Ciągłe przeprowadzki nie uchronią przed fiskusem

Wszczynając kontrolę, skarbówka nie musi szukać faktycznego miejsca zamieszkania podatnika. Kieruje się tym adresem, który został ujawniony w CEIDG, nawet gdyby podatnik poinformował o nowym – orzekł Naczelny Sąd Administracyjny.

Wszczynając kontrolę, skarbówka nie musi szukać faktycznego miejsca zamieszkania podatnika. Kieruje się tym adresem, który został ujawniony w CEIDG, nawet gdyby podatnik poinformował o nowym – orzekł Naczelny Sąd Administracyjny.

Z wyroku wynika więc, że przedsiębiorca, który przeprowadzi się, ale nie zaktualizuje w ciągu siedmiu dni danych adresowych zawartych w Centralnej Ewidencji i Informacji o Działalności Gospodarczej, może być kontrolowany przez urząd skarbowy właściwy dla poprzedniego miejsca zamieszkania. Naczelnik tego urzędu ma prawo wydać decyzję wymiarową.

Zmiana po zmianie

Chodziło o radcę prawnego, wobec którego w lipcu 2015 r. urząd skarbowy wszczął kontrolę, ale tego samego dnia pozyskał informację, że podatnik zmienił miejsce zamieszkania. Przekazał więc akta sprawy do właściwego urzędu.

Naczelnik tego drugiego urzędu też jednak nie zdążył wszcząć kontroli, bo podatnik ponownie zmienił miejsce zamieszkania.

Pracownicy kolejnego urzędu udali się w maju 2017 r. do miejsca zamieszkania pełnomocnika podatnika, ale na miejscu okazało się, że jego pełnomocnictwo zostało odwołane. Natomiast podatnik po raz kolejny zmienił miejsce zamieszkania. Nie zaktualizował przy tym swojego adresu w CEIDG.

Mimo tego naczelnik urzędu rozpoczął kontrolę podatkową, a następnie wydał decyzję wymiarową na ponad 35 tys. zł z tytułu PIT za 2014 r. Decyzję tę utrzymał w mocy organ II instancji.

Faktyczny pobyt

WSA w Krakowie (sygn. akt I SA/Kr 173/21) stwierdził nieważność obu decyzji. Orzekł, że zostały one wydane z naruszeniem przepisów o właściwości organów podatkowych, a więc są nieważne, zgodnie z art. 247 par. 1 pkt 1 ordynacji podatkowej.

Sąd uznał, że miejsce zamieszkania podatnika należy ocenić na podstawie okoliczności faktycznych, a więc faktycznego przebywania w danej miejscowości oraz zamiaru stałego pobytu. Skoro więc kontrolowany mieszkał w innym miejscu, to naczelnik urzędu skarbowego właściwy dla poprzedniego miejsca nie miał prawa wydać decyzji – stwierdził WSA.

Na poparcie swojego stanowiska przywołał prawomocny wyrok WSA w Opolu z 13 kwietnia 2016 r. (sygn. akt I SA/Op 44/16). Zwrócił też uwagę na orzeczenie z 22 lutego 2018 r. (sygn. akt II FSK 256/16), w którym NSA podkreślił, że dla „określenia właściwości miejscowej organów podatkowych na potrzeby podatku dochodowego od osób fizycznych istotne jest miejsce zamieszkania podatnika w ostatnim dniu roku, którego dotyczy podatek”.

Liczą się informacje z rejestru

NSA przyznał w tej sprawie rację fiskusowi. Przypomniał, że ustalenie właściwości miejscowej organu na dzień wszczęcia postępowania (kontroli) następuje co do zasady na podstawie informacji zamieszczonych w Centralnym Rejestrze Podmiotów Krajowej Ewidencji Podatników (CRP-KEP).

Organy podatkowe muszą więc bazować na zawartych w nim danych, w myśl art. 14a ustawy o zasadach ewidencji i identyfikacji podatników i płatników (t.j. Dz.U. z 2022 r. poz. 2500 ze zm.). A podatnicy prowadzący działalność gospodarczą muszą aktualizować dane zawarte w tym rejestrze, zgodnie z art. 9 ust. 1 wspomnianej ustawy. Mają na to siedem dni od dnia zmiany danych.

Podobny obowiązek aktualizacji wynika z przepisów o CEIDG – dodał NSA (obecnie jest to ustawa o Centralnej Ewidencji i Informacji o Działalności Gospodarczej i Punkcie Informacji dla Przedsiębiorcy, t.j. Dz.U. z 2022 r. poz. 54). Podkreślił więc, że dane zawarte w CEIDG korzystają z domniemania prawdziwości, a odpowiedzialność w tym zakresie ponosi przedsiębiorca, który zaniedbał aktualizacji w ustawowym terminie.

NSA uznał też, że oświadczenie o zmianie miejsca zamieszkania, które podatnik złożył naczelnikowi jednego z urzędów skarbowych, nie spowodowało zmiany właściwości prowadzenia kontroli. „Organ, wszczynając postępowanie kontrolne, nie miał obowiązku poszukiwania innego, niż ujawniony w rejestrze urzędowym, adresu miejsca zamieszkania, nawet w przypadku pojawienia się informacji o nowym adresie” – stwierdził sąd kasacyjny.

Za niedopuszczalne uznał, aby organy podatkowe musiały domyślać się właściwego adresu zamieszkania podatnika.

Przywołał też wyrok z 3 marca 2022 r. (sygn. akt II FSK 2458/19), w którym NSA podkreślił, że „świadome wprowadzanie przez podatnika w błąd organów podatkowych nie może być uznawane za skuteczne narzędzie służące unikaniu opodatkowania”.©℗

orzecznictwo