Czy przy sprzedaży komisowej opodatkowanej z zastosowaniem procedury VAT marża nabywca samochodu płaci PCC? Czy ponowna płatność zaliczki z zastosowaniem mechanizmu podzielonej płatności uchroni przed sankcjami w podatku dochodowym? Jakie skutki w PCC powoduje brak faktury RR przy zakupie obornika od rolnika ryczałtowego? Czy w przypadku rozwiązania umowy najmu można zaliczyć do kosztów niezamortyzowaną część wartości początkowej inwestycji w obcym środku trwałym? Zagadnienia wyjaśnia Tomasz Krywan, doradca podatkowy.
Podatnik prowadzi komis samochodowy i najczęściej przyjęte tam samochody sprzedaje z zastosowaniem procedury opodatkowania marży. Czy w takich przypadkach nabywcy samochodów mają obowiązek płacić podatek od czynności cywilnoprawnych?
Na podstawie art. 1 ust. 1 pkt 1 lit. a ustawy o PCC opodatkowaniu PCC podlegają m.in. umowy sprzedaży rzeczy. Nie zawsze jednak umowy sprzedaży rzeczy podlegają opodatkowaniu podatkiem od czynności cywilnoprawnych. W szczególności umowy sprzedaży nie podlegają najczęściej opodatkowaniu PCC w zakresie, w jakim są opodatkowane VAT (art. 2 pkt 4 lit. a ustawy o PCC). Wyłączenie to ma zastosowanie również w przypadkach, gdy sprzedaż komisowa jest opodatkowana VAT według procedury opodatkowania marży (na zasadach określonych w art. 120 ustawy o VAT). Potwierdzają to w udzielanych wyjaśnieniach organy podatkowe, czego przykładem może być interpretacja indywidualna dyrektora Izby Skarbowej w Katowicach z 28 grudnia 2016 r. (nr 2461-IBPB-2-1.4514.592.2016.1.MZ), w której czytamy: „skoro istotnie czynność sprzedaży używanego samochodu na rzecz Wnioskodawczyni w komisie samochodowym będzie opodatkowana podatkiem od towarów i usług na zasadach określonych w art. 120 ustawy o podatku od towarów i usług (będzie udokumentowana fakturą VAT wystawioną przez komisanta z adnotacją «procedura marży – towary używane») – co jak wskazano powyżej nie jest przedmiotem niniejszej interpretacji, gdyż interpretacja wydawana jest wyłącznie w zakresie podatku od czynności cywilnoprawnych – to na mocy art. 2 pkt 4 ustawy o podatku od czynności cywilnoprawnych umowa sprzedaży samochodu nie będzie podlegać opodatkowaniu podatkiem od czynności cywilnoprawnych – będzie z niego wyłączona. Tym samym Wnioskodawczyni (kupująca) nie będzie zobowiązana do zapłaty podatku od czynności cywilnoprawnych z tytułu tej umowy”.
A zatem we wskazanej w pytaniu sytuacji umowy sprzedaży komisowej nie podlegają opodatkowaniu PCC. W konsekwencji kupujący nie mają obowiązku składania deklaracji PCC-3 ani zapłaty tego podatku. ©℗
Podstawa prawna
art. 1 ust. 1 pkt 1 lit. a, art. 2 pkt 4 lit. a ustawy z 9 września 2000 r. o podatku od czynności cywilno prawnych (t.j. Dz.U. z 2022 r. poz. 111; ost.zm. Dz.U. z 2022 r. poz. 2180)
art. 120 ustawy z 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług (t.j. Dz.U. z 2022 r. poz. 931; ost.zm. Dz.U. z 2022 r. poz. 2180)
Podatnik otrzymał zlecenie wykonania tłumaczenia od zagranicznej fundacji. Czy w takim przypadku usługa tłumaczenia wykonana przez podatnika podlega opodatkowaniu VAT?
Opodatkowaniu VAT w Polsce podlega tylko odpłatne świadczenie usług na terytorium Polski (art. 5 ust. 1 pkt 1 ustawy o VAT). A contrario – nie podlega opodatkowaniu VAT w Polsce odpłatne świadczenie usług poza terytorium Polski. O tym, czy świadczenie usług ma miejsce na terytorium kraju, decydują przepisy o miejscu świadczenia usług, tj. art. 28a–28o ustawy o VAT.
Z art. 28l pkt 4 ustawy o VAT wynika przy tym, że miejsce świadczenia usług tłumaczeń na rzecz podmiotów niebędących podatnikami, posiadających siedzibę, stałe miejsce zamieszkania lub zwykłe miejsce pobytu poza terytorium Unii Europejskiej, znajduje się w miejscu, gdzie te posiadają siedzibę, stałe miejsce zamieszkania lub zwykłe miejsce pobytu, a więc poza terytorium kraju. W konsekwencji świadczenie takich usług nie podlega opodatkowaniu VAT.
Gdyby przedmiotowa fundacja prowadziła działalność gospodarczą, a więc była podatnikiem, zastosowanie miałby zaś art. 28b ust. 1 ustawy o VAT, zgodnie z którym w przypadku świadczenia usług na rzecz podatnika miejscem świadczenia usług jest miejsce, w którym podatnik będący usługobiorcą posiada siedzibę działalności gospodarczej.
Powoduje to, że na podstawie art. 28l pkt 4 ustawy o VAT (ewentualnie na podstawie art. 28b ust. 1 ustawy o VAT) miejsce świadczenia wskazanej usługi znajduje się poza terytorium kraju i jej świadczenie nie podlega opodatkowaniu VAT w Polsce. Świadczenie tej usługi podatnik powinien udokumentować fakturą bez danych dotyczących stawki podatku (ewentualnie ze stawką NP) i kwoty VAT (art. 106a pkt 2 lit. b w zw. z art. 106e ust. 5 pkt 2 ustawy o VAT). ©℗
Podstawa prawna
art. 5 ust. 1 pkt 1, art. 28b ust. 1, art. 28l pkt 4, art. 106a pkt 2 lit. b, art. 106e ust. 5 pkt 2 ustawy z 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług (t.j. Dz.U. z 2022 r. poz. 931; ost.zm. Dz.U. z 2022 r. poz. 2180)
Podatnik wpłacił zaliczkę w wysokości 20 000 zł bez zastosowania mechanizmu podzielonej płatności. Po tej wpłacie podatnik otrzymał fakturę zaliczkową z adnotacją „mechanizm podzielonej płatności”. Czy podatnik może dokonać ponownej płatności zaliczki, tym razem z zastosowaniem split paymentu (kwota wcześniej wpłacona zostanie podatnikowi zwrócona)? Czy pozwoli to podatnikowi uniknąć sankcji w postaci wyłączenia kwoty zaliczki z kosztów?
Ustawy o podatku dochodowym zawierają przepisy wyłączające możliwość zaliczania do kosztów uzyskania przychodów kosztów dotyczących transakcji pomiędzy przedsiębiorcami o wartości przekraczającej 15 000 zł, jeżeli płatności dotyczące tych transakcji pomimo zawarcia na fakturze wyrazów „mechanizm podzielonej płatności” zgodnie z art. 106e ust. 1 pkt 18a ustawy o VAT zostały dokonane z pominięciem mechanizmu podzielonej płatności określonego w art. 108a ust. 1a ustawy o VAT (art. 22p ust. 1 pkt 3 ustawy o PIT oraz art. 15d ust. 1 pkt 3 ustawy o CIT).
Mając to na uwadze, należy zauważyć, że obowiązek dokonywania zapłaty z zastosowaniem mechanizmu podzielonej płatności istnieć może również przy opłacaniu zaliczek (potwierdził to minister finansów w objaśnieniach podatkowych z 23 grudnia 2019 r. w sprawie mechanizmu podzielonej płatności). W konsekwencji naruszanie obowiązku dokonywania zaliczek z zastosowaniem mechanizmu podzielonej płatności może skutkować wyłączeniem możliwości zaliczenia kosztów transakcji odpowiadających tym zaliczkom do podatkowych kosztów uzyskania przychodów.
Dopuszcza się przy tym wyłączanie stosowania art. 22p ust. 1 pkt 3 ustawy o PIT oraz art. 15d ust. 1 pkt 3 ustawy o CIT w drodze dokonywania ponownej płatności z zastosowaniem mechanizmu podzielonej płatności. W szczególności takie stanowisko reprezentują organy podatkowe, czego przykładem mogą być interpretacje indywidualne dyrektora Krajowej Informacji Skarbowej z 7 grudnia 2020 r. (nr 0111-KDIB1-3.4010.402.2020.1.BM) oraz z 13 grudnia 2021 r. (nr 0111-KDIB1-2.4010.534.2021.2.MS). Jak czytamy w pierwszej z tych interpretacji: „w przypadku gdy dostawca dokona przelewu zwrotnego w kwocie równej podatkowi VAT wykazanego na błędnie opłaconej fakturze, a następnie Spółka dokona ponownego przelewu powyższej kwoty na rzecz kontrahenta, a przelew ten tym razem w całości zrealizowany zostanie na rachunek VAT, Spółka będzie miała możliwość zaliczenia poniesionego wydatku do kosztów uzyskania przychodów, tj. niestosowania sankcji przewidzianej w art. 15d ust. 1 pkt 3 ustawy o CIT”.
Nie ma przy tym powodu, aby powyższe nie dotyczyło zaliczek. Uważam zatem, że we wskazanej sytuacji podatnik może dokonać ponownej płatności zaliczki (tym razem z zastosowaniem mechanizmu podzielonej płatności). Wyłączy to zastosowanie wobec podatnika wskazanej na wstępie sankcji.©℗
Podstawa prawna
art. 22p ust. 1 pkt 3 ustawy z 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (t.j. Dz.U. z 2021 r. poz. 1128; ost.zm. Dz.U. z 2022 r. poz. 2180)
art. 15d ust. 1 pkt 3 ustawy z 15 lutego 1992 r. o podatku dochodowym od osób prawnych (t.j. Dz.U. z 2021 r. poz. 1800; ost.zm. Dz.U. z 2022 r. poz. 2180)
art. 106e ust. 1 pkt 18a ustawy z 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług (t.j. Dz.U. z 2022 r. poz. 931; ost.zm. Dz.U. z 2022 r. poz. 2180)
Spółka kupiła obornik od sprzedawcy będącego rolnikiem ryczałtowym, jednak nie wystawiła faktury VAT RR, gdyż obornik nie należy do produktów rolnych w rozumieniu VAT. Dlatego też zakup jest udokumentowany wystawionym przez rolnika rachunkiem. Czy w tej sytuacji spółka jest obowiązana do zapłaty podatku od czynności cywilnoprawnych?
Opodatkowaniu podatkiem od czynności cywilnoprawnych podlegają m.in. umowy sprzedaży oraz zamiany rzeczy i praw majątkowych (art. 1 ust. 1 pkt 1 lit. a ustawy o PCC). Jednocześnie z art. 2 pkt 4 lit. b ustawy o PCC wynika, że nie podlegają opodatkowaniu PCC czynności cywilnoprawne, inne niż umowa spółki i jej zmiany, jeżeli przynajmniej jedna ze stron jest zwolniona z podatku od towarów i usług z tytułu dokonania tej czynności (z nieistotnymi w omawianej sytuacji wyjątkami).
Jednocześnie należy wskazać, że działalność rolnicza jest działalnością gospodarczą w rozumieniu VAT (art. 15 ust. 2 ustawy o VAT), a w konsekwencji rolnicy są podatnikami VAT. Jest tak również w przypadku rolników ryczałtowych, czyli rolników korzystających ze zwolnienia z VAT określonego w art. 43 ust. 1 pkt 3 ustawy o VAT. Rolnicy ryczałtowi na zasadach ogólnych mogą przy tym korzystać ze zwolnienia podmiotowego, tj. zwolnienia obejmującego sprzedaż dokonywaną przez podatników, u których wartość sprzedaży nie przekroczyła łącznie w poprzednim roku podatkowym kwoty 200 000 zł (art. 113 ust. 1 ustawy o VAT). W związku z tym wskazana w treści pytania sprzedaż obornika w mojej ocenie stanowi czynność (dostawę towarów) podlegającą opodatkowaniu VAT (gdyż dokonaną w ramach działalności rolniczej), lecz zwolnioną z VAT na podstawie art. 113 ust. 1 ustawy o VAT. Uważam zatem, że zawarta przez spółkę umowa sprzedaży obornika nie podlega opodatkowaniu PCC (na podstawie art. 2 pkt 4 lit. b ustawy o PCC), a w konsekwencji spółka nie jest zobowiązana do zapłaty tego podatku (ani do złożenia deklaracji PCC-3). ©℗
Podstawa prawna
art. 1 ust. 1 pkt 1 lit. a, art. 2 pkt 4 lit. b ustawy z 9 września 2000 r. o podatku od czynności cywilno prawnych (t.j. Dz.U. z 2022 r. poz. 111; ost.zm. Dz.U. z 2022 r. poz. 2180)
art. 15 ust. 2, art. 43 ust. 1 pkt 3, art. 113 ustawy z 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług (t.j. Dz.U. z 2022 r. poz. 931; ost.zm. Dz.U. z 2022 r. poz. 2180)
Osoba fizyczna prowadząca działalność gospodarczą poczyniła nakłady na wynajęty lokal, które amortyzuje jako inwestycję w obcym środku trwałym. Ze względów ekonomicznych podatnik zmuszony jest rozwiązać umowę najmu. Czy niezamortyzowana część wartości początkowej tej inwestycji w obcym środku trwałym może zostać zaliczona do kosztów uzyskania przychodów podatnika?
Straty powstałe w wyniku likwidacji nie w pełni umorzonych środków trwałych stanowią co do zasady koszty uzyskania przychodów. Dotyczy to tej części ich wartości, która nie została pokryta sumą odpisów amortyzacyjnych (zob. art. 23 ust. 1 pkt 5 ustawy o PIT). Wyjątek od tej zasady dotyczy środków trwałych, które zostały zlikwidowane z tego powodu, że utraciły przydatność gospodarczą na skutek zmiany rodzaju działalności podatnika (art. 23 ust. 1 pkt 6 ustawy o PIT). Na gruncie powyższych przepisów sporna przez długi czas była kwestia, czy możliwe jest zaliczanie do kosztów uzyskania przychodów strat z tytułu niezamortyzowanych inwestycji w obcych środkach trwałych, jeżeli zaprzestanie możliwości korzystania z inwestycji jest konsekwencją rozwiązania umowy najmu, na której podstawie używany był obcy środek trwały. Ostatecznie Naczelny Sąd Administracyjny w uchwale z 25 czerwca 2012 r. (sygn. akt II FPS 2/12) taką możliwość dopuścił. Co istotne, podobne stanowisko zajmują obecnie również organy podatkowe (zob. interpretacje indywidualne dyrektora Krajowej Informacji Skarbowej z 26 kwietnia 2019 r., nr 0113-KDIPT2-1.4011.211.2019.2.RK, z 18 czerwca 2021 r., nr 0111-KDIB1-1.4010.117.2021.2.EJ oraz z 31 marca 2022 r., nr 0111-KDIB2-1.40 10.640.2021.1.PB). Prowadzi to do wniosku, że w przedstawionej w pytaniu sytuacji możliwe jest zaliczanie do podatkowych kosztów uzyskania przychodów niezamortyzowanej części wartości początkowej inwestycji w obcym środku trwałym.©℗
Podstawa prawna
art. 23 ust. 1 pkt 5 i 6 ustawy z 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (t.j. Dz.U. z 2021 r. poz. 1128; ost.zm. Dz.U. z 2022 r. poz. 2180)
