Gorące lato z raportowaniem krajowych schematów podatkowych

Wynika z tego, że nawet jeżeli uprzednio korzystający przekazał MDR-3 (za okres zawieszenia najpóźniej 1 sierpnia 2023 r.) i to na nim – a nie na promotorze – spoczywa powinność zgłoszenia schematu podatkowego, to musi złożyć do 30 sierpnia MDR-1. Przypomnieć należy, że z art. 86b par. 1 oraz art. 86c par. 1 ordynacji podatkowej wynika, że przekazanie przez promotora informacji MDR-1 o schemacie podatkowym eliminuje obowiązek złożenia takiego zawiadomienia przez korzystającego. Jeżeli promotor nie przekazał MDR-1 – bez względu na to, czy zaniechał złożenia legalnie ze względu na wiążącą go tajemnicę zawodową, czy uchybił ciążącemu na nim obowiązkowi – informację taką składa korzystający. Co ważne, w przypadku schematów podatkowych innych niż transgraniczne, dla których występuje więcej niż jeden korzystający, a którego nie zaraportował promotor, na każdym korzystającym spoczywa obowiązek dokonania zgłoszenia MDR-1. Tylko w przypadku schematów podatkowych transgranicznych prawodawca ograniczył bowiem obowiązek w tym zakresie do jednego korzystającego.

Przykładem schematu podatkowego innego niż transgraniczny z więcej niż jednym korzystającym może być umowa pożyczki z uproszczeniem safe harbour, w której przypadku przecież występują pożyczkodawca i pożyczkobiorca – a zatem dwóch korzystających. W tej sytuacji, przy braku zgłoszenia promotora, zarówno pożyczkodawca, jak i pożyczkobiorca powinni dokonać zgłoszenia MDR-1. Inną sprawą jest rozstrzygnięcie, czy w takiej sytuacji o wystąpieniu schematu należy mówić niezależnie od obowiązku sporządzenia dokumentacji cen transferowych, czy dopiero po przekroczeniu progów transakcyjnych. Redakcja DGP zapytała o to MF, ale resort nie odniósł się jeszcze do tej kwestii.

Kto ma jeszcze czas

O obowiązku złożenia MDR-1 za okres od marca 2020 r. do końca lipca 2023 r. muszą pamiętać nie tylko korzystający zobligowani wcześniej do złożenia MDR-3 (jak obserwuję, w praktyce takie podmioty, również w ramach ostrożności, najczęściej zachowały sekwencję: najpierw MDR-1, a następnie – często tego samego dnia – MDR-3 z rozbudowanymi informacjami), lecz także ci, dla których obowiązek złożenia MDR-3 nie powstał. To są promotorzy, a także korzystający, u których uzgodnienie dotyczące podatku dochodowego wystąpiło w 2023 r. do końca lipca (tutaj termin do złożenia MDR-3 minie w 2024 r.), czy korzystający, u których co prawda wystąpiło uzgodnienie, a wraz z nim schemat podatkowy, którzy jednak nie dokonywali w tych latach jakichkolwiek czynności będących elementem schematu podatkowego i nie uzyskiwali wynikających z MDR korzyści podatkowych. Dopiero po dokonaniu czynności będącej elementem schematu lub uzyskaniu korzyści podatnik powinien złożyć MDR-3 wraz z deklaracją za dany okres.

Lista podmiotów zobligowanych do złożenia MDR-1 może być więc dość obszerna, a upływ terminu na złożenie MDR-3 nie zakończył – ani formalnie, ani praktycznie – tematu raportowania schematów podatkowych za okres covidowego zawieszenia obowiązków w tym zakresie.

Co ze standaryzowanymi

Praktyka pokazuje, że niejako przy okazji odwieszenia terminów na raportowanie krajowych schematów podatkowych pojawiają się pytania o to, jak należy zachować się w przypadku, gdy podatnik otrzymał informację, że został mu udostępniony schemat standaryzowany. Wówczas staje on przed dylematem: raportować, czy nie raportować. Tak na marginesie w takim przypadku obowiązek informacyjny dotyczy MDR-3, czyli należało się nad tym zastanawiać do końca lipca (za lata 2020–2022). Życie jednak pokazuje, że dopiero teraz temat powraca, a doskonałym przykładem jest tu leasing. W praktyce i w publikacjach, a także w samych zgłoszeniach leasingodawców (następnie w NSP) najczęściej przyjmuje się, że leasing może być schematem podatkowym standaryzowanym typu A opartym na uzgodnieniu, o którym mowa w art. 86a par. 1 pkt 6 lit. d ordynacji podatkowej. Chodzi o sytuację, gdy dokonywane w ramach uzgodnienia czynności opierają się na znacznie ujednoliconej dokumentacji albo przyjmują znacznie ujednoliconą formę, które nie wymagają istotnych zmian w celu wdrożenia schematu u więcej niż jednego korzystającego. Nie można jednak zapominać o tym, że w przypadku schematu typu A musi być spełnione kryterium głównej korzyści. Według art. 86a par. 2 ordynacji podatkowej kryterium głównej korzyści uważa się za spełnione, jeżeli na podstawie istniejących okoliczności oraz faktów należy przyjąć, że podmiot działający rozsądnie i kierujący się zgodnymi z prawem celami innymi niż osiągnięcie korzyści podatkowej mógłby zasadnie wybrać inny sposób postępowania, z którym nie wiązałoby się uzyskanie korzyści podatkowej rozsądnie oczekiwanej lub wynikającej z wykonania uzgodnienia, a korzyść podatkowa jest główną lub jedną z głównych korzyści, którą podmiot spodziewa się osiągnąć w związku z wykonaniem uzgodnienia.

Aby leasing był schematem podatkowym, nie tylko musi więc wystąpić uzgodnienie posiadające cechę rozpoznawczą, lecz dodatkowo musi także być powzięte w celu osiągnięcia korzyści podatkowej. Musi to być jedyny lub główny wyznacznik działania. Zatem często okazuje się, że mimo uzyskanej od leasingodawcy informacji korzystający nie musi raportować MDR-3 dla leasingu. Gdyby się jednak okazało, że jest inaczej, i informacja o schemacie standaryzowanym jest uzasadniona (przecież dotyczyć to może różnych sytuacji), wówczas konieczne było lub jest przekazanie informacji MDR-3. Jeżeli termin do złożenia informacji za okres zawieszenia już upłynął, to korzystający powinien niezwłocznie nadrobić taką zaległość, składając przy tym czynny żal.

Nie tylko podatki dochodowe

Jak wcześniej wyjaśniono, w MDR-3 składanym do 1 sierpnia 2023 r. (za okres zawieszenia) nie trzeba było raportować tych uzgodnień z zakresu podatków dochodowych, które dotyczyły 2023 r. Należy dodać, że owszem tak jest, lecz nie w przypadkach, w których schemat dotyczy również (lub wyłącznie) innego podatku, z krótszym okresem deklaracyjnym, np. VAT.

Jeżeli schemat dotyczy więcej niż jednego podatku, to należy ustalić, którego podatku dotyczy taki schemat. W objaśnieniach podatkowych z 31 stycznia 2019 r. dotyczących raportowania schematów podatkowych (MDR) minister finansów stwierdził, że jeżeli schemat dotyczy kilku podatków, to wystarczy złożyć jeden MDR-3, kierując się tym, na który podatek dany schemat ma istotniejszy wpływ (któremu jest dedykowany):

„W sytuacji, gdy dany schemat podatkowy powoduje uzyskanie korzyści w więcej niż jednym podatku, przy czym podatki te są rozliczane w odmiennych okresach rozliczeniowych (np. podatek dochodowy od osób prawnych w okresach rocznych a podatek od towarów i usług w okresach miesięcznych) nie jest konieczne dwukrotne raportowanie dokonywanych czynności (poprzez informację MDR-3). To, który z okresów rozliczeniowych powinien determinować termin złożenia informacji MDR-3 należy określać z uwzględnieniem istoty danego schematu podatkowego oraz uwzględniając cele wprowadzenia przepisów MDR (których przedmiotem zainteresowania są w przeważającej mierze podatki dochodowe). W praktyce, w sytuacji, w której dany schemat podatkowy dotyczy w głównej mierze podatku dochodowego, wystarczające jest złożenie informacji MDR-3 wraz z rocznym zeznaniem podatkowym w podatku dochodowym”.

Może się zatem okazać, że uzgodnienie było wykorzystane w 2023 r. i dla podatku dochodowego nie było konieczności raportowania 1 sierpnia 2023 r., ale tutaj należy brać pod uwagę VAT, za który deklaracja była składana, np. do 25 lipca 2023 r., a zatem MDR-3 należało złożyć najpóźniej 1 sierpnia 2023 r. Co teraz? Pozostaje złożyć czynny żal.

Wnioski

Koniec okresu zawieszenia biegu terminów to doskonały pretekst, by ponownie zainteresować władze firm tematem raportowania schematów podatkowych i być może przygotować ciągle odkładaną procedurę MDR (obowiązkową lub fakultatywną). Warto też dokonać przeglądu w tym zakresie, by nie okazało się, że zawieszenie zawieszeniem, ale u danego podmiotu wystąpił schemat transgraniczny, a dla niego nie było taryfy ulgowej i nawet dzisiaj konieczne jest jego zaraportowanie z czynnym żalem. ©℗