Dokonana w tym roku nowelizacja ustawy o rachunkowości zmienia po raz kolejny ujmowanie i wycenę transakcji w walucie obcej. Jakie konsekwencje ma ta zmiana?
Na podstawie dotychczasowych przepisów operacje gospodarcze wyrażone w walutach ujmuje się w księgach rachunkowych na dzień ich przeprowadzenia odpowiednio po kursie: kupna lub sprzedaży walut stosowanych przez bank, z którego usług korzysta jednostka w przypadku operacji sprzedaży lub kupna walut oraz operacji zapłaty należności lub zobowiązań, a w pozostałych przypadkach po średnim kursie ustalonym dla danej waluty przez Narodowy Bank Polski.
Z kolei transakcje wyrażone w walucie obcej będące w toku na dzień bilansowy lub na inny dzień sporządzenia bilansu wycenia się w następujący sposób:
• składniki aktywów (z wyłączeniem udziałów w jednostkach podporządkowanych wycenionych metodą praw własności) - po kursie kupna stosowanym w tym dniu przez bank, z którego usług korzysta jednostka, nie wyższym jednak od kursu średniego ustalonego dla danej waluty przez NBP na ten dzień,
• składniki pasywów - po kursie sprzedaży stosowanym w tym dniu przez bank, z którego usług korzysta jednostka, nie niższym jednak od kursu średniego ustalonego dla danej waluty przez NBP na ten dzień,
• gotówkę znajdującą się w jednostkach prowadzących kupno i sprzedaż walut obcych - po kursie, po którym nastąpił jej zakup, jednak w wysokości nie wyższej od średniego kursu ustalonego na dzień wyceny, dla danej waluty przez NBP.
Po nowelizacji ustawy art. 30 ust. 2 ustawy o rachunkowości otrzymuje następujące brzmienie: wyrażone w walutach obcych operacje gospodarcze ujmuje się w księgach rachunkowych na dzień ich przeprowadzenia odpowiednio po kursie:
• faktycznie zastosowanym w tym dniu, wynikającym z charakteru operacji - w przypadku sprzedaży lub kupna walut oraz zapłaty należności lub zobowiązań,
• średnim ogłoszonym dla danej waluty przez NBP z dnia poprzedzającego ten dzień - w przypadku pozostałych operacji,
• jeżeli aktywa i pasywa są wyrażone w walutach, dla których NBP nie ogłasza kursu, to kurs tych walut określa się w relacji do wskazanej przez jednostkę waluty odniesienia, której kurs jest ogłaszany przez NBP.
Jak wynika z przytoczonych przepisów, zmiany rezygnują z zastosowania kursu banku, z którego usług korzysta jednostka, i mają na celu dostosowanie zasad przeliczania operacji wyrażonych w walutach obcych do zasad określonych w przepisach podatkowych (ustawy o CIT i PIT).
dr Andre Helin
prezes BDO Numerica