Podatnicy dokonali rejestracji spółki z o.o. z siedzibą w biurze, gdzie obecnie prowadzą działalność. Docelowo działalność będzie przekształcana w spółkę komandytową, a spółka z o.o. będzie jej udziałowcem. Po otrzymaniu postanowienia z sądu o rejestracji spółki z o.o. urząd skarbowy stwierdził, że zamierza przyjść do podatników i sprawdzić, czy to biuro nadaje się na siedzibę spółki. Czy urząd skarbowy może kontrolować takie rzeczy? Co grozi podatnikom z jego strony?
EKSPERT RADZI
W trakcie rejestracji spółki w Krajowym Rejestrze Sądowym podatnicy wskazują m.in. adres siedziby tej spółki, dołączając jednocześnie do wniosku o rejestrację dokument potwierdzający prawo do nieruchomości, w której siedziba działalności ma się znajdować.
Problem kontroli przez urzędy skarbowe siedziby spółek pojawił się w trakcie nadawania numerów identyfikacyjnych NIP podmiotom w związku z tworzeniem tzw. wirtualnych biur zamiast tradycyjnych siedzib. Fiskus wychodził z założenia, że każdy przedsiębiorca musi mieć własną siedzibę, żeby „kontrola miała gdzie przyjść”. Powyższe błędne stanowisko nie znajdowało oparcia w obowiązujących przepisach ani też często nie pokrywało się z faktyczną sytuacją przedsiębiorców korzystających z wirtualnych biur, gdyż, jak się wskazuje, biura takie dają możliwość odbycia spotkania zarówno z kontrahentem, jak i urzędnikiem skarbówki.
Ponadto w ocenie urzędników miejsce siedziby działalności gospodarczej podatnika jest tam, gdzie zapadają istotne decyzje dotyczące ogólnego zarządzania przedsiębiorstwem. Nie można wskazać adresu bez skonkretyzowania numeru lokalu. Jest to przecież niezbędne do skutecznego doręczania pism, czynności sprawdzających czy prowadzenia kontroli.
Sprawa nadawania numerów NIP nowym podmiotom oraz kontrolowania przez urzędy skarbowe siedzib podmiotów stała się przedmiotem wyroku Naczelnego Sądu Administracyjnego z 5 sierpnia 2014 r. (sygn. akt II FSK 3549/13). Sąd podkreślił m.in., że postępowanie o nadanie NIP jest postępowaniem rejestrowym i nie służy badaniu, czy lokal nadaje się do prowadzenia działalności. Postępowanie o nadanie NIP nie może stać się narzędziem kontroli prewencyjnej i ograniczania swobody działalności gospodarczej.
Co ważne, w wyroku sąd wypowiedział się również o kontrolowaniu siedzib przez urzędy skarbowe. Stwierdził on, że żaden przepis nie przyznaje organom podatkowym prawa, aby w ramach postępowania o nadanie NIP organy te mogły kontrolować zdatność lokalu podanego jako siedziba podatnika do wykonywania w nim funkcji zarządczych czy prowadzenia działalności gospodarczej. Żaden przepis nie określa również kryteriów, jakie decydować miałyby o przydatności budynku bądź lokalu dla uznania go za siedzibę spółki. Co więcej, żaden przepis nie nakłada na podmiot zobowiązany do dokonania zgłoszenia identyfikacyjnego obowiązku wykazania, że w znajdującym się pod wskazanym adresem lokalu mogą być wykonywane czynności zarządcze, czy też może być prowadzona działalność gospodarcza. Obecnie istnieje jedynie obowiązek wykazania tytułu prawnego do lokalu w postępowaniu o wpis do KRS.
Należy podkreślić, że w obecnych realiach obrotu gospodarczego, przy uwzględnieniu współczesnych technologii, czynności zarządcze i działalność gospodarcza są i mogą być prowadzone w dowolnym miejscu, także przy wykorzystaniu biur wirtualnych.
Tym samym, mając na uwadze powyższe regulacje, wskazać należy, że urzędy skarbowe nie mogą kontrolować, czy biuro podane w dokumentach rejestrowych nadaje się na siedzibę spółki.
Podstawa prawna
Ustawa z 29 sierpnia 1997 r. – Ordynacja podatkowa (t.j. Dz.U. z 2015 r. poz. 613). Ustawa z 13 października 1995 r. o zasadach ewidencji i identyfikacji podatników i płatników (t.j. Dz.U. z 2012 r. poz. 1314 ze zm.).