Czynsz za wynajem majątku od wspólnika jest bez estońskiego CIT

Najem nieruchomości od wspólnika nie jest opodatkowany estońskim CIT niezależnie od tego, czy wspólnik zadbał o wyposażenie spółki w aktywa niezbędne do prowadzenia działalności gospodarczej – wynika z precedensowego wyroku WSA w Łodzi.

Jeżeli taką wykładnię podzieli Naczelny Sąd Administracyjny, to upadnie koronny argument fiskusa przemawiający za opodatkowaniem tego rodzaju czynszów ryczałtem od dochodów spółek (zwanym potocznie estońskim CIT).

Czy wspólnik zadbał o spółkę

Przypomnijmy, że w wielu dotychczasowych interpretacjach indywidualnych dyrektor Krajowej Informacji Skarbowej stał na stanowisku, że taki czynsz jest ukrytym zyskiem, wypłacanym wspólnikom, którzy wynajmują lub dzierżawią spółce swój majątek, zamiast zadbać o wyposażenie jej w aktywa niezbędne w prowadzonej działalności gospodarczej.

Na poparcie swojego stanowiska dyrektor KIS przywołuje objaśnienia (przewodnik) z 23 grudnia 2021 r., gdzie minister finansów, analizując, czy transakcja mogłaby zostać zawarta pomiędzy podmiotami niepowiązanymi, zalecił „uwzględnić potrzeby spółki z punktu widzenia przedmiotu jej działalności, zasadności zakupu lub świadczenia takiej transakcji w aspekcie sytuacji majątkowej spółki czy faktycznych jej potrzeb biznesowych”. W tym kontekście minister nakazał badanie, czy wspólnik zadbał o wyposażenie spółki w aktywa niezbędne dla prowadzonej działalności gospodarczej i czy ewentualny niedobór tych aktywów nie jest przyczyną działań polegających na dokapitalizowywaniu spółki.

Dla fiskusa nie ma nawet znaczenia to, że czynsz jest ustalony na warunkach rynkowych. Pisaliśmy o tym szerzej w artykule „Fiskus pilnuje zysku wyciekającego z estońskiej spółki” (DGP nr 242/2022).

Kiedy nie ma ukrytego zysku…

Nie zawsze jednak dyrektor KIS upatruje w tym ukrytego zysku, o czym pisaliśmy w artykule „Czynsz za wynajem nieruchomości nie zawsze z estońskim CIT” (DGP nr 3/2023). Spółki mogą liczyć na pozytywną interpretację, jeżeli:

■ wynagrodzenie zostało ustalone na warunkach rynkowych i nie służy dokapitalizowaniu podmiotu powiązanego,

■ do zawarcia transakcji doszłoby niezależnie od istniejących powiązań i transakcja wynika z faktycznych potrzeb biznesowych spółki.

Szanse na pozytywną odpowiedź rosną także, gdy spółka zawarła umowę najmu ze swoimi wspólnikami (udziałowcami lub akcjonariuszami) jeszcze przed wyborem estońskiego CIT.

…a kiedy jest

W sprawie, którą rozstrzygnął Wojewódzki Sąd Administracyjny w Łodzi, pytanie zadała kobieta, która dla celów prowadzonej indywidualnie działalności gospodarczej wykorzystywała dwie nieruchomości. Planowała przekształcić swoją działalność w spółkę z ograniczoną odpowiedzialnością, a ta następnie wybrałaby estoński CIT.

Jeszcze przed przekształceniem kobieta planowała wycofać obie nieruchomości z firmowej ewidencji środków trwałych, aby uniknąć skutków sukcesji generalnej (przejęcia ich przez spółkę). Następnie wynajęłaby je lub wydzierżawiła swojej spółce na warunkach rynkowych.

Sądziła, że czynsz, który będzie dostawać od spółki, nie będzie ukrytym zyskiem. Przywołała definicję ukrytych zysków zawartą w art. 28m ust. 3 ustawy o CIT. Z przepisu tego wynika, że chodzi o świadczenia wykonane w związku z prawem do udziału w zysku, inne niż podzielony zysk, których beneficjentem, bezpośrednio lub pośrednio, jest udziałowiec, akcjonariusz, wspólnik lub podmioty z nimi powiązane.

Kobieta podkreślała, że czynsz za najem będzie ustalony na warunkach rynkowych i w żaden sposób nie będzie związany z prawem do udziału w zysku – przekonywała.

Nie zgodził się z nią dyrektor KIS (interpretacja o sygn. 0111-KDIB1-1.4010.532.2022.2.AW). Przypomniał, że w systemie estońskiego CIT przedmiotem opodatkowania jest efektywna dystrybucja zysku ze spółki kapitałowej do jej udziałowca lub wspólnika. Nie musi to być wyłącznie dywidenda, dystrybucja zysku może przybrać także inną formę – wyjaśnił fiskus.

Podkreślił, że w relacji spółka–wspólnik istotne jest to, czy wspólnik zadbał o wyposażenie spółki w aktywa niezbędne dla prowadzonej działalności gospodarczej i czy ewentualny niedobór tych aktywów nie jest przyczyną dokapitalizowania spółki np. w formie udostępniania jej nieruchomości.

To nadinterpretacja

Interpretację tę uchylił łódzki WSA. Uznał, że fiskus w niedozwolony sposób nadinterpretuje treść przepisów. Nie uzależniają one bowiem opodatkowania estońskim CIT od tego, czy wspólnicy lub udziałowcy wyposażyli swoje spółki w majątek niezbędny do prowadzenia działalności gospodarczej.©℗

Ważna jest treść przepisów, a nie przewodnika skarbówki

Stanowisko, które zaprezentował dyrektor KIS, to szkodliwa nadinterpretacja, która pomija fundamentalne uzasadnienie dla zdarzeń gospodarczych. Wprowadzenie nieruchomości do spółki wiąże się bowiem z tym, że w razie ewentualnych roszczeń względem spółki wierzyciel może dochodzić zaspokojenia także z jej majątku trwałego. Jeżeli spółka nie będzie właścicielem majątku, to wierzyciel nie będzie uprawniony do zaspokojenia z majątków prywatnych udziałowców. Wyrok WSA w Łodzi oznacza, że sądy administracyjne zaczynają dostrzegać, że to nie treść przewodnika Ministerstwa Finansów wyznacza prawa i obowiązki podatników, ale przepisy powszechnie obowiązującego prawa.©℗

orzecznictwo