Spytaliśmy o to w kontekście trudnej sytuacji gospodarczej i finansowej wielu branż, w tym m.in. hotelarskiej.
Przypomnijmy, że pobór podatku od przychodów z budynków był czasowo zawieszony – z powodu epidemii COVID-19. Od czerwca br. daninę tę trzeba już ponownie płacić.
To, co ma się zmienić, ma dotyczyć wyłącznie zwrotu nadwyżki tej daniny nad podatkiem dochodowym. Od 2023 r. urząd skarbowy będzie ją zwracał bez postępowania dowodowego i specjalnej decyzji. To zadanie nas przerosło – przyznaje Ministerstwo Finansów.
Uproszczenie przewiduje projekt nowelizacji ustawy o CIT i niektórych innych ustaw, który trafił już do Sejmu (druk nr 2544).
Nadal natomiast kłopot będą mieli hotelarze. Fiskus nie zmienia bowiem zdania – oni również, w świetle przepisów, muszą płacić podatek od przychodów z budynków. Hotelarze się z tym nie zgadzają.
Podobny problem dotyczy właścicieli akademików, biur studenckich i innych budynków zbiorowego zakwaterowania, w tym należących do stowarzyszeń, samorządów gospodarczych, związków zawodowych i organizacji społecznych, które zasadniczo nie płacą podatku od dochodów przeznaczonych na cele statutowe (zgodnie z art. 17 ust. 1 pkt 39 ustawy o CIT).

Kto płaci i od czego

Przypomnijmy, że podatek ten obciąża właścicieli i współwłaścicieli budynków, jeżeli te są wynajmowane, wydzierżawiane lub oddane do używania na podstawie innej umowy o podobnym charakterze (art. 24b ustawy o CIT i art. 30g ustawy o PIT).
Podstawą opodatkowania jest suma przychodów z poszczególnych budynków, pomniejszona o 10 mln zł. Stawka podatku wynosi 0,035 proc. podstawy opodatkowania.
Kwotę wpłaconego podatku od budynków można odliczać od zaliczki na podatek dochodowy (art. 24b ust. 12 ustawy o CIT i art. 30g ust. 12 ustawy o PIT). Natomiast podatek zapłacony i nieodliczony w trakcie roku odlicza się w zeznaniu rocznym od kwoty rocznego podatku dochodowego (art. 24b ust. 14 ustawy o CIT i art. 30g ust. 14 ustawy o PIT).

Zwrot nieodliczonego podatku

Co z nieodliczoną na podstawie tych przepisów kwotą podatku od przychodów z budynków? Podatnicy mogą ubiegać się o jej zwrot. Prawo to zyskali od 2019 r. Był to element kompromisu z Komisją Europejską, która kwestionowała pierwotny kształt tej daniny.
Obecnie zwrot musi być poprzedzony decyzją naczelnika urzędu skarbowego, przy czym podatek jest zwracany, jeżeli urząd nie stwierdzi nieprawidłowości w rocznym zeznaniu podatkowym oraz w rozliczeniu samego podatku od przychodów z budynków. W szczególności fiskus musi sprawdzić, czy koszty finansowania dłużnego poniesione w związku z nabyciem lub wytworzeniem budynku, jak również inne przychody i koszty, zostały ustalone na warunkach rynkowych (art. 24b ust. 15 ustawy o CIT i art. 30g ust. 15 ustawy o PIT).
Rozliczanie wniosków okazało się dużym problemem dla urzędów skarbowych, co przyznaje samo Ministerstwo Finansów. Tłumaczy, że urzędy muszą za każdym razem dokładnie weryfikować rozliczenia przedsiębiorców i wszczynać skomplikowane postępowanie dowodowe, by następnie móc wydać decyzję. Cały proces jest sformalizowany i czasochłonny.
Ma się to zmienić. Od 2023 r. naczelnik urzędu skarbowego będzie mógł zwrócić nadwyżkę daniny od przychodów z budynków bez prowadzenia postępowania dowodowego i wydawania decyzji, jeśli nie będzie miał wątpliwości co do wniosku podatnika.

Również hotelarze…

W projekcie nowelizacji, nad którym trwają prace w Sejmie, nie przewiduje się natomiast innych zmian, np. takich, które jednoznacznie wykluczyłyby z tego podatku hotelarzy, właścicieli akademików, biur studenckich i innych budynków zbiorowego zakwaterowania.
Fiskus konsekwentnie twierdzi, że hotelarze muszą płacić ten podatek, co potwierdza najnowsza interpretacja dyrektora KIS – z 1 września 2022 r. (sygn. 0111-KDIB2-1.4010.447.2022.1.BJ).
Wystąpiła o nią spółka prowadząca hotel o wartości początkowej powyżej 10 mln zł. Spółka nie tylko świadczy w nim usługi noclegowe, lecz także udostępnia odpłatnie sale konferencyjne. Uważała jednak, że nie powinna płacić podatku od przychodów budynków, bo – jak tłumaczyła – nie świadczy usług najmu, dzierżawy ani innych o podobnym charakterze.
Dyrektor KIS był innego zdania. Przypomniał, że wyłączone z tego podatku są wyłącznie przychody z budynków mieszkalnych oddanych do używania w ramach rządowych lub samorządowych programów dotyczących budownictwa społecznego i to przy spełnieniu określonych warunków ustawowych (art. 24b ust. 2 ustawy o CIT i art. 30g ust. 2 ustawy o PIT).
Natomiast przychody z hoteli czy innych obiektów zakwaterowania są opodatkowane, bo jeżeli głównym elementem umowy noclegowej jest oddanie części budynku do używania, to ma ona charakter podobny do umowy najmu – stwierdził dyrektor KIS.
Przywołał prawomocny wyrok Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Gorzowie Wlkp. z 22 marca 2017 r. (sygn. akt II SA/Go 999/16). Nie dotyczył on podatku od przychodów z budynków, ale sąd orzekł, że usługa hotelowa jest podobna do najmu lub dzierżawy. Ma wprawdzie charakter mieszany i w jej ramach można wyodrębnić cechy charakterystyczne dla wielu umów, w tym także przechowania, zlecenia, sprzedaży, ale najważniejszy jest najem – uznał sąd.

…uczelnie…

To samo fiskus twierdzi w odniesieniu do właścicieli innych budynków zbiorowego zakwaterowania. Przykładem są uczelnie wynajmujące studentom akademiki. Zdaniem fiskusa nie ma znaczenia, że pieniądze z najmu są przeznaczane na działalność statutową, tj. naukową, naukowo-techniczną i oświatową. Uczelnie muszą płacić podatek od przychodów z budynków – stwierdził dyrektor KIS w licznych interpretacjach, m.in. z 9 września 2019 r. (sygn. 111-KDIB1-3.4010.297.2019.1.BM), z 7 sierpnia 2020 r. (0111-KDIB2-1. 4010.192.2020.1.PB) i z 14 grudnia 2020 r. (0111-KDIB2-1.4010. 364.2020.2.MK).
Potwierdzają to także nieprawomocne wyroki WSA w Krakowie z 28 stycznia 2020 r. (sygn. I SA/Kr 1304/19), WSA we Wrocławiu z 10 marca 2020 r. (I SA/Wr738/19), WSA w Poznaniu z 11 sierpnia 2020 r. (I SA/Po 315/20) i WSA w Bydgoszczy z 7 kwietnia 2021 r. (I SA/Bd 116/21). Wynika z nich, że wolny od CIT jest wyłącznie dochód ustalony zgodnie z art. 7 ustawy o CIT, przeznaczony na działalność statutową, a nie przychód ustalony zgodnie z art. 24b ustawy o CIT.

…partie i stowarzyszenia

Identyczna wykładnia dotyczy partii politycznych, stowarzyszeń, organizacji społecznych i związków zawodowych, jeżeli tylko są one właścicielami lub współwłaścicielami budynków, które są wynajmowane, wydzierżawiane lub oddane do używania na podstawie innej umowy o podobnym charakterze.
Potwierdzają to interpretacje dyrektora KIS z 5 kwietnia br. (nr 0111-KDIB1-1.4010.54. 2019.2.BS) i z 10 czerwca 2019 r. (0111-KDIB2-1.4010. 138.2019.2.AT).
Tak też wynikało z odpowiedzi z lutego 2019 r. ówczesnego wiceministra finansów na zapytanie poselskie nr 8292.
Ryczałt od firmowego najmu coraz mniej opłacalny
Ryczałt od firmowego najmu coraz mniej opłacalny

Zobacz również

Gdzie są granice

Z taką wykładnią nie zgadzają się przedsiębiorcy. Już trzy lata temu Konfederacja Lewiatan i Izba Gospodarcza Hotelarstwa Polskiego zaapelowały do Ministerstwa Finansów o zmianę wykładni. Ich zdaniem obecna, zgodnie z którą hotele powinny płacić podatek od przychodów z budynków, nie wynika z przepisów. Bo gość hotelowy to nie najemca, usługa noclegowa to nie dzierżawa, a opłata za nocleg to nie czynsz – tłumaczą przedsiębiorcy.
Dodają, że również pokój hotelowy nie jest odrębnym środkiem trwałym, a więc nie są spełnione warunki, o których mowa w art. 24b ustawy o CIT i art. 30g ustawy o PIT.
Interweniowała też już Konferencja Rektorów Uniwersytetów Polskich. W specjalnej uchwale z 4 grudnia 2019 r. zaapelowała do resortu nauki i szkolnictwa wyższego o podjęcie działań, które pozwoliłyby na zwolnienie uczelni, szpitali i szkół z podatku od przychodów z budynków. Nic takiego nie nastąpiło.
Krytycznie na temat przepisów o tym podatku wypowiada się Monika Podsiedlik, partner, radca prawny i doradca podatkowy w kancelarii Widacki, Widacka, Podsiedlik. Zwraca uwagę, że już sama możliwość dowolnego interpretowania tych regulacji świadczy o ich niskiej jakości. – Przedmiot opodatkowania powinien jasno wynikać z ustawy, a wątpliwości powinny być rozstrzygane na korzyść podatników – mówi ekspertka.
Podkreśla, że usługa zakwaterowania czy organizacji konferencji zawiera znacznie więcej elementów niż samo przekazanie budynku w czasowe korzystanie.
– Poza tym tak szeroka wykładnia przepisów może skutkować nakładaniem podatku na kolejne kategorie budynków, takie jak siłownie, muzea, sanatoria – przecież tu także klienci wnoszą opłaty za możliwość skorzystania z infrastruktury – komentuje ekspertka.

Co na to MF

W odpowiedzi na pytanie naszej redakcji Ministerstwo Finansów poinformowało, że nie planuje wprowadzania zmian w tym zakresie.
Dodało natomiast, że na bieżąco śledzi aktualną sytuację gospodarczą i analizuje jej wpływ na podatników. „Analizie podlegać będzie także ewentualna potrzeba dokonania zmian w obowiązujących przepisach dotyczących podatku od przychodów z budynków. Przypominamy również, że w związku z epidemią COVID-19, na podstawie art. 38ha ustawy o CIT, w okresie od 1 marca 2020 r. do końca miesiąca, w którym odwołano stan epidemii, obowiązywało zwolnienie z tego podatku” – czytamy w odpowiedzi resortu.
Etap legislacyjny
Projekt nowelizacji ustawy o CIT i niektórych innych ustaw (druk sejmowy nr 2544) – skierowany do sejmowej komisji finansów publicznych