnościami opodatkowanymi wykonywanymi przez spółkę (art. 86 ustawy o VAT). Nie są to jej pracownicy ani osoby w jakikolwiek sposób związane z prowadzoną przez nią działalnością. Ich obecność na wydarzeniach nie przekłada się na efekty działalności gospodarczej spółki – argumentował.

Uznał, że udział w organizowanych przez spółkę wydarzeniach zaspakajają prywatne, osobiste potrzeby tych osób.

Był też zdania, że spółce nie przysługuje prawo do odliczenia VAT naliczonego w odniesieniu do kosztów uczestnictwa osób trzecich – przedstawicieli miejscowego samorządu i lokalnych stowarzyszeń.

Dyrektor KIS odmówił także spółce prawa do odliczenia VAT naliczonego przy zakupach nagród rzeczowych, gdy zwycięzcami konkursów są pracownicy spółki oraz członkowie ich rodzin. Stwierdził, że przyznawane im nagrody nie mają związku z działalnością opodatkowaną spółki. Uznał, że wydatki ponoszone przez spółkę na nagrody służą zaspokajaniu osobistych potrzeb, zarówno pracowników, jak i członków ich rodzin. Nie zostanie zatem spełniony związek nabywania towarów z wykonywaniem czynności opodatkowanych – uznał dyrektor KIS. Wyjaśnił, że brak prawa do odliczenia VAT skutkuje zarazem brakiem obowiązku jego naliczenia w przypadku nieodpłatnego przekazywania nagród.

Inaczej wypowiedział się w sprawie odliczenia VAT naliczonego od nagród przekazywanych pracownikom spółek powiązanych i członkom ich rodzin. Tu zgodził się z firmą, że przysługuje jej prawo do odliczenia, skoro obciąża tymi kosztami spółki powiązane, wystawiając im noty.

Zmieniły się relacje

Interpretację tę uchylił Wojewódzki Sąd Administracyjny we Wrocławiu. W uzasadnieniu obu wyroków sędzia Marta Semiczek wyjaśniła, że obecnie funkcjonuje de facto rynek pracownika, co przekłada się na postrzeganie relacji pracodawcy z pracownikami i na motywowanie do pracy. Sędzia dodała, że z czasem uległo ono zmianie, dlatego – obecnie przyjmuje się – że art. 86 ustawy o VAT w żaden sposób nie uzależnia prawa do odliczenia VAT od formalnych związków pomiędzy osobą, do której wydatek jest skierowany, a ponoszącym wydatek.

Sędzia zwróciła ponadto uwagę na to, że spółka w opisie stanu faktycznego sama wskazała na pośredni związek ponoszonych przez nią wydatków z jej działalnością, w tym związany z oddziaływaniem środowiskowym, z motywowaniem pracowników, z tworzeniem odpowiedniej atmosfery, a w przypadku osób z lokalnego otoczenia – z oddziaływaniem poprzez zwiększenie prestiżu wydarzenia.

Zdecydował stan faktyczny

Wrocławski WSA podkreślił, że dyrektor KIS nie był uprawniony do zmiany stanu faktycznego przedstawionego przez spółkę we wniosku o interpretację ani do oceny zasadności jej decyzji biznesowych.

Oba wyroki są nieprawomocne, należy się spodziewać, że fiskus złoży od nich skargi kasacyjne.

W podobnej sprawie – organizowania imprez integracyjnych – Naczelny Sąd Administracyjny wypowiedział się w wyroku z 6 kwietnia 2023 r. (sygn. akt I FSK 239/20). Orzekł niekorzystnie dla firmy. Nie ma jeszcze pisemnego uzasadnienia tego wyroku, ale najprawdopodobniej do negatywnego rozstrzygnięcia NSA przyczyniła się sama spółka.

Przedstawiając bowiem stan faktyczny, spółka przyznała, że organizując wspólne wyjazdy dla swoich pracowników, członków ich rodzin oraz osób trzecich, nie ma na celu zwiększenia motywacji do pracy ani pogłębienia relacji z pracownikami. Nie wykluczała, że wyjazdy mogą wpływać pozytywnie na integrację pracowników, zwiększenie ich motywacji, uściślenie relacji pracownika ze spółką i pogłębianie wzajemnych relacji między pracownikami. Zaznaczyła jednak, że nie to jej przyświeca. Wyjaśniła, że zaspokojenie potrzeb pracowników wynika z jej dobrej woli, a nieobowiązkowy charakter spotkań przemawia w głównej mierze za zaspokojeniem osobistych (prywatnych) potrzeb osób korzystających (interpretacja nr 0112-KDIL4.4012. 687.2018.2.HW).

Niewykluczone, że właśnie ten brak związku ponoszonych przez spółkę wydatków z prowadzoną przez nią działalnością okazał się decydujący w rozstrzygnięciu NSA.

Sąd kasacyjny uchylił wyrok WSA w Poznaniu (I SA/Po 504/19), z którego wynikało, że spółka z jednej strony może odliczać VAT z tytułu poniesionych wydatków, a z drugiej musi wykazać VAT należny z tytułu nieodpłatnego świadczenia usług do celów innych niż związane z działalnością – zarówno na rzecz pracowników, jak i osób niebędących pracownikami – na podstawie art. 8 ust. 2 ustawy o VAT.©℗

orzecznictwo

Podstawa prawna

Wyroki WSA we Wrocławiu z 3 sierpnia 2023 r., sygn. akt I SA/Wr 154/23 i I SA/Wr 202/23