Umowa ubezpieczenia to nie to samo co umowa gwarancji – orzekł kolejny wojewódzki sąd administracyjny, tym razem w Poznaniu. Spory o to toczą się od lat.

Ubiegłoroczna, długo odkładana zmiana przepisów o podatku u źródła była doskonałą okazją do uregulowania również tej kontrowersyjnej kwestii. Tak się jednak nie stało i nadal w art. 21 ust. 1 pkt 1a ustawy o CIT (analogicznie w art. 29 ust. 1 pkt 5 ustawy o PIT) są wymienione gwarancje i poręczenia, ale nie ma ubezpieczeń.
Najnowszy wyrok poznańskiego WSA zdecydowanie odbiega od tezy postawionej w poprzednim wyroku tego sądu – z 7 sierpnia 2020 r. (sygn. akt I SA/Po 87/20). Wtedy poznański sąd orzekł, że od płaconych za granicę składek ubezpieczeniowych trzeba potrącić w Polsce 20-proc. podatek u źródła. Uzasadnił to tym, że w art. 21 ust. 1 pkt 1a ustawy o CIT mowa jest nie tylko o gwarancjach i poręczeniach, lecz także o świadczeniach o podobnym charakterze.

Obowiązek płatnika

Artykuł 21 ust. 1 nakazuje polskim firmom pobierać i wpłacać podatek dochodowy w Polsce od należności wypłacanych za granicę z rozmaitych tytułów wymienionych w tym przepisie (analogicznie art. 29 ust. 1 ustawy o PIT).
Polska firma występuje tu więc w roli płatnika, a pobierany przez nią podatek (u źródła) wynosi zasadniczo 20 proc.
Ubezpieczenie OC tańsze niż przed rokiem. Eksperci spodziewają się jednak podwyżek
Ubezpieczenie OC tańsze niż przed rokiem. Eksperci spodziewają się jednak podwyżek

Zobacz również

Co na to NSA

Zdecydowana większość orzeczeń sądów I instancji poszła w innym kierunku niż wyrok poznańskiego WSA z 7 sierpnia 2020 r. Głównie stało się to za sprawą wyroku Naczelnego Sądu Administracyjnego z 17 grudnia 2021 r. (sygn. akt II FSK 1155/21), choć nie jest to jedyne orzeczenie sądu kasacyjnego w tej materii.
Już wcześniej – 17 sierpnia 2021 r. (sygn. akt II FSK 587/21) – NSA jednoznacznie stwierdził: „Umowa ubezpieczenia nie jest świadczeniem o podobnym charakterze do gwarancji w rozumieniu art. 21 ust. 1 pkt 2 ustawy o CIT. Tym samym podmioty wskazane w art. 26 ust. 1 tej ustawy nie mają obowiązku pobierać, jako płatnicy, podatku u źródła od przychodów uzyskiwanych na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej przez podatników, o których mowa w art. 3 ust. 2, z tytułu świadczenia usługi ubezpieczenia.”
Argumenty przedstawione w tym wyroku znalazły następnie odzwierciedlenie w uzasadnieniu orzeczenia NSA z 14 października 2021 r. (sygn. akt II FSK 834/21).
We wszystkich tych wyrokach sąd kasacyjny nie zgodził się na utożsamianie umowy ubezpieczenia z gwarancją. Stwierdził, że umowy ubezpieczenia regulowanej w art. 805 par. 1 kodeksu cywilnego nie można porównywać z gwarancją i twierdzić, że są to świadczenia o podobnym charakterze.
Za każdym razem nawiązał też do innego przepisu – ówczesnego art. 15e ustawy o CIT. Przepis ten, uchylony z końcem 2021 r., limitował podatkowe koszty z tytułu wymienionych w nim usług niematerialnych. Wyraźnie wskazywał na koszty nie tylko gwarancji i poręczeń, lecz także ubezpieczeń, czego ustawodawca nie uczynił w art. 21 ust. 1 pkt 2a ustawy o CIT (ani w art. 29 ust. 1 pkt 5 ustawy o PIT).

Czekają na kasację

Z pewnością zapadną również kolejne wyroki NSA, bo wiele dotychczasowych wyroków sądów wojewódzkich w sprawie podatku u źródła od zagranicznych polis ubezpieczeniowych jest wciąż nieprawomocnych.
Wśród tych korzystnych dla polskich firm (jako płatników) i zagranicznych usługodawców (jako podatników) należy wymienić wyroki wojewódzkich sądów administracyjnych: w Lublinie (sygn. akt I SA/Lu 526/22), w Warszawie (sygn. akt III SA/Wa 705/20, III SA/Wa 1919/20, III SA/Wa 2694/19, III SA/Wa 2621/19, III SA/Wa 2361/19), w Krakowie (I SA/Kr 1627/21), w Gorzowie Wielkopolskim (I SA/Go 395/20), w Bydgoszczy z 22 stycznia 2020 r. (I SA/Bd 655/19).
Listę tę uzupełnia najnowszy wyrok poznańskiego WSA. ©℗

orzecznictwo

Wyrok WSA w Poznaniu z 10 lutego 2023 r., sygn. akt I SA/Po 580/22 www.serwisy.gazetaprawna.pl/orzeczenia