Ostatnie dni na zeznanie PIT. Czego nie wolno lub nie warto przegapić

We wtorek 2 maja 2023 r. mija termin rozliczenia się z podatku dochodowego za 2022 r. Przygotowaliśmy 15 najważniejszych wskazówek dla osób, które czekają z zeznaniem na ostatnią chwilę lub już je złożyły, ale mogły coś ważnego przeoczyć.

1. Wielu podatnikom zeznania wypełniła wstępnie Krajowa Administrację Skarbową w ramach usługi Twój e-PIT, ale nie wszystkim. KAS wypełniła:
- PIT-37 (m.in. przychody z pracy, z umów o dzieło, ze zlecenia, z emerytury),
- PIT-38 (przychody kapitałowe, np. z giełdy),
- PIT-36 i PIT-28 - tylko podatnikom niebędącym przedsiębiorcami, a więc tym, którzy mieli przychody np. z prywatnego najmu.

2. Nie każde zeznanie wypełnione w ramach usługi Twój e-PIT zostanie automatycznie uznane za wysłane. Tak stanie się tylko z zeznaniami PIT-37 i PIT-38 osób, które poprzestały na Twoim e-PIT i niczego w nim nie zmieniły. Zeznania te zostaną automatycznie zaakceptowane (uznane za złożone) 2 maja br. Co innego, jeżeli podatnik wprowadził zmiany; w takiej sytuacji liczy się data zaakceptowania zmienionej deklaracji.

3. Jeżeli podatnik zmienił coś w zeznaniu wypełnionym przez KAS w ramach usługi Twój e-PIT, to powinien je zaakceptować i wysłać (lub złożyć w innej formie). Jeżeli zapisał dokument w kopii roboczej, ale go nie wyśle (bo np. zapomni to zrobić), to z upływem 2 maja br. zostanie zaakceptowany pierwotny PIT udostępniony przez skarbówkę, czyli bez wprowadzonych zmian.
Uwaga: 2 maja nie zostaną automatycznie zaakceptowane zeznania PIT-28 i PIT-36, które KAS wypełniła podatnikom niebędącym przedsiębiorcami. Te zeznania należy samodzielnie uzupełnić o wymagane dane i zaakceptować - o ile ktoś chciałby to zrobić w ramach usługi Twój e-PIT. Kto tego nie zrobi, a zarazem nie złoży zeznania w żaden inny sposób (za pomocą systemu e-Deklaracje, komercyjnego programu lub w formie papierowej), ten po 2 maja br. musi się liczyć z konsekwencjami grożącymi za niezłożenie zeznania.

4. Kto chce rozliczyć się w inny sposób (np. za pomocą udostępnionego przez Ministerstwo Finansów systemu e-Deklaracje, korzystając z dostępnych na rynku programów komercyjnych, albo w formie papierowej), nie musi logować się do e-Urzędu Skarbowego i odrzucić zeznania wypełnionego przez skarbówkę w ramach usługi Twój e-PIT. Zostanie ono automatycznie anulowane.

ULGI I INNE PREFERENCJE

5. Zeznanie wypełnione przez skarbówkę w ramach usługi Twój e-PIT jest zeznaniem wstępnym, niekoniecznie ostatecznym. Niewykluczone, że trzeba w nim coś jeszcze zmienić lub o coś je uzupełnić.

W Twoim e-PIT skarbówka mogła uwzględnić - spośród wszystkich przysługujących podatnikom ulg i odliczeń - tylko:
- ulgę prorodzinną, czyli na dzieci (także te, które urodziły się w 2022 r., bo usługa Twój e-PIT została zintegrowana z rejestrem PESEL), niewykluczone jednak, że w tym zakresie podatnik musi wprowadzić zmiany, odpowiednio do swojej sytuacji rodzinnej;
- ulgę dla młodych (czyli dla osób do 26. roku życia), ale pod pewnymi tylko warunkami;
- przekazanie 1,5 proc. podatku na organizację pożytku publicznego wykazaną w zeznaniu za poprzedni rok (o ile w tym roku organizacja ta spełnia warunki do otrzymywania 1,5 proc. podatku).

6. Wypełniony przez skarbówkę Twój e-PIT nie uwzględnia wspólnego rozliczenia z małżonkiem ani preferencji dla osób samotnie wychowujących dziecko, nawet jeżeli w poprzednim roku małżonkowie rozliczali się wspólnie, a samotny rodzic korzystał z preferencji.
Jeżeli podatnik spełnia warunki do takiego korzystnego rozliczenia, może z niego skorzystać, wybierając odpowiednią opcję w zeznaniu wypełnionym wstępnie przez skarbówkę (jedno kliknięcie).

7. W Twoim e-PIT skarbówka nie wzięła też pod uwagę:
- odliczenia darowizn,
- ulgi rehabilitacyjnej,
- ulgi termomodernizacyjnej,
- ulgi na internet (uwaga: nie przysługuje ona wszystkim osobom, które korzystały w 2022 r. z internetu),
- ulgi na zabytki,
- wpłat na Indywidualne Konto Zabezpieczenia Emerytalnego (IKZE).
Wszystkie te odliczenia należy uwzględnić samodzielnie (o ile oczywiście przysługują).

8. Twój e-PIT nie uwzględnia sytuacji, w której kwota ulgi na dzieci jest wyższa od kwoty podatku. Tak może się zdarzyć, jeżeli rodzic np. zarobił mniej niż wynosi roczna kwota dochodu wolna od podatku (30 tys. zł) lub korzysta z ulgi zero PIT (np. ulgi dla rodzin 4+ ). W Twoim e-PIT jest wykazana tylko ta część ulgi na dzieci, która obniża kwotę podatku do zera. Tymczasem rodzic, któremu zabraknie podatku do odliczenia całej przysługującej mu ulgi prorodzinnej, może dostać z budżetu państwa tzw. dodatkowy zwrot - do wysokości sumy składek ZUS i zdrowotnych. W tym celu należy wypełnić w zeznaniu część zatytułowaną „Dodatkowy zwrot z tytułu ulgi na dzieci" oraz odpowiednio załącznik PIT/O.

SENIORZY

9. Zeznanie wypełnione przez skarbówkę muszą uważnie zweryfikować seniorzy, którym przysługuje ulga zero PIT, czyli zwolnienie dla osób aktywnych zawodowo, które mimo ukończenia wieku emerytalnego, nie pobierały emerytury. Niewykluczone, że KAS uwzględniła im całą ulgę, a więc w odniesieniu do przychodów 85 528 zł (w skali roku), mimo że preferencja ta przysługiwała im tylko częściowo (bo np. przez większość czasu pracy senior pobierał jednak emeryturę). Może być też sytuacja odwrotna – senior spełniał warunki ulgi, ale płatnik (np. zakład pracy) jej nie uwzględnił, bo nie dostał oświadczenia w tej sprawie. W takiej sytuacji trzeba samemu wykazać zwolnienie w rocznym zeznaniu.

10. Emeryci, którzy otrzymali z ZUS dokument PIT-40A (roczne obliczenie podatku), nie muszą składać oddzielnego zeznania, jeżeli:
- nie mieli w 2022 r. innych dochodów opodatkowanych według skali podatkowej ani
- nie korzystają z ulg podatkowych (w tym nie korzystają z ulgi na rehabilitację, w tym również np. na zakup leków za kwotę powyżej 100 zł; limit ten dotyczy zakupów w danym miesiącu), ani
- nie rozliczają się wspólnie z małżonkiem bądź jako osoba samotnie wychowująca dziecko.
Jeżeli emeryt nie spełnia tych warunków (bo np. chce odliczyć wydatki na leki), musi rozliczyć się sam. Wystarczy, że zaloguje się do usługi Twój e-PIT i uzupełni zeznanie wypełnione mu przez skarbówkę, a następnie, po wprowadzeniu zmian, je zaakceptuje. Może też samodzielnie wypełnić zeznanie (z reguły będzie to PIT-37).

PRACOWNICY

11. Kto w 2022 r. zarabiał u kilku pracodawców, nie może przekroczyć rocznego limitu kosztów uzyskania. Wynosi on 4 500 zł, a jeżeli miejsce stałego lub czasowego zamieszkania podatnika było poza miejscowością, w której znajdował się zakład pracy - 5 400 zł (pod warunkiem, że podatnik nie dostawał dodatku za rozłąkę ani zwrotu kosztów dojazdu, chyba że zostały one zaliczone do jego podatkowych przychodów).
Uwaga: jeżeli podatnik w trakcie 2022 r. nie powiadomił pracodawcy, że przysługują mu koszty podwyższone ze względu na dojazdy do pracy z innej miejscowości, to pracodawca uwzględniał koszty standardowe i takie też zostały wykazane w Twoim e-PIT. W tym zakresie można zmienić zeznanie wypełnione przez skarbówkę.
12. Podatnik, który w 2022 r. dojeżdżał do pracy pociągiem, autobusem, promem lub komunikacją miejską, może w zeznaniu rocznym w rubryce „koszty uzyskania przychodów” wpisać faktyczne wydatki na bilety, jeżeli są wyższe niż zryczałtowane roczne koszty uzyskania przychodów z pracy. Trzeba przy tym zachować imienne bilety okresowe na wypadek, gdyby fiskus chciał sprawdzić odliczenie (ma na to czas do 31 grudnia 2028 r.). W takiej sytuacji jednak trzeba się zdecydować: albo odliczenie kosztów zryczałtowanych, albo odliczenie kosztów faktycznie poniesionych. Nie można ich zsumować.

SKŁADKI ZUS i ZDROWOTNA

13. Jeżeli przedsiębiorca nie ma od czego odliczyć składek zapłaconych na własne ubezpieczenia społeczne z tytułu prowadzonej działalności gospodarczej (bo np. zakończył rok stratą), to może je odjąć od dochodu z innych źródeł (np. z umowy o pracę, z emerytury, z najmu). Nie ma wymogu przyporządkowywania odliczanych składek do źródła przychodów, z którego składki te były zapłacone. Ważne natomiast, żeby nie odliczać składek podwójnie, czyli aby odliczone od dochodu:
- nie był zaliczone do kosztów uzyskania przychodów,
- nie były już odliczone przez podatnika w innym zeznaniu (np. w PIT-28, a teraz miałyby być po raz drugi odjęte w zeznaniu PIT-37),
- nie były naliczone od dochodu (przychodu) zwolnionego z podatku (np. w ramach ulgi dla młodych) albo takiego, od którego zaniechano poboru podatku,
- nie były naliczone od dochodu (przychodu) zwolnionego z podatku na podstawie umów o unikaniu podwójnego opodatkowania (chodzi o składki zagraniczne),
- nie były zapłacone i odliczone w innym państwie Unii Europejskiej lub w innym państwie należącym do Europejskiego Obszaru Gospodarczego, lub w Konfederacji Szwajcarskiej.
14. W zeznaniu nie wykazuje się przychodów z tzw. małych umów zlecenia lub o dzieło (na kwotę nieprzekraczającą 200 zł każda), ponieważ płatnik (zleceniodawca, powierzający wykonanie dzieła) potrącił już od nich zryczałtowany podatek w wysokości 12 proc. przychodu (do 30 czerwca 2022 r. - 17 proc.) i wykazał te należności w deklaracji rocznej PIT-8AR. Potrącając zryczałtowany podatek, płatnik nie odliczył od dochodu ze zlecenia składek na ubezpieczenia społeczne (umowy o dzieło co do zasady nie są ozusowane), nawet jeżeli sam je naliczył, pobrał i wpłacił do ZUS. Podatnik może odliczyć te składki w zeznaniu rocznym od innych dochodów, opodatkowanych na ogólnych zasadach, mimo że nie wykazuje w zeznaniu przychodów, od których został pobrany zryczałtowany podatek.
15. Kto płaci PIT na zasadach ogólnych (według skali podatkowej), ten nie może odliczyć zapłaconej (także pobranej przez płatnika) składki zdrowotnej. Mogą ją odjąć i to tylko częściowo przedsiębiorcy, którzy za 2022 r. składają teraz:
- PIT-36L (czyli płacą liniowy 19-proc. PIT) - odliczają do 8700 zł rocznie z tytułu zapłaconych składek zdrowotnych (kto zapłacił mniej, nie może odliczyć pełnej kwoty 8700 zł),
- PIT-28 (czyli ryczałtowcy) – odliczają połowę zapłaconych składek zdrowotnych.