Czytelnicy DGP informują nas, że od miesięcy, a nawet lat czekają na decyzję ustalającą wysokość podatku od nieruchomości. Boją się, że gdy w końcu ją dostaną, nie będą w stanie uregulować całej naliczonej kwoty.

Pytają więc, jak długo mają czekać, co w sytuacji, gdy decyzja wymiarowa nie przychodzi miesiącami lub latami, ile czasu ma organ, żeby ją wydać, kiedy zobowiązanie się przedawni i nie trzeba będzie się martwić o niezapłacony podatek.

Przypomnijmy, że osoby fizyczne nie obliczają samodzielnie swojego podatku od nieruchomości. Ustala go im za dany rok organ podatkowy (odpowiednio wójt, burmistrz lub prezydent miasta) właściwy ze względu na miejsce położenia nieruchomości. W tym celu musi on wydać decyzję ustalającą.

Posiłkuje się przy tym ewidencją nieruchomości, która zawiera dane o podatnikach i przedmiotach opodatkowania. Dane te z kolei wynikają z:

  • informacji składanych przez samych podatników,
  • danych zawartych w księgach wieczystych,
  • danych zawartych w ewidencji gruntów i budynków.

14 dni na informację

Jeśli podatnik dopiero kupił nieruchomość (np. mieszkanie, dom), to obowiązek podatkowy powstaje od pierwszego dnia kolejnego miesiąca.

Jeżeli budynek został dopiero wzniesiony, to obowiązek powstaje z dniem 1 stycznia roku następującego po roku, w którym budowa została zakończona albo w którym rozpoczęto użytkowanie budynku lub jego części przed ostatecznym wykończeniem.

Jeśli w trakcie roku podatkowego nastąpiła zmiana sposobu wykorzystywania nieruchomości lub jej części, to podatek ulega obniżeniu lub podwyższeniu, poczynając od pierwszego dnia następnego miesiąca.

W każdej z tych sytuacji osoba fizyczna musi złożyć do urzędu gminy w ciągu 14 dni informację o nieruchomościach i obiektach budowlanych (druk IN-1). Grzywna za jej niezłożenie może być dotkliwa, nawet do 720 stawek dziennych (art. 54 kodeksu karnego skarbowego).

Kiedy zapłacić

Decyzje wymiarowe wydawane na dany rok co do zasady zakładają płatność podatku w czterech ratach proporcjonalnych do czasu trwania obowiązku podatkowego: do 15 marca, do 15 maja, do 15 września i do 15 listopada roku podatkowego (art. 6 ust. 7 ustawy o podatkach i opłatach lokalnych).

Jeżeli kwota podatku nie przekracza 100 zł, podatek jest płatny jednorazowo w terminie płatności pierwszej raty.

Termin zapłaty pierwszej raty podatku od nieruchomości za 2022 r. przez osoby fizyczne już upłynął – 15 marca br. – ale nie dotyczy on tych podatników, którzy wciąż jeszcze nie dostali decyzji z urzędu gminy.

Jeżeli decyzja nie zostanie doręczona podatnikowi przynajmniej na 14 dni przed terminem płatności pierwszej raty podatku (lub całości podatku nieprzekraczającego 100 zł), to termin ten zostanie automatycznie przesunięty i wyniesie 14 dni, licząc od dnia doręczenia decyzji. Tyle czasu jest więc na zapłatę podatku wynikającego z doręczonej decyzji (art. 47 par. 1 w zw. z par. 2 ordynacji podatkowej).

Należy pamiętać, że doręczenie nie musi oznaczać otrzymania. Jeśli podatnik pomimo dwukrotnego awizowania nie odbierze korespondencji, decyzję uważa się za doręczoną (tzw. fikcja doręczenia).

Zdarza się, że organ podatkowy wydaje decyzję ustalającą podatek od nieruchomości jeszcze za lata wcześniejsze. W takiej sytuacji również obowiązuje zasada 14-dniowego terminu płatności, liczonego od doręczenia decyzji.

Trzy lub pięć lat na decyzję

Niewydanie decyzji nie oznacza, że organ podatkowy może postępować dowolnie, nie zważając na upływ czasu. Musi mieć na uwadze termin przedawnienia.

Zasadą jest, że jeżeli decyzja ustalająca zobowiązanie w zakresie podatku od nieruchomości zostanie doręczona po upływie trzech lat (licząc od końca roku kalendarzowego, w którym powstał obowiązek podatkowy), to zobowiązanie podatkowe nie powstanie (art. 68 par. 1 ordynacji).

W niektórych przypadkach jednak termin na wydanie decyzji wynosi pięć lat. Dotyczy to sytuacji, w której podatnik nie złoży informacji w terminie lub w złożonej informacji nie ujawni wszystkich danych niezbędnych do ustalenia wysokości zobowiązania podatkowego (art. 68 par. 2 ordynacji).

Termin przedawnienia wymiaru podatku wyznacza tym samym okres, w którym podatnik może się spodziewać, że zostanie mu doręczona decyzja.

Ulgi w zapłacie

Niezapłacenie podatku w terminie (14 dni od dnia doręczenia decyzji) oznacza powstanie zaległości podatkowej, od której są naliczane odsetki za każdy dzień zwłoki.

Dlatego, jeżeli po otrzymaniu decyzji wymiarowej podatnik nie jest w stanie uregulować podatku, to może, a nawet powinien złożyć wniosek o odroczenie terminu jego zapłaty lub rozłożenie zapłaty na raty.

Jeśli dojdzie już do powstania zaległości, to podatnik może wystąpić o odroczenie lub rozłożenie na raty jej zapłaty wraz z odsetkami za zwłokę. Można również wnioskować o umorzenie – w całości bądź w części – zaległości podatkowych.

Wszystkie tego rodzaju ulgi w zapłacie są przyznawane wyłącznie w przypadkach uzasadnionych ważnym interesem podatnika lub interesem publicznym (art. 67a ordynacji). W praktyce organy podatkowe podejmują w tym zakresie decyzję w sposób uznaniowy.©℗