Subskrybuj nas na Youtube
Do 31 sierpnia szkoły i placówki prowadzone przez jednostki samorządu terytorialnego mają obowiązek przekazać to świadczenie. Pracodawcom, którzy czekają z wypłatą, zostało więc już niewiele czasu
/>
/>
Karta nauczyciela w sposób kompleksowy reguluje zasady wypłaty i wysokość świadczenia urlopowego dla nauczycieli. Do końca sierpnia każdego roku wypłacane jest nauczycielom świadczenie urlopowe w wysokości odpisu podstawowego, o którym mowa w ustawie o zakładowym funduszu świadczeń socjalnych. Świadczenie urlopowe dla nauczyciela zatrudnionego na pełnym etacie przez cały rok szkolny wynosi 1047,84 zł. Niektóre jednostki wypłacają go wcześniej, np. na początku ferii letnich, i to też jest prawidłowe. Zdarzają się też sytuacje, kiedy świadczenie wypłacane jest jeszcze wcześniej. Powinno bowiem zostać wypłacone nauczycielowi w ostatni dzień zatrudnienia, jeśli stosunek pracy rozwiązał się przed końcem roku szkolnego, czyli przed ostatecznym terminem wypłaty świadczenia urlopowego dla pozostałych nauczycieli. Za niewypłacenie w terminie lub wcale świadczenia urlopowego grozi grzywna w wysokości od 1000 do 30 000 zł (art. 282 par. 1 pkt 1 kodeksu pracy). W takiej sytuacji nauczyciel ma prawo wystąpić z roszczeniem o jego wypłatę do sądu pracy (art. 91c ust. 2 Karty nauczyciela).
Warunki
Jedynym wymogiem, jaki nauczyciel musi spełnić, aby otrzymać świadczenie, jest pozostawanie w zatrudnieniu w szkole (zgodnie z art. 53 ust. 1a Karty nauczyciela). Zatrudnienie nie musi trwać cały rok szkolny, tj. od 1 września do 31 sierpnia, wystarczy jego część (nawet jeden dzień). W przepisach nie określono bowiem minimalnego okresu zatrudnienia gwarantującego otrzymanie świadczenia.
Ustala się je w danym roku obrachunkowym proporcjonalnie do wymiaru czasu pracy i okresu zatrudnienia nauczyciela w danym roku szkolnym. Rokiem szkolnym, za jaki następuje wypłata świadczenia urlopowego w 2015 r., będzie okres trwający od 1 września 2014 r. do 31 sierpnia 2015 r. Przy określaniu wysokości świadczenia urlopowego dla nauczyciela bierze się pod uwagę wymiar czasu pracy określony w umowie o pracę lub akcie mianowania. Przepracowane godziny ponadwymiarowe nie stanowią podstawy do jego podwyższenia. Nauczyciel otrzyma więc świadczenie w niższej wysokości, jeśli był zatrudniony przez okres krótszy niż rok szkolny lub w niepełnym wymiarze zajęć. Warto zauważyć, że jest to jedyne świadczenie, które nie jest uzależnione od sytuacji życiowej, rodzinnej czy materialnej nauczyciela (zgodnie z art. 53 Karty nauczyciela po prostu należy się ono nauczycielowi).
Od świadczenia trzeba pobrać zaliczkę na podatek dochodowy. Potwierdza to art. 21 ust. 1 pkt 67 ustawy o PIT, w którym zapisano, że wolna od podatku dochodowego od osób fizycznych jest wartość otrzymanych przez uprawnionych świadczeń rzeczowych oraz otrzymanych przez nich w tym zakresie świadczeń pieniężnych w związku z finansowaniem działalności socjalnej, o której mowa w przepisach ustawy o ZFŚS, sfinansowanych w całości z ZFŚS – łącznie do kwoty nieprzekraczającej w roku podatkowym 380 zł. Zwolnienie to nie dotyczy urlopowych świadczeń dla nauczycieli wypłacanych na podstawie art. 53 ust. 1a Karty nauczyciela, gdyż świadczenia te nie są efektem działalności socjalnej, o której mowa w ustawie o ZFŚS. Świadczenie urlopowe do wysokości odpisu podstawowego nie jest uwzględniane w podstawie ustalania składki na ubezpieczenia społeczne oraz nie podlega składce na ubezpieczenie zdrowotne.
Ewidencja
Przy ewidencji świadczenia urlopowego nauczycieli może się pojawić wątpliwość, czy stosować konto 231 – Rozrachunki z tytułu wynagrodzeń, czy 234 – Pozostałe rozrachunki z pracownikami. Wynika to z tego, że świadczenie urlopowe nie jest wynagrodzeniem. Jednak oba rozwiązania są dopuszczalne. Praktyka może być różna w zależności od zasad przyjętych przez daną szkołę w zakładowym planie kont. Oba rozwiązania są jednak prawidłowe.
Świadczenie urlopowe nie jest wynagrodzeniem (jest dodatkowym świadczeniem z zakładowego funduszu świadczeń socjalnych), tak więc może być potraktowane jako inne niż z tytułu wynagrodzeń rozrachunki z pracownikami i zaksięgowane na koncie 234. Jeśli jednostka określi takie zasady w polityce rachunkowości, to wypłata tych świadczeń nastąpi z konta 135 – Rachunek środków funduszy specjalnego przeznaczenia (strona Ma) w korespondencji z kontem 234 – Pozostałe rozrachunki z pracownikami. Wcześniej ujmuje się decyzję o przyznaniu świadczenia urlopowego dla nauczycieli: strona Wn konta 851 Zakładowy Fundusz Świadczeń Socjalnych, strona Ma konta 234 Pozostałe rozrachunki z pracownikami (analityka: świadczenia urlopowe). [schemat 1]
Część szkół przyjmuje praktykę ewidencji świadczeń urlopowych nauczycieli na koncie 231 – Rozrachunki z tytułu wynagrodzeń i nie jest to błąd. Robią tak ze względu na to, że świadczenie urlopowe jest opodatkowane, sporządzana jest do niego lista płac, jest obligatoryjne, a nie fakultatywne, jak w przypadku pozostałych świadczeń socjalnych.
Z rozporządzenia ministra finansów z 5 lipca 2010 r. wynika bowiem, że konto 231 służy do ewidencji rozrachunków z pracownikami i innymi osobami fizycznymi z tytułu wypłat pieniężnych i świadczeń rzeczowych zaliczonych zgodnie z odrębnymi przepisami do wynagrodzeń, a w szczególności należności za pracę wykonywaną na podstawie stosunku pracy, umowy-zlecenia, umowy o dzieło, umowy agencyjnej i innych umów zgodnie z odrębnymi przepisami. Jednak świadczenie urlopowe nauczycieli, mimo że nie stanowi wynagrodzenia, jest ściśle powiązane ze stosunkiem pracy (wręcz zależy od czasu jego trwania i wymiaru), nie dotyczy innych osób niż pracownicy nauczyciele, jest obligatoryjne, również co do jego wysokości (a nie fakultatywne, jak pozostałe świadczenia z funduszu), jest wypłacane raz w roku na podstawie jednej listy płac (świadczenie jest opodatkowane). Szkoła może więc w swoim zakładowym planie kont przyjąć, że świadczenie urlopowe nauczycieli jest ewidencjonowane za pomocą konta 231. [schemat 2] ©?
SCHEMAT 1
Konto 234
Objaśnienia:
1. PK – decyzja o przyznaniu świadczenia urlopowego dla nauczycieli czynnych zawodowo: strona Wn konta 851 –Zakładowy fundusz świadczeń socjalnych, strona Ma konta 234 – Pozostałe rozrachunki z pracownikami (analityka: świadczenia urlopowe);
2. PK – naliczenie podatku dochodowego od osób fizycznych od przyznanego świadczenia urlopowego dla nauczycieli czynnych zawodowo: strona Wn konta 234 – Pozostałe rozrachunki z pracownikami (analityka: świadczenia urlopowe), strona Ma konta 225 – Rozrachunki z budżetami (analityka: podatek dochodowy od osób fizycznych);
3. WB – przekazanie z rachunku ZFŚS środków tytułem zapłaty świadczenia urlopowego przyznanego dla nauczycieli czynnych zawodowo, pomniejszonych o podatek dochodowy od osób fizycznych: strona Wn konta 234 – Pozostałe rozrachunki z pracownikami (analityka: świadczenia urlopowe), strona Ma konta 135 – Rachunek środków funduszy specjalnego przeznaczenia (analityka: świadczenia urlopowe);
4. WB – zapłata podatku dochodowego naliczonego od przyznanego świadczenia urlopowego dla nauczycieli czynnych zawodowo: strona Wn konta 225 – Rozrachunki z budżetami (analityka: podatek dochodowy od osób fizycznych), strona Ma konta 135 – Rachunek środków funduszy specjalnego przeznaczenia (analityka: świadczenia urlopowe).
SCHEMAT 2
Konto 231
Objaśnienia:
1. Lista płac – świadczenia urlopowe nauczycieli brutto: strona Wn konta 851 – Zakładowy fundusz świadczeń socjalnych, strona Ma konta 231 – Rozrachunki z tytułu wynagrodzeń;
2. Lista płac – podatek dochodowy od świadczeń urlopowych: strona Wn konta 231 – Rozrachunki z tytułu wynagrodzeń, strona Ma konta 225 – Rozrachunki z budżetami;
3. Wyciąg bankowy – wypłata świadczenia urlopowego przelewem: strona Wn konta 231 – Rozrachunki z tytułu wynagrodzeń, strona Ma konta 135 – Rachunek środków funduszy specjalnego przeznaczenia.
Zasady ustalania, ile się komu należy
| Kryteria | Obowiązujące reguły |
| Niepełny wymiar czasu pracy | Wysokość świadczenia urlopowego dla zatrudnionych w niepełnym wymiarze czasu pracy ustala się proporcjonalnie do wymiaru czasu pracy, dlatego po pierwsze ustalamy wymiar czasu pracy nauczyciela w roku szkolnym, w którym wypłacane jest świadczenie. Uwzględniamy jedynie czas pracy określony w umowie o pracę lub akcie mianowania. W podstawie do naliczenia świadczenia nie uwzględniamy godzin ponadwymiarowych przyznanych nauczycielowi. |
| Krótszy okres zatrudnienia | W 2015 r. świadczenie urlopowe dla nauczycieli zatrudnionych w pełnym wymiarze zajęć przez cały rok szkolny wynosi 1047,84 zł. Przy krótszym okresie zatrudnienia ustalamy wysokość świadczenia proporcjonalnie do okresu zatrudnienia w danym roku szkolnym. Kwotę świadczenia dzielimy przez 12, ponieważ rok szkolny trwa 12 miesięcy – od 1 września do 31 sierpnia następnego roku. Wynik mnożymy przez liczbę miesięcy, w których nauczyciel pozostawał w zatrudnieniu, tzn. istniał stosunek pracy. Do tej liczby wlicza się więc również okresy ferii letnich i zimowych. |
| Zatrudnienie przez część roku i w niepełnym czasie pracy | W sytuacji gdy nauczyciel był zatrudniony przez część roku szkolnego oraz w niepełnym czasie pracy, proporcję przyjmuje się zarówno w odniesieniu do okresu zatrudnienia, jak i wymiaru zatrudnienia nauczyciela. |
| Zakończenie pracy w połowie miesiąca | Często zdarzają się kłopoty z wyliczeniem świadczeń urlopowych dla nauczycieli, których zatrudnienie upływa w trakcie miesiąca. Nie wiadomo, czy należy brać pod uwagę dokładną liczbę dni, czy zaokrąglać do pełnych miesięcy. Ze względu na zasady uprzywilejowania zatrudnionego w stosunkach pracy warto korzystać z zasady zaokrąglania w górę do pełnych miesięcy. Nie będzie jednak błędem, jeśli wyliczymy świadczenie urlopowe co do jednego dnia. Wtedy stawkę miesięczną dzielimy przez dni kalendarzowe danego miesiąca i wynik mnożymy przez liczbę dni, w które nauczyciel pracował. |
| Na podstawie kilku umów | Jeśli nauczyciel jest zatrudniony w kilku szkołach, to ma prawo do świadczenia urlopowego od każdego pracodawcy. Wysokość tego świadczenia będzie jednak zależała od wymiaru zatrudnienia nauczyciela w poszczególnych szkołach. |
| Na czas zastępstwa | Nauczyciel zatrudniony na zastępstwo, który nie przepracował pełnego roku szkolnego, ma prawo do świadczenia urlopowego w wymiarze proporcjonalnym do przepracowanego okresu w danym roku szkolnym oraz obowiązującego go wymiaru czasu pracy. |
| W stanie nieczynnym | Świadczenie urlopowe przysługuje także nauczycielom pozostającym w stanie nieczynnym (będącym w trakcie pierwszych sześciu miesięcy stanu nieczynnego). |
| Zmiana wymiaru zatrudnienia | Przy zmianie wymiaru zatrudnienia w trakcie roku szkolnego nauczycielowi przysługuje świadczenie urlopowe proporcjonalne do okresu zatrudnienia i wymiaru zatrudnienia w roku szkolnym. |
Podstawa prawna
Ustawa z 4 marca 1994 r. o zakładowym funduszu świadczeń socjalnych (t.j. Dz.U. z 2015 r. poz. 111). Ustawa z 26 stycznia 1982 r. – Karta nauczyciela (Dz.U. z 2014 r. poz. 191 ze zm.). Ustawa z 15 lutego 1992 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (t.j. Dz.U. z 2012 r. poz. 361 ze zm.). Rozporządzenie ministra finansów z 5 lipca 2010 r. w sprawie szczególnych zasad rachunkowości oraz planów kont dla budżetu państwa, budżetów jednostek samorządu terytorialnego, jednostek budżetowych, samorządowych zakładów budżetowych, państwowych funduszy celowych oraz państwowych jednostek budżetowych mających siedzibę poza granicami Rzeczypospolitej Polskiej (t.j. Dz.U. z 2013 r. poz. 289).
