Od 1 stycznia 2016 r. wejdzie w życie istotna nowelizacja ustawy o VAT związana z określeniem kwot podatku naliczonego podlegającego odliczeniu, gdy podatnik wykonuje zarówno działalność gospodarczą (a ściślej – czynności podlegające opodatkowaniu w ramach prowadzonej działalności gospodarczej), jak i inną działalność. Dla kogo będzie to istotne?
Typowym przykładem są zakupy dokonywane przez jednostki samorządu terytorialnego zarówno na cele swojej działalności podstawowej, jak i gospodarczej. Inny przykład – zakupy dokonywane przez fundacje.
W stanie prawnym obowiązującym do końca 2015 r. sądy administracyjne wypracowały w swoim orzecznictwie stanowisko, zgodnie z którym przy braku przepisów szczególnych należy przyjąć, że podatnik ma prawo do odliczenia pełnej kwoty podatku naliczonego związanego zarówno z czynnościami opodatkowanymi, jak i działalnością inną niż gospodarcza (uchwała NSA z 24 października 2011 r., sygn. akt I FPS 9/10).
To stanowisko było niewątpliwie zasadne. Straci ono jednak aktualność ze względu na nowelizację art. 86. Wprowadzona zostaje zasada, zgodnie z którą podatnik prowadzący działalność gospodarczą oraz działalność inną niż gospodarcza, jeśli nie będzie w stanie przyporządkować kwot podatku naliczonego do konkretnego typu działalności, będzie musiał podzielić kwotę podatku naliczonego według prewspółczynnika.
Ustawodawca daje w tej mierze pewne wskazówki podatnikowi, niemniej to sam podatnik musi wybrać metodę przyporządkowania kwoty podatku naliczonego do danego rodzaju działalności. To oczywiście pole do potencjalnego sporu z organami podatkowymi. Czas więc podjąć właściwą decyzję.
Nadal natomiast, gdy podatnik będzie dokonywał zakupów towarów i usług wyłącznie na potrzeby działalności opodatkowanej, będzie miał prawo do odliczenia pełnej kwoty podatku naliczonego przy tych zakupach. Jeśli natomiast będzie kupował towary i usługi związane wyłącznie z wykonywaniem działalności innej niż działalność gospodarcza, nie będzie mógł odliczyć podatku naliczonego od takich zakupów.